เมนู

ธาตุคพฺภรจโน

[1]

วนฺทิตฺวาน มหาราชา, สพฺพํ สงฺฆํ นิมนฺตยิ;

‘‘ยาวเจติยนิฏฺฐานา, ภิกฺขํ คณฺหถ เม’’อิติฯ

[2]

สงฺโฆ ตํ นาธิวาเสสิ, อนุปุพฺเพน โส ปน;

ยาวนฺโต ยาว สตฺตาหํ, สตฺตาหมธิวาสนํฯ

[3]

อลตฺโถ’ปฑฺฒภิกฺขูหิ, เต ลทฺธา สุมโน’ว โส;

อฏฺฐารสสุ ฐาเนสุ, ถูปฐานสมนฺตโตฯ

[4]

มณฺฑเป การยิตฺวาน, มหาทานํ ปวตฺตยิ;

สตฺถาหํ ตตฺถ สงฺฆสฺส, ตโต สงฺฆํ วิสฺสชฺชยิฯ

[5]

ตโต เภริํ จราเปตฺวา, อิฏฺฐกา วฑฺฒกี ลหุํ;

สนฺนิปาเตสิ เต อาสุํ, ปญฺจมตฺตสตานิ หิฯ

[6]

กถํ กริสฺสสิ เน’โก, ปุจฺฉิโต อาห ภูปติ;

‘‘เปสฺสิยานํ สตํ ลทฺธา, ปํสูนํ สกฏํ อหํฯ

[7]

เขปยิสฺสามิ เอกฺกา’หํ, ตํ ราชา ปฏิพาหยิ;

ตโต อุปฑฺฒุปฑฺฒญฺจ, ปํสู ทฺเว อมฺมณานิ จฯ

[8]

อาหํสุ ราชา ปฏิพาหิ, จตุโร เตปิ วฑฺฒกี;

อเถโก ปณฺฑิโต พฺยตฺโต, วฑฺฒกี อาห ภูปติํฯ

[9]

‘‘อุทุกฺขเล โกฏฺฏยิตฺวา, อหํ สุปฺเปหิ วฏฺฏิตํ;

ปิํสาปยิตฺวา นิสเท, เอตํ ปํสูนมมฺมณํฯ

[10]

อิติ วุตฺโต อนุญฺญาสิ, ติณาทิเนตฺถโน สิยุํ;

เจติยมฺหีติ ภูมินฺโท, อินฺทตุลฺยปรกฺกโมฯ

[11]

‘‘กํ สณฺฐานํ เจติยํ ตํ, กริสฺสสิ ตุวํ อิติ;

ปุจฺฉิตํ ตํขณํเยว, วิสฺสกมฺโม ตมาวิสิฯ

[12]

โสวณฺณปาติํ โต ยสฺส, ปุราเปตฺวาว วฑฺฒกี;

ปาณินา วาริมาทาย, วาริปิฏฺฐิยมาหนีฯ

[13]

ผลิก โลลสทิสํ, มหาผุพฺพุฬมุฏฺฐหิ;

อาหี’ทิสํ กริสฺสติ, ตุสฺสิตฺวาน’สฺส ภูปติฯ

[14]

สหสฺสคฺฆํ วตฺถยุคํ, ตถา’ลงฺการ ปาทุกา;

กหาปนานิ ทฺวาทส-สหสฺสานิ จ ทาปปิฯ

[15]

‘‘อิฏฺฐกา อาหาราเปสฺสํ, อปีเฬนฺโต กถํ นเร’’;

อิติ ราชา วิจินฺเตสิ, รตฺติํญตฺวาน ตํ มรูฯ

[16]

เจติยสฺส จตุทฺธาเร, อาหริตฺวาน อิฏฺฐกา;

รตฺติํ รตฺติํ ฐปยิํสุ, เอเกกาหปโหนกาฯ

[17]

ตํ สุตฺวา สุมโนราชา, เจติเย กมฺมมารภิ;

อมูลเมตฺถ กมฺมญฺจ, น กาตพฺพนฺติ ญาปยิฯ

[18]

เอเกกสฺมิํ ทุวารสฺมิํ, ฐปาเปสิ กหาปเณ;

โสฬสสตสหสฺสานิ, วตฺถานิสุ พหูนิ จฯ

[19]

วิวิธญฺจ อลงฺการํ, ขชฺชํโภชฺชํ สปานกํ;

คนฺธมาลาคุฬาทิจ, มุขวาสกปญฺจกํฯ

[20]

‘‘ยถารุจิตํ คณฺหนฺตุ, กมฺมํ กตฺวา ยถารุจิํ;

เต ตเถว อเปกฺขิตฺวา, อทํสุ ราชกมฺมิกาฯ

[21]

ถูปกมฺมสหายตฺตํ, เอโก ภิกฺขุนิกามยํ;

มตฺติกาปิณฺฑมาทาย, อตฺตนา อภิสงฺขตํฯ

[22]

คนฺตฺวาน เจติยฏฺฐานํ, วฑฺเฒตฺวา ราชกมฺมิเก;

อทาสิ ตํ วฑฺฒกิสฺส, คณฺหนฺโตเยว ชานิโสฯ

[23]

ตสฺสา การํ วิทิตฺวาน, ตตฺถาโหสิ กุตูหลํ;

กเมน ราชา สุตฺวาน, อาคโต ปุจฺฉิ วฑฺฒกีฯ

[24]

เทว เอเกน หตฺเถน, ปุปฺผานา’ทาย ภิกฺขโว;

เอเกน มตฺติกาปิณฺฑํ, เทนฺติ มยฺหํ อหํ ปนฯ

[25]

อยํ อาคนฺตุโก ภิกฺขุ, อยํ เนวาสิโก อิติ;

ชานามิเนวา’ติ วโจ, สุตฺวา ราชาสมปฺปยิฯ

[26]

เอโกพลตฺถํ ทสฺเสตุํ, มตฺติกา ทายกํ ยติํ;

โส พลตสฺส ทสฺเสสิ, โส ตํ รญฺโญ นิเวทยิฯ

[27]

ชาติมกุลกุมฺเภโส , มหาโพธงฺคเณ ตโย;

ฐปาเปตฺวา พลตฺเถน, ราชา ทาเปสิ ภิกฺขุโนฯ

[28]

อชานิตฺวา ปูชยิตฺวา, ฐิตสฺเส’ตสฺส ภิกฺขุโน;

พลตฺโถ ตํ นิเวเทสิ, ตทา ตํ ชานิ โส ยติฯ

[29]

เกลิวาเต ชนปเท, ปิยงฺคลฺลนิวาสิโก;

เถโร เจติยกมฺมสฺมิํ, สหายตฺตํ นิกามยํฯ

[30]

ตสฺสิตฺถิกาวฑฺฒกิสฺส, ญาตโก อิธ อาคโต;

ตสฺสิฏฺฐิกา สมตฺเตน, ญาโต กตฺวาน อิฏฺฐกํฯ

[31]

กมฺมิเยวฑฺฒยิตฺวาน, วฑฺฒกิสฺส อทาสิตํ;

โส ตํ ตตฺถ นิโยเชสิ, โกลาหลมโหสิ จฯ

[32]

ราชา สุตฺวาว’ ตํ อาห, ‘‘ญาตุํ สกฺกา ตมิฏฺฐิกํ’’;

ชานนฺโตปิ น สกฺกาติ, ราชานํ อาห วฑฺฒกีฯ

[33]

‘‘ชานาสิ ตํ ตฺวํ เถรํติ’’,

วุตฺโต อามา’’ติ ภาสิโต;

ตํ ญาปนตฺถํ อปฺเปสิ,

พลตฺถํ ตสฺส ตูปติฯ

[34]

พลตฺโถ เตน ตํ ญตฺวา, ราชานุญฺญายุปาคโต;

กฏฺฐหาลปริเวเณ, เถรํ ปสฺสิย มนฺติยฯ

[35]

เถรสฺส มคมนาหญฺจ, คติฐานญฺจ ชานิย;

‘‘ตุมฺเหหิ สห คจฺฉามิ, สกํ คามํ’’นฺติ ภาสิยฯ

[36]

รญฺโญ สพฺพํ นิเวเทสิ, ราชา ตสฺส อทาปยิ;

วตฺถยุคํ สหสฺสคฺฆํ, มหคฺฆํ รตฺตกมฺพลํฯ

[37]

สามณเก ปริกฺขาเร, พหุเก สกฺขรมฺปิ จ;

สุคนฺธ เตลนาฬิญฺจ, ทาเปตฺวา อนุสาสิตํฯ

[38]

เถเรน สห คนฺตฺวา โส, ทิสฺสนฺเต ปิยคลฺลเก;

เถรํ สีตาย ฉายาย, โสทกาย นิสีทิยฯ

[39]

สกฺขรปาณกํ ทตฺวา, ปาเท เตเลน มกฺขิย;

อุปาหนานิ โยเชตฺวา, ปริกฺขาเร อุปานยิฯ

[40]

กุลูปคสฺส เถรสฺส, คหิตา เม อิเม มยา;

วตฺถยุคํตุ ปุตฺตสฺส, สพฺเพ ตานิ ททามิ โวฯ

[41]

อิติ วตฺวาน ทตฺวา เต, คเหตฺวา คจฺฉโต ปน;

วนฺทิตฺวา ราชวจสา, รญฺโญ สนฺเทสมาห โสฯ

[42]

มหาถูเป กยิรมาเน, สติยากมฺมการกา;

อเนกสงฺขาหิ ชนา, ปสนฺนา สุคติํ คตาฯ

[43]

จิตฺตปฺปสาทมตฺเตน, สุคเต คติอุตฺตมา;

ลพฺภตีติ วิทิตฺวาน, ถูปปูชํ กเร พุโธฯ

[44]

เอตฺเถว ภติยา กมฺมํ, กริตฺวา อิตฺถิโย ทุเว;

ตาวติํสมฺหิ นิพฺพตฺตา, มหาถูปมฺหิ นิฏฺฐิเตฯ

[45]

อาวชฺชิตฺวา ปุพฺพกมฺมํ, ทิฏฺฐกมฺมผลา อุโภ;

คนฺธมาลา’ทิยิตฺวาน, ถูปํ ปูเชตุมาคตาฯ

[46]

คนฺธมาลาหิ ปูเชตฺวา, เจติยํ อภิวนฺทิสุํ;

ตสฺมิํ ขเณ ภาติวงฺก-วาสี เถโร มหาสิโวฯ

[47]

รตฺติภาเค มหาถูปํ, วนฺทิสฺสามีติ อาคโต;

ตาทิสฺวาน มหาสตฺต-ปณฺณิรุกฺขม ปสฺสิโตฯ

[48]

อทสฺสยิตฺวา อตฺตานํ, ปสฺสํ สมฺปตฺติมพฺภุตํ;

ฐตฺวา ตาสํ วนฺทนาย, ปริโยสาเน อปุจฺฉิตํฯ

[49]

‘‘ภาสเต สกโล ทีโป,

เทโหภาเสน โว อิธ;

กินฺนุกมฺมํ กริตฺวาน,

เทวโลกํ อิโต คตาฯ

[50]

มหาถูเป กตํ กมฺมํ, ตสฺส อาหํสุ เทวตา;

เอวํ ตถาคเต เหว, ปสาโท หิ มหปฺผโลฯ

[51]

ปุปฺผธานตฺตยํ ถูเป, อิฏฺฐิกาหิ จิตํ จิตํ;

สมํ ปถวิยา กตฺวา, อิทฺธิมนฺโต’ว สีทยุํฯ

[52]

นว วาเร จิตํ สพฺพํ, เอวํ โอสีทยิํสุ เต;

อถ ราชา ภิกฺขุสงฺฆ-สนฺนิปาต มการยิฯ

[53]

ตตฺถาสีติสหสฺสานิ , สนฺนิปาตมฺหิ ภิกฺขโว;

ราชา สงฺฆมุปาคมฺม, ปูเชตฺวา อภิวนฺทิยฯ

[54]

อิฏฺฐโกสิทเนเหตุํ, ปุจฺฉิ สงฺโฆ วิยากริ;

‘‘โน สีทนตฺถํ ถูปสฺส, อิทฺธิมนฺเตหิ ภิกฺขูหิฯ

[55]

กตํ เอตํ มหาราช, น อิทานิ กริสฺสเต;

อญฺญถตฺตมกตฺวา ตํ, มหาถูปํ สมาปยฯ

[56]

ตํ สุตฺวา สุมโน ราชา, ถูปกมฺมมการยิ;

ปุปฺผาธาเนสุ ทสสุ, อิฏฺฐิกา ทสโกฏิโยฯ

[57]

ภิกฺขุสงฺโฆ สามเณเร, อุตฺตรํ สุมนมฺปิ จ;

‘‘เจภิย ธาตุคพฺภตฺถํ, ปาสาเณ เมฆวณฺณเกฯ

[58]

อาหรถา’’ติ โยเชสิ, เต คนฺตฺวา อุตฺตรํ กุรุํ;

อสีติ รตนายาม, วิตฺถาเร รวิภาสุเรฯ

[59]

อฏฺฐงฺคุลานิ พหเล, คณฺฐิปุปฺผนิเภ สุเภ;

ฉเมฆวณฺณปาสาเณ, อาหริํสุ ขเณตโตฯ

[60]

ปุปฺผธานสฺส อุปริ, มชฺเฌ เอกํ นิปาติย;

จตุปสฺสมฺหิ จตุโร, มญฺชูสํ วิย โยชิยฯ

[61]

เอกํ ปิธานกตฺถาย, ทิสาภาเค ปุรตฺถิเม;

อทสฺสนํ กริตฺวา เต, ฐปยิํสุ มหิทฺธิกาฯ

[62]

มชฺฌมฺหิ ธาตุคพฺภสฺส, ตสฺส ราชา อการยิ;

รตนมยํ โพธิรุกฺขํ, สพฺพาการมโนรมํฯ

[63]

อฏฺฐารส รตนิโก, ขนฺโธ สาขาสฺส ปญฺจ จ;

ปวาลมยมูโล โส, อินฺทนีเล ปติฏฺฐิโตฯ

[64]

สุสุทฺธรชตกฺขนฺโธ, มณิปตฺเตหิ โสภิโต;

เหมมยปณฺฑุปตฺต, ผโล ปวาฬองฺกุโรฯ

[65]

อถ มงฺคลิกา ตสฺส, ขนฺเธ ปุปฺผลตาปิ จ;

จตุปฺปทานํ ปนฺตีธ, หํสปนฺติ จ โสภนาฯ

[66]

อุทฺธํ จารุวิตานนฺเต, มุตฺตา กิํ กิณิชาลกา;

สุวณฺณ ฆณฺฏาปนฺตีธ, ทามานิ จ ตหิํ ตหิํฯ

[67]

วิตาน จตุโกณมฺหิ, มุตฺตาทามกลาปโก;

นวสต สหสฺสคฺโฆ, เอเก โก อสิลมฺพิโตฯ

[68]

รวิจนฺทตาร รูปานิ, นานาปทุมกานิ จ;

รตเนหิ กตาเนว, ธิตาเน อปฺปิตาน’ยุํฯ

[69]

อฏฺฐุตฺตรสหสฺสานิ, วตฺตานิ วิวิธานิ จ;

มหคฺฆนานารงฺคานิ, วิตาเน ลมฺพิตาน’ยุํฯ

[70]

โพธิํ ปริกฺขิปิตฺวาน, นานารตนเวทิกา;

มหามลก มุตฺตาหิ, สนฺถาเรตุ ตทนฺตเรฯ

[71]

นานารตน ปุปฺผานํ, จตุคนฺธูทกสฺส จ;

ปุณฺณา ปุณฺณฆฏปนฺติ, โพธิมูเล กตาน’ยุํฯ

[72]

โพธิ ปาจิน ปญฺญตฺเต, ปลฺลงฺเกโกฏิอคฺฆเก;

โสวณฺณ พุทฺธปฏิมํ, นิสีทาเปสิ ภาสุรํฯ

[73]

สรีราวยวาตสฺสา, ปฏิมาย ยถารหํ;

นานาวณฺเณหิ รตเนหิ, กตา สุรุจิรา อหุํฯ

[74]

มหาพฺรหฺมา ฐิโต ตตฺถ, ราชตจฺฉตฺต ธารโก;

วิชยุตฺตรสงฺเขน, สกฺโก จ อภิเสกโทฯ

[75]

วิณาหตฺโถ ปญฺจสิโข, กาฬนาโค สนาฏิโก;

สหสฺสหตฺโถ มาโร จ, สหตฺตีสห กิํกโรฯ

[76]

ปาจินปลฺลงฺกนิภา, ตีสุ เสสทิสาสุ จ;

โกฏิโกฏิธนคฺฆา จ, ปลฺลงฺกา อตฺถตา อหุํฯ

[77]

โพธิํ อุสฺสิสเก กตฺวา, นานารตนมณฺฑิตํ;

โกฏิ ธนคฺฆกํเยว, ปญฺญตฺตํ สยนํ อหุฯ

[78]

สตฺตสตฺตาห ฐาเนสุ, ตตฺถ ตตฺถ ยถารหํ;

อธิกาเร อกาเรสิ, พฺรหฺมยาจนเมว จฯ

[79]

ธมฺมจกฺกปฺปวตฺตญฺจ, ยสปพฺพชนมฺปิ จ;

ภทฺทวคฺคิย ปพฺพชฺชํ, ชฏิลานํ ทมนมฺปิ จฯ

[80]

พิมฺพิสาราคมญฺจาปิ , ราชเคหปฺปเวสนํ;

เวฬุวนสฺสคหนํ, อสีติสาวเก ตถาฯ

[81]

กปิล วตฺถุคมนํ, ตถา รตน จงฺกมํ;

ราหุลานนฺทปพฺพชฺชํ, คหณํ เชตวนสฺส จฯ

[82]

อมฺพมูเล ปาฏิหีรํ, ตาวติํสมฺหิ เทสนํ;

เทโวโรหณปาฏิหีรํ, เถรปญฺหสมาคมํฯ

[83]

มหาสมย สุตฺตนฺตํ, ราหุโลวาทเมวจ;

มหามงฺคลสุตฺตญฺจ, ธนปาลสมาคมํฯ

[84]

อาฬวกงฺคุลิมาล, อปลาลทมนมฺปิ จ;

ปารายนกสมิติํ, อายุโวสฺสชฺชนํ ตถาฯ

[85]

สูกรมทฺทวคฺคาหํ, สิงฺคีวณฺณยุคสฺส จ;

ปสนฺโนทกปานญฺจ, ปรินิพฺพาน เมว จฯ

[86]

เทวมนุสฺส ปริเทวํ, เถเรน ปาทวนฺทนํ;

ทหนํ อคฺคินิพฺพานํ, ตตฺถ สกฺการ เมว จฯ

[87]

ธาตุวิตงฺค โทเณน, ปสาทชนกานิ จ;

เยภุยฺเยน อกาเรสิ, ชาตกานิ สุชาติมาฯ

[88]

เวสฺสนฺตร ชาตกนฺตุ, วิตฺถาเรน อการยิ;

กุสินาปุรโต ยาว, โพธิมนฺติ ตเถว จฯ

[89]

จตุทฺทิสํ เต จตฺตาโร, มหาราชา ฐิตา อหุํ;

เตตฺติํสเทว ปุตฺตา จ, พาตฺติํส จ กุมาริโยฯ

[90]

ยกฺขเสนาปติอฏฺฐ, วีสติ จ ตโต ปริ;

อญฺชลีปคฺคหาเทวา, ปุปฺผปุณฺณฆฏา ตโตฯ

[91]

นจฺจกา เทวตาเจว, ตูริยวาทก เทวตา;

อาทาสคาหกา เทวา, ปุปฺผสาขา ธรา ตถาฯ

[92]

ปทุมาทิคาหกา เทวา, อญฺเญ เทวา จ เนกธา;

รตนคฺฆิย ปนฺติ จ, ธมฺมจกฺกาน เมว จฯ

[93]

ขคฺคธราเทวปนฺติ, เทวาปาติธรา ตถา;

เตสํ สีเส ปญฺจหตฺถา, คนฺธเตลสฺส ปูริตาฯ

[94]

ทุกูลวฏฺฏิกา ปนฺติ, สทาปญฺชลิตา อหุ;

ผลิกคฺฆิเย จตุกฺกณฺเณ, เอเกโก จ มหามณิฯ

[95]

สุวณฺณมณิ มุตฺตานํ, ราสิโย วชิรสฺส จ;

จตุกฺกณฺเณสุ จตฺตาโร, กถา’เหสุํ ปภสฺสราฯ

[96]

เมทวณฺณกปาสาณ, ภิตฺติยํเยว อุชฺชลา;

วิชฺชาตา อปฺปิตา อาสุํ, ธาตุคพฺเภวิภูสิตาฯ

[97]

รูปกาเนตฺตสพฺพานิ, ธาตุคพฺเภ มโนรเม;

ฆนโกฏฺฏิ มเหมสฺส, การาเปสิ มหีปติฯ

[98]

กมฺมาธิฏฺฐายโก เอตฺถ, สพฺพํ สํวิทหิ อิมํ;

อินฺทคุตฺโต มหาเถโร, ฉฬภิญฺโญ มหามตีฯ

[99]

สพฺพํ ราชิทฺธิยา เอตํ, เทวตานญฺจ อิทฺธิยา;

อิทฺธิยา อริยานญฺจ, อสมฺพาธํ ปติฏฺฐิตํฯ

[100]

นิฏฺฐนฺตํ สุคตญฺจ ปูชิยตมํ โลกุตฺตมํ นิตฺตมํ;

ธาตุ ตสฺส วิจุณฺณิตํ ชนหิตํ อาสิํสตา ปูชิย;

ปุญฺญํ ตํ สมมิจฺจ’เจจฺจ มติมา สทฺธาคุณลงฺกโต;

ติฏฺฐนฺตํ สุคตํ วิย’สฺส มุนิโน ธาตุ จ สมฺพูชเยฯ

สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

ธาตุคพฺภรจโน นาม

ติํสติโม ปริจฺเฉโทฯ

เอกติํสติม ปริจฺเฉท