เมนู

หตฺถาฬฺหกสมีปมฺหิ , กโต ภิกฺขุนุปสฺสโย;

หตฺถาฬฺหกวิหาโรติ, วิสฺสุโต อาสิ เตน โสฯ

[83]

สุมิตฺตา สงฺฆมิตฺตา สา, มหาเถรี มหามตี;

ตสฺมิญฺหิ วาสํ กปฺเปสิ, รมฺเม ภิกฺขุนุปสฺสเยฯ

[84]

เอวํ ลํกา โลกหิตํ สาสนวุทฺธิํ;

สํโสเธนฺโต เอส มหาโพธิ ทุมินฺโท;

ลํกาทีเป รมฺเม มหาเมฆวนสฺมิํ,

อฏฺฐา สีฆํ กาลมเนกพฺภูตยุตฺโตติฯ

สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

โพธิอาคมโน นาม

เอกูนวีสติโม ปริจฺเฉโทฯ

วีสติม ปริจฺเฉท

เถรปรินิพฺพานํ

[1]

อฏฺฐารสมฺหิ วสฺสมฺหิ, ธมฺมาโสกสฺส ราชิโน;

มหาเมฆวนาราเม, มหาโพธิ ปติฏฺฐติฯ

[2]

ตโต ทฺวาทสเม วสฺเส, มเหสี ตสฺส ราชิโน;

ปิยา อสนฺธีมิตฺตา สา, มตา สมฺพุทฺธมามกาฯ

[3]

ตโต จตุตฺเถ วสฺสมฺหิ, ธมฺมาโสโก มหีปติ;

ติสฺสรกฺข มเหสิตฺเต, ฐเปสิ วิสมาสยํฯ

[4]

ตโต ตุ ตติเย วสฺเส, สาพาลา รูปมานินี;

‘‘มยาปิ จ อยํ ราชา, มหาโพธิํ ม มายติ’’ฯ

[5]

อิติ โกธวสํ คนฺตฺวา, อตฺตโน’นตฺถ การิกา;

มณฺฑุกณฺฏกโยเคน, มหาโพธิ มฆา ตยิฯ

[6]

ตโต จ ตุตฺเถวสฺสมฺหิ, ธมฺมา โสโก มหายโส;

อนิจฺจ ตาว สํปตฺโต, สตฺตติํสสมา อิเมฯ

[7]

เทวานํ ปิยติสฺโส ตุ, ราชา ธมฺมคุเณ รโต;

มหาวิหาเร นวกมฺมํ, ตถา เจติยปพฺพเตฯ

[8]

ถูปาราเม นวกมฺมํ, นิฏฺฐาเปตฺวา ยถารหํ;

ทีปปฺปสาทกํ เถรํ, ปุจฺฉิ ปุจฺฉิตโกวิทํฯ

[9]

การาเปสฺสมหํ ภนฺเต, วิหาเรสุ พหู อิธ;

ปติฏฺฐาเปตุํ ถูเปสุ, กถํ ลจฺฉาม ธาตุโยฯ

[10]

สมฺพุทฺธปตฺตํ ปูเรตฺวา, สุมเนนา’หฏา อิธ;

เจติยปพฺพเต ราช, ฐปิตา อตฺถิ ธาตุโยฯ

[11]

หตฺถิกฺขนฺเธ ฐเปตฺวา ตา, ธาตุโย อิธ อาหร;

อิติ วุตฺโต สเถเรน, ตถา อาหริ ธาตุโยฯ

[12]

วิหาเร การยิตฺวาน, ฐาเน โยชนโยชเน;

ธาตุโย ตตฺถ ถูเปสุ, นิธาเปสิ ยถารหํฯ

[13]

สมฺพุทฺธภุตฺตปตฺตํ ตุ, ราชวตฺถุฆเร สุเภ;

ฐปยิตฺวาน ปูเชสิ, นานาปูชาหิ สพฺพทาฯ

[14]

ปญฺจสเตหิ’สฺสเรติ, มหาเถรสฺส สนฺติเก;

ปพฺพชฺชวสิตฐาเน, อิสฺสรสมณโก อหุฯ

[15]

ปญฺจสเตหิ วสฺเสหิ, มหาเถรสฺส สนฺติเก;

ปพฺพชฺชวสิตฐาเน, ตถา วสฺสคิริ อหุฯ

[16]

ยา ยา มหามหินฺเทน, เถเรน วสิตา คุหา;

สปพฺพตวิหาเรสุ, สา มหินฺทคุหา อหุฯ

[17]

มหาวิหารํ ปฐมํ, ทุติยํ เจติยวฺหยํ;

ถูปารามํ ตุ ตติยํ, ถูปปุพฺพงฺคมํ สุภํฯ

[18]

จตุตฺถํ ตุ มหาโพธิ-ปติฏฺฐาปนเมว จ;

ถูปฐานียภูตสฺส, ปญฺจมํ ปน สาธุกํฯ

[19]

มหาเจติยฐานมฺหิ, สิลาถูปสฺส จารุโน;

สมฺพุทฺธคีวาธาตุสฺส, ปติฏฺฐาปนเมว จฯ

[20]

อิสฺสรสมณํ ฉฏฺฐํ, ติสฺสวาปินฺตุสตฺตมํ;

อฏฺฐมํ ปฐมํ ถูปํ, นวมํ วสฺสคิริวฺหยํฯ

[21]

อุปาสิกาวฺหยํ รมฺมํ, ตถา หตฺถาฬฺหกวฺหยํ;

ภิกฺขุนุปสฺสเก ทฺเว’เม, ภิกฺขุนี ผาสุการณาฯ

[22]

หตฺถาฬฺหเก โอสริตฺวา, ภิกฺขุนีนํ อุปสฺสเย;

คนฺตฺวาน ภิกฺขุสงฺเฆน, ภตฺตคฺคหณการณาฯ

[23]

หตฺตสาลํ สูปหารํ, มหาปาฬิกนามกํ;

สพฺพุปกรณูเปตํ, สมฺปตฺตปริจาริกํฯ

[24]

ตถา ภิกฺขุสหสฺสสฺส, สปริกฺขารมุตฺตมํ;

ปวารณาย ทานญฺจ, อนุวสฺสกเมว จฯ

[25]

นาคทีเป ชมฺพุโกล-วิหารํ ต มฺหิปฏฺฏเน;

ติสฺสมหาวิหารญฺจ, ปาจีนาราม เมว จฯ

[26]

อิติ เอตานิ กมฺมานิ, ลํกาชนหิตตฺถิโก;

เทวานํปิยติสฺโส โส, ลํกินฺโท ปุญฺญปญฺญวาฯ

[27]

ปฐเมเยว วสฺสมฺหิ, การาเปสิ คุณปฺปิโย;

ยาว ชีวนฺตุเนกานิ, ปุญฺญกมฺมานิ อาจินิฯ

[28]

อยํ ทีโป อหุ ฐิโต, วิชิเต ตสฺส ราชิโน;

วสฺสานิ จตฺตาลีสํ โส, ราชา รชฺชมการยิฯ

[29]

ตสฺส’จฺจ เย ตํ กนิฏฺโฐ, อุตฺติโย อิติ วิสฺสุโต;

ราชปุตฺโต อปุตฺตํ ตํ, รชฺชํ กาเรสิ สาธุกํฯ

[30]

มหามหินฺทตฺเถโร ตุ, ชินสาสนมุตฺตมํ;

ปริยตฺติํ ปฏิปตฺติํ, ปฏิเวธญฺจ สาธุกํฯ

[31]

ลํกาทีปมฺหิ ทีเปตฺวา, ลํกาทีโป มหาคณิ;

ลํกายโส สตฺถุ กปฺโป, กตฺวา ลํกาหิตํ พหุํฯ

[32]

ตสฺส อุตฺติยราชสฺส, ชยวสฺสมฺหิ อฏฺฐเม;

อนฺโตวสฺสํ สฏฺฐิวสฺโส, เจติยปพฺพเต วสํฯ

[33]

อสฺสยุชสฺส มาสสฺส, สุกฺกปกฺขฐเม ทิเน;

ปรินิพฺพายิเต เนตํ, ทินํ ตนฺนามกํ อหุฯ

[34]

[นิพฺพุตสฺส มหินฺทสฺส, อฏฺฐมิยํ ทิเน ปน,

เตน ตํ ทิวสํ นาม, อฏฺฐมิยาติ สมฺมตํฯ]

[35]

ตํ สุตฺวา อุตฺติโย ราชา, โสกสลฺลสมปฺปิโต;

คนฺตฺวาน เถรํ วนฺทิตฺวา กนฺทิตฺวา พหุธา พหุํฯ

[36]

อาสิตฺตคนฺธเตลาย, พหุํ โสวณฺณโทณิยา;

เถรเทภํ ขิปาเปตฺวา, ตํ โทณิํ สาธุผุสฺสิตํฯ

[37]

โสวณฺณกูฏาคารมฺหิ, ฐปาเปตฺวา อลงฺกเต;

กูฏาคารํ คาหยิตฺวา, กาเรนฺโต สาธุกีฬิตํฯ

[38]

มหตา จ ชโนเฆน, อาคเตนตโต ตโต;

มหตา จ พโลเฆน, กาเรนฺโต ปูชนาวิธิํฯ

[39]

อลงฺกเตน มคฺเคน, พหุธา’ลงฺกตํ ปุรํ;

อานยิตฺวาน นคเร, จาเรตฺวา ราชวีถิโยฯ

[40]

มหาวิหารํ อาเนตฺวา, เอตฺถ ปญฺหมฺพมาฬเก;

กุฏาคารํ ฐปาเปตฺวา, สตฺตาหํ โส มหีปติฯ

[41]

โตรณทฺธชปุปฺเผหิ, คนฺธปุณฺณฆเฏหิ จ;

วิหารญฺจ สมนฺตา จ, มณฺฑิหํ โยชนตฺตยํฯ

[42]

อหุ ราชานุภาเวน, ทีปนฺตุ สกลํ ปน;

อานุภาเวน เทวานํ, ตเถวา’ลงฺกตํ อหุฯ

[43]

นานาปูชํ การยิตฺวา, สตฺตาหํ โส มหีปติ;

ปุรตฺถิมทิสาภาเค, เถรานํ พทฺธมาฬเกฯ

[44]

กาเรตฺวา คนฺธจิตกํ, มหาถูปํ ปทกฺขิณํ;

กโรนฺโต ตตฺถ เนตฺวา ตํ, กูฏาคารํ มโนรมํฯ

[45]

จิตกมฺหิ ฐปาเปตฺวา, สกฺการํ อนฺติมํ อกา;

เจติยญฺเจตฺถ กาเรสิ, คาหา เปตฺวาน ธาตุโยฯ

[46]

อุปฑฺฒธาตุํ คาเหตฺวา, เจติเย ปพฺพเตปิ จ;

สพฺเพสุ จ วิหาเรสุ, ถูเป กาเรสิ ขตฺติโยฯ

[47]

อิสิโน เทหนิกฺเขป-กตฐานญฺหิ ตสฺส ตํ;

วุจฺจเต พหุมาเนน, อิสิภูมงฺคนํ อิติฯ

[48]

ตโต ปภุตฺย’ริยานํ, สมนฺตา โยชนตฺตเย;

สรีรํ อาหริตฺวาน, ตมฺหิ เทสมฺหิ ฑยฺหติฯ

[49]

สงฺฆมิตฺตา มหาเถรี, มหา’ภิญฺญา มหามตี;

กตฺวา สาสนกิจฺจานิ, ตถา โลกหิตํ พหุํฯ

[50]

เอกูนสฏฺฐิวสฺสา สา, อุตฺติยสฺเส’ว ราชิโน;

วสฺสมฺหิ นวเม เขเม, หตฺถาฬฺหกอุปสฺสเยฯ

[51]

วสนฺตี ปรินิพฺพายี, ราชา ตสฺสาปิ การยิ;

เถรสฺส วิย สตฺตาหํ, ปูชาสกฺการ มุตฺตมํฯ

[52]

สพฺพา อลงฺกตา ลํกา, เถรสฺส วิย อาสิ จ;

กูฏาคารคตํ เถริ-เทหํ สตฺตทินจฺจเยฯ

[53]

นิกฺขาเมตฺวาน นครํ, ถูปราม ปุรตฺถโต;

จิตฺตสาลา สมีปมฺหิ, มหาโพธิป ทสฺสเยฯ

[54]

เถริยา วุฏฺฐฐานมฺหิ, อคฺคิกิจฺจ มการยิ;

ถูปญฺจ ตตฺถ กาเรสิ, อุตฺติโย โส มหีปติฯ

[55]

ปญฺจาปิ เต มหาเถรา, เถราริฏฺฐาทโยปิ จ;

ตถา’เนก สหสฺสานิ, ภิกฺขุ ขีณาสวาปิ จฯ

[56]

สงฺฆมิตฺตา ปภุติโย, ตา จ ทฺวาทสเถริโย;

ขีณาสวา ภิกฺขุนิโย, สหสฺสานิ พหูนิ จฯ

[57]

พหุสฺสุตา มหาปญฺญา, วินยาทิชานาคมํ;

โชตยิตฺวาน กาเลน, ปยาตา’นิจฺจตาวสํฯ

[58]

ทสวสฺสานิ โส ราชา, รชฺชํ กาเรสิ อุตฺติโย;

เอวํ อนิจฺจตา เอสา, สพฺพโลกวินาสินีฯ

[59]

ตํ เอตํ อติสาหสํ อติพลํ น วาริยํ นโร;

ชานนฺโตปิ อนิจฺจตํ ภวคเต นิพฺพินฺทเตเนว จ;

นิพฺพินฺโท วิรติํ รติํ น กุรุเต ปาเปหิ ปุญฺเญหิ จ;

ตสฺเส’สาอติโมหชาลพลตาชานมฺปิ สมฺมุยฺหตีติฯ

สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

เถรปรินิพฺพานํ นาม

วีสติโม ปริจฺเฉโทฯ

เอกวีสติม ปริจฺเฉท