เมนู

เจตาริคามโต จาปิ, ทฺวารมณฺฑลโตปิ จ;

วิหีรพีชโต จาปิ, ตถา คลฺลกปิฏฺฐิโตฯ

[60]

ตโถ’ปติสฺสคามา จ, ปญฺจ ปญฺจ สตานิ จ;

ปพฺพชุํ ทารกา หฏฺฐา, ชาตสทฺธา ตถาคเตฯ

[61]

เอวํ ปุรา พาหิรา จ, สพฺเพ ปพฺพชิตา ตทา;

ติํส ภิกฺขุสหสฺสานิ, อเหสุํ ชินสาสเนฯ

[62]

ถูปาราเม ถูปวรํ, นิฏฺฐาเปตฺวา มหีปติ;

รตนาทีหิ’เนเกหิ, สทา ปูชมการยิฯ

[63]

ราโชโรธา ขตฺติยา จ, อมจฺจา นาครา ตถา;

สพฺเพ ชนปทา เจว, ปุชา’กํสุ วิสุํ วิสุํฯ

[64]

ถูปปุพฺพงฺคมํ ราชา, วิหารํ ตตฺถ การยิ;

ถูปาราโมติ เตเน’ส, วิหาโร วิสฺสุโต อหุฯ

[65]

สกธาตุสรีรเกน เจ’วํ,

ปรินิพฺพานคโตปิ โลกนาโถ;

ชนกายหิตํ สุขญฺจ สมฺมา,

พหุธา’กาสิ ฐิเต ชิเน กถาวกาติฯ

สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

ธาตุอคมโน นาม

สตฺตรสโม ปริจฺเฉโทฯ

อฏฺฐารสม ปริจฺเฉท

มหาโพธิคฺคหโณ

[1]

มหาโพธิญฺจ เถริญฺจ, อาณาเปตุํ มหีปติ;

เถเรน วุตฺตวจนํ, สรมาโน สเก ฆเรฯ

[2]

อนฺโตวสฺเส’ก ทิวสํ, นิสินฺโน เถรสนฺติเก;

สหา’มจฺเจหิ มนฺเตตฺวา, ภาคิเนยฺยํ สยํ สกํฯ

[3]

อริฏฺฐนามกา’มจฺจํ , ตสฺมิํ กมฺเม นิโยชิตุํ;

มนฺตฺวา อามนฺตยิตฺวาน, อิทํ วจนมพฺรวิฯ

[4]

ตา สกฺขิสฺสสิ....., ธมฺมาโสกสฺส สนฺติกา;

มหาโพธิํ สงฺฆมิตฺตํ, เถริํ อานยิตุํ อิธฯ

[5]

สกฺขิสฺสามิ อหํ เทว, อาเนตุํ ตํ ทุเว ตโต;

อิธา’คโต ปพฺพชิตุํ, สเจ ลจฺฉามิ มานทฯ

[6]

เอวํ โหตูติ วตฺวาน, ราชา ตํ ตตฺถ เปสยิ;

โส เถรสฺส จ รญฺโญ จ, สาสนํ คยฺห วนฺทิยฯ

[7]

อสฺสยุชสุกฺกปกฺเข, นิกฺขนฺโต ทุติเย’หนิ;

สานุยุตฺโต ชมฺพุโกเล, นาวมารุยฺห ปฏฺฏเนฯ

[8]

มโหทมิํ กริตฺวาน, เถราธิฏฺฐานโยคโต;

นิกฺขนฺตทิวเสเยว, รมฺมํ ปุปฺผปุรํ อคาฯ

[9]

ตทา ตุ อนุลาเทวี, ปญฺจกญฺญาสเตหิ จ;

อนฺเตปุริกอิตฺถีนํ, สทฺธิํ ปญฺจสเตหิ จฯ

[10]

ทสสีลํ สมาทาย, กาสาย วสนา สุจิ;

ปพฺพชฺชาเปกฺขิ นิเสขา, เปกฺขนฺติ เถริยา’คมํฯ

[11]

นครสฺเส’กเทสมฺหิ, รมฺเม ภิกฺขุนุปสฺสเย;

การาปิเต นรินฺเทน, วาสํ กปฺเปสิ สุพฺพตาฯ

[12]

อุปาสิกาหิ ตาเห’ส, วุตฺโต ภิกฺขุนุปสฺสโย;

อุปาสิกา วิหาโรติ, เตน ลํกาย วิสฺสุโตฯ

[13]

ภาคิเนยฺโย มหา’ริฏฺโฐ, ธมฺมาโสกสฺส ราชิโน;

อปฺเปตฺวา ราชสนฺเทสํ, เถรสนฺเทส’มพฺรวิฯ

[14]

ภาตุชยา สหายสฺส, รญฺโญ เต ราชกุญฺชร;

อากงฺขมานา ปพฺพชฺชํ, นิจฺจํ วสติ สญฺญตาฯ

[15]

สงฺฆมิตฺตํ ภิกฺขุนิํ ตํ, ปพฺพาเชตุํ วิสชฺชย;

ตาย สทฺธิํ มหาโพธิ-ทกฺขิณสาขเมว จฯ

[16]

เถริยา จ ตเมวตฺถํ, อพฺรวิ เถรภาสิตํ;

คนฺตฺวา ปิตุสมีปํ สา, เถรี เถรมตํ พฺรวีฯ

[17]

อาห ราชา ตุวํ อมฺม, อปสฺสนฺโต กถํ อหํ;

โสกํ วิโนทยิสฺสามิ, ปุตฺตนตฺตวิโยคชํฯ

[18]

อาห สา เม มหาราช, ภาตุโน วจนํ ครุ;

ปพฺพาชนียา จ พหู, คนฺตพฺพํ ตตฺถ เตน เมฯ

[19]

‘‘สตฺถฆาตมนารหา, มหาโพธิมหีรุหา;

กถนฺนุ สาขํ คณิสฺสํ’’, อิติ ราชา วิจินฺตยีฯ

[20]

อมจฺจสฺส มหาเทว-นามกสฺส มเตน โส;

ภิกฺขุสงฺฆํ นิมนฺเตตฺวา, โภเชตฺวา ปุจฺฉิ ภูปติํฯ

[21]

ภนฺเต ลํกํ มหาโพธิ, เปเสตพฺพา นุ โข อิติ;

เถโร โมคฺคลิปุตฺโต โส, เปเสตพฺพาติ ภาสิยฯ

[22]

กตํ มหาอธิฏฺฐาน-ปญฺจกํ ปญฺจจกฺขุนา;

อาภาสิ รญฺโญ ตํ สุตฺวา, ตุสฺสิตฺวา ธรณีปติฯ

[23]

สตฺตโยชนิกํ มคฺคํ, โส มหาโพธิคามินํ;

โสธาเปตฺวาน สกฺกจฺจํ, ภูสาเปติ อเนกธาฯ

[24]

สุวณฺณํ นีหราเปสิ, กฏาหกรณาย จ;

วิสฺสกมฺโม จ อาคนฺตฺวา, สตุลาธารรูปวาฯ

[25]

‘‘กฏาหํ กิํ ปมาณํ นุ, กโรมี’ติ อปุจฺฉิตํ;

‘‘ญตฺวา ปมาณํ ตฺวํเยว, กโรหิ’’ อิติ ภาสิยฯ

[26]

สุวณฺณา คเหตฺวาน, หตฺเถน ปริมชฺชิย;

กฏาหํ ตงฺขณํเยว, นิมฺมินิตฺวาน ปกฺกมิฯ

[27]

นวหตฺถปริกฺเขปํ, ปญฺจหตฺถํ คภีรโต;

ติหตฺถวิกฺขมฺภยุตํ, อฏฺฐงฺคุลฆนํ สุภํฯ

[28]

ยุวสฺส หตฺถิโน โสณฺฑ-ปมาณมุขวฏฺฏิกํ;

คาหา เปตฺวาน ตํ ราชา, พาลสุรสมปฺปกํฯ

[29]

สตฺตโยชนทีฆาย, วิตฺถตายติ โยชนํ;

เสนาย จตุรงฺคินฺยา, มหาภิกฺขุคเณน จฯ

[30]

อุปคมฺม มหาโพธิํ, นานาลงฺการภูสิตํ;

นานารตนจิตฺตํ ตํ, วิวิธทฺธชมาลินิํฯ

[31]

นานากุสุมสํกิณฺณํ , นานาตุริยโฆสิตํ;

เสนาย ปริวาเรตฺวา, ปริกฺขิปิย สาณิยาฯ

[32]

มหาเถรสหสฺเสน, ปมุเขน มหาคเณ;

รญฺญํ ปตฺตาภิเสกานํ, สหสฺเสนา’ธิเกน จฯ

[33]

อตฺตานํ ปริวาเรตฺวา, มหาโพธิญฺจ สาธุกํ;

โอโลเกสิ มหาโพธิํ, ปคฺคเหตฺวาน อญฺชลิํฯ

[34]

ตสฺสา ทกฺขิณสาขาย, จตุหตฺถปมาณกํ;

ฐานํ ขนฺธญฺจ วชฺเชตฺวา, สาขา อนฺตรธายิสุํฯ

[35]

ตํ ปาฏิหาริยํ ทิสฺวา, ปตีโต ปุถวีปติ;

‘‘ปูเชม’หํ มหาโพธิํ, รชฺเชนา’หิ อุทีริยฯ

[36]

อภิสิญฺจิ มหาโพธีํ, มหารชฺเช มหีปติ;

ปุปฺผาทีหิ มหาโพธิํ, ปูเชตฺวาน ปทกฺขิณํฯ

[37]

กตฺวา อฏฺฐสุ ฐาเนสุ, วนฺทิตฺวาน กตญฺชลี;

สุวณฺณขจิเต ปีเฐ, นานารตนมณฺฑิเตฯ

[38]

สฺวาโรเห ยาว สาอุจฺเจ, ตํ สุวณฺณกฏาหกํ;

ฐปาเปตฺวาน อารุยฺห, คเหตุํ สาขมุตฺตมํฯ

[39]

อาทิยิตฺวาน โสวณฺณ ตุลิกาย มโนสิลํ;

เลขํ ทตฺวาน สาขาย, สจฺจกฺริยมกา อิติฯ

[40]

‘‘ลํกาทีปํ ยทิ อิโต, คนฺตพฺพํ อุรุโพธิยา;

นิพฺเพมติโก พุทฺธสฺส, สาสนมฺหิ สเจ อหํฯ

[41]

สยํเยว มหาโพธิ-สาขายํ ทกฺขิณา สุภา;

ฉิชฺชิตฺวาน ปติฏฺฐาตุ, อิธ เหมกฏาหเกฯ

[42]

เลขฐาเน มหาโพธิ, ฉิชฺชิตฺวา สยเมว สา;

คนฺธกทฺทมปูรสฺส, กฏาหสฺโส’ปริฏฺฐิตาฯ

[43]

มูลเลขาย อุปริ, ติยงฺคุลติยงฺคุเล;

ททํ มโนสิลา เลขา, ปริกฺขิปิ นริสฺสโรฯ

[44]

อาทิยา ถูลมูลานิ, ขุทฺทกานิ’ตราหิ ตุ;

นิกฺขมิตฺวา ทส ทส, ชาลีภูตา นิโอตรุํฯ

[45]

ตํ ปาฏิหาริยํ ทิสฺวา, ราชา’ตีว ปโมทิโต;

ตตฺเถวา’กาสิ อุกฺกุฏฺฐิํ, สมนฺตา ปริสาปิ จฯ

[46]

ภิกฺขุสงฺโฆ สาธุการํ, ตุฏฺฐจิตฺโต ปโมทยิ;

เจลุกฺเขปสหสฺสานิ, ปวตฺติํสุ สมนฺตโตฯ

[47]

เอวํ สเตน มูลานํ, ตตฺถ สา คนฺธกทฺทเม;

ปติฏฺฐาสิ มหาโพธิ, ปสาเทนฺตี มหาชนํฯ

[48]

ตสฺสา ขนฺโธ ทสหตฺโถ, ปญฺจสาขา มโนรมา;

จตุหตฺถา จตุหตฺถา, ทสฑฺฒผลมณฺฑิตาฯ

[49]

สหสฺสนฺตุ ปสาขานํ, สาขานํ ตาสมาสิ จ;

เอวํ อาสิ มหาโพธิ, มโนหรสิริธราฯ

[50]

กฏาหมฺหิ มหาโพธิ-ปติฏฺฐิตกฺขเณ มหี;

อกมฺปิ ปาฏิหีรานิ, อเหสุํ วิวิธานิ จฯ

[51]

สยํ นาเทหิ ตูริยานํ, เทเวสุ มานุเสสุ จ;

สาธุการนินาเทติ, เทวพฺรหฺมคณสฺส จฯ

[52]

เมฆานํ มิคปกฺขินํ, ยกฺขาทีนํ รเวหิ จ;

รเวหิจมหีกมฺเป, เอกโกลาหลํ อหุฯ

[53]

โพธิยา ผลปตฺเตหิ, ฉพฺพณฺณรสฺมิโย สุภา;

นิกฺขมิตฺวา จกฺกวาฬํ, สกลา โสภยิํสุ จฯ

[54]

สกฏาหา มหาโพธิ, อุคฺคนฺตฺวาน ตโต นภํ;

อฏฺฐาสิ หิมคพฺภมฺหิ, สตฺตาหานิ อทสฺสนาฯ

[55]

ราชา โอรุยฺห ปีฐมฺหา, ตํ สตฺตาหํ ตหิํ วสํ;

นิจฺจํ มหาโพธิปูชํ, อกาสิ จ อเนกธาฯ

[56]

อตีเต ตมฺหิ สตฺตาเห, สพฺเพ หิมวลาวกา;

ปวิสิํสุ มหาโพธิํ, สพฺพากา รํสิโยปิ จฯ

[57]

สุทฺเธนกทิสิสฺสิตฺถ, สากฏาเห ปตฺติฏฺฐิตา;

มหาชนสฺส สพฺพสฺส, มหาโพธิ มโนรมาฯ

[58]

ปวตฺตมฺหิ มหาโพธิ, วิวิเธ ปาฏิหาริเย;

วิมฺหาปยนฺติ ชนตํ, ปถวีตลโมรุหิฯ

[59]

ปาฏิหิเรหิ’เนเกหิ , เตหิ โส ปีณิโต ปุน;

มหาราชา มหาโพธิํ, มหารชฺเชน ปูชยิฯ

[60]

มหาโพธิํ มหารชฺเช-นาภิสิญฺจิย ปูชยํ;

นานาปูชาหิ สตฺตาหํ, ปุน ตตฺเถว โส วสิฯ

[61]

อสฺสยุชสุกฺกปกฺเข, ปนฺนรสอุโปสเถ;

อคฺคเหสิ มหาโพธิํ, ทฺวิสตฺตาหมจฺจเย ตโตฯ

[62]

อสฺสยุชกาฬปกฺเข, จตุทฺทสอุโปสเถ;

รเถ สุเภ ฐเปตฺวาน, มหาโพธิํ รเถสโภฯ

[63]

ปูเชนฺโต ตํ ทินํเยว, อุปเนตฺวา สกํ ปุรํ;

อลงฺกริตฺวา พหุธา, กาเรตฺวา มณฺฑปํ สุภํฯ

[64]

กตฺติกสุกฺกปกฺขสฺส, ทิเน ปาฏิปเท ตหิํ;

มหาโพธิํ มหาสาล-มูเล ปาจินเต สุเภฯ

[65]

ฐปาเปตฺวาน กาเรสิ, ปูชา’เนกา ทิเน ทิเน;

คาหโต สตฺตรสเม, วิวเส ตุ นวงฺกิราฯ

[66]

สกิํ เยวอชายิํสุ, ตสฺสา’เนกนราธิโป;

ตุฏฺฐจิตฺโต มหาโพธิํ, ปุน รชฺเชน ปูชยิฯ

[67]

มหารชฺเช’ภิ สิญฺจิตฺวา, มหาโพธิํ มหิสฺสโร;

กาเรสิ จ มหาโพธิ-ปูชา นานปฺปการกํฯ

[68]

อิติ กุสุมปุเร สเรสรํสา,

พหุวิธจารุธชากุลาวิสาลา;

สุรุจิรปวโรรุ โพธิปูชา,

มรุนรจิตฺตวิกาสินี อโหสีติฯ

สุชนปฺปสาทสํเวคตฺถาย กเต มหาวํเส

มหาโพธิคฺคหโณ นาม

อฏฺฐารสโม ปริจฺเฉโทฯ

เอกูนวีสติม ปริจฺเฉท