เมนู

2. คนฺถการกาจริย-ปริจฺเฉโท

อาจริโย ปน อตฺถิฯ โปราณาจริยา อตฺถิ, อฏฺฐกถาจริยา อตฺถิ, คนฺถการกาจริยา อตฺถิ, ติวิธนามิกาจริยาฯ กตเม โปราณาจริยา? ปฐมสงฺคายนายํ ปญฺจสตา ขีณาสวา ปญฺจนฺนํ นิกายานํ นามญฺจ อตฺถญฺจ อธิปฺปายญฺจ ยทญฺจ พฺยญฺชน โสธนญฺจ อวเสสํ กิจฺจํ กริํสุฯ ทุติยสงฺคายนายํ สตฺตสตา ขีณาสวา เตสํเยว สทฺทตฺถาทิกํ กิจฺจํ ปุน กริํสุฯ ตติยสงฺคายนายํ สหสฺสมตฺตา ขีณาสวา เตสํเยว สทฺทตฺถาทิกํ กิจฺจํ ปุน กริํสุฯ อิจฺเจวํ ทฺเวสตาธิกา ทฺเวสหสฺส ขีณาสวา มหากจฺจายนํ ฐเปตฺวา อวเสสา โปราณาจริยา นามฯ เย โปราณาจริยา เตเยว อฏฺฐกถาจริยา นามฯ กตเม คนฺถการกาจริยา? มหาอฏฺฐกถิกาเปภทอเนกาจริยา คนฺถการกาจริยา นามฯ กตเม ติวิธ นามาจริยา มหากจฺจายโน ติวิธนามํฯ กตเม คนฺถา มหากจฺจายเนน กตา? กจฺจายนคนฺโถ, มหานิรุตฺติคนฺโถ, จุลฺลนิรุตฺติคนฺโถ, ยมกคนฺโถ, เนตฺติคนฺโถ, เปฏโกปเทสคนฺโถติ, อิเม ฉ คนฺถา มหากจฺจายเนน กตาฯ กตเม อเนกาจริเยน กตา คนฺถา? มหาปจฺจริกาจริโย มหาปจฺจริยํ นาม คนฺถํ อกาสิฯ มหากุรุนฺทิกาจริโย กุรุนฺทิ นาม คนฺถํ อกาสิฯ อญฺญตโร อาจริโย มหาปจฺจริย คนฺถสฺส อฏฺฐกถํ อกาสิฯ อญฺญตโร อาจริโย กุรุนฺทิ คนฺถสฺส อฏฺฐกถํ อกาสิ, มหาพุทฺธโฆสา นามจริโย วิสุทฺธิมคฺโค ทีฆนิกายสฺส สุมงฺคลวิลาสนิ นาม อฏฺฐกถา, มชฺฌิมนิกายสฺส ปปญฺจสูทนี นาม อฏฺฐกถา, สํยุตฺตนิกายสฺส สารตฺถปฺปกาสินี นาม อฏฺฐกถา, องฺคุตฺตรนิกายสฺส มโนรถปูรณี นาม อฏฺฐกถา, ปญฺจวินย คนฺถานํ สมนฺตปาสาทิกา นาม อฏฺฐกถา, สตฺตนฺนํ อภิธมฺมคนฺถานํ ปรมตฺถกถา นาม อฏฺฐกถา, ปาติโมกฺข สํขาตาย มาติกาย กงฺขาวิตรณีติ วิสุทฺธิ นาม อฏฺฐกถา, ธมฺมปทสฺส อฏฺฐกถา, ชาตกสฺส อฏฺฐกถา, ขุทฺทกปาฐสฺส อฏฺฐกถา, สุตฺตนิปาตสฺส อฏฺฐกถา, อปทานสฺส อฏฺฐกถาติ, อิเม เตรส คนฺเถ อกาสิฯ พุทฺธทตฺโตนามาจริโย วินย วินิจฺฉโย, อุตฺตรวินิจฺฉโย, อภิธมฺมาวตาโร, พุทฺธวํสสฺส มธุรตฺถวิลาสินี นาม อฏฺฐกถาติ, อิเม จตฺตาโร คนฺเถ อกาสิฯ อานนฺโทนามาจริยา สตฺตาภิธมฺมคนฺถฏฺฐกถาย มูฏีกํ นาม ฏีกํ อกาสิฯ ธมฺมปาลาจริโย เนตฺติปฺปกรณฏฺฐกถา, อิติวุตฺตกฏฺฐกถา, อุทานฏฺฐกถา, จริยาปิฏกฏฺฐกถา, เถรกถฏฺฐกถา, เถรีกถฏฺฐกถา, วิมานวตฺถุสฺส วิมลวิลาสินิ นาม อฏฺฐกถา, เปตวตฺถุสฺส วิมลวิลาสินิ นาม อฏฺฐกถา, วิสุทฺธิมคฺคสฺส ปรมตฺถมญฺชูสา นาม ฏีกา, ทีฆนิกายสฺส อฏฺฐกถาทีนํ จตุนฺนํ อฏฺฐกถานํ ลีนตฺถปฺปกาสนิ นาม ฏีกา, ชาตกฏฺฐกถาย ลีนตฺถปฺปกาสนิ นาม ฏีกา, เนตฺติปกรณฏฺฐกถาย ฏีกา, พุทฺธวํสฏฺฐกถาย ปรมตฺถทีปนี นาม ฏีกา, อภิธมฺมฏฺฐกถายฏีกา ลีนตฺถวณฺณนา นาม อนุฏีกาติ อิเม จุทฺทส มตฺเต คนฺเถ อกาสิฯ

ทฺเว ปุพฺพาจริยานามา จริยานิรุตฺติ มญฺชูสํ นาม จุลฺลนิรุตฺติ ฏีกญฺจ มหานิรุตฺติ สงฺเขปญฺจ อกํสุฯ มหาวชิรพุทฺธินามาจริโย วินยคณฺฐินาม ปกรณํ อกาสิฯ ทีปงฺกรสงฺขาโต วิมลพุทฺธิ นามาจริโย มุขมตฺตทีปนี นามกํ นฺยาสปฺปกรณํ อกาสิฯ จุลฺลวชิรพุทฺธิ นามาจริโย อตฺถพฺยาขฺยานํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ

ทีปงฺกโร นามาจริโย รูปสิทฺธิ ปกรณํ, รูปสิทฺธิ ฏีกํ, สมฺปปญฺจ สุตฺตญฺเจติ ติวิธํ ปกรณํ อกาสิฯ อานนฺทาจริยสฺส เชฏฺฐสิสฺโส ธมฺมปาโล นามาจริโย สจฺจสงฺเขปํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ กสฺสโป นามาจริโย โมหวิจฺเฉทนี, วิมติจฺเฉทนี, ทสพุทฺธวํโส, อนาคตวํโสติ, จตุวิธํ ปกรณํ อกาสิฯ

มหานาโม นามาจริโย, สทฺธมฺมปกาสนี นาม ปฏิสมฺภิทามคฺคสฺส อฏฺฐกถํ อกาสิฯ ทีปวํโส, ถูปวํโส, โพธิวํโส, จูลวํโส, มหาวํโส, ปฏิสมฺภิทามคฺคฏฺฐกถา คณฺฐิ เจติ อิเม ฉ คนฺถา มหานามาจริ วิสุํ วิสุํ กตาฯ

นโว มหานาโม นามาจริโย นวํ มหาวํส นาม ปกรณํ อกาสิฯ อุปเสโน นามาจริโย สทฺธมฺมปชฺโชติกํ นาม มหานิทฺเทสสฺส อฏฺฐกถํ อกาสิฯ โมคฺคลาโน นามาจริโย โมคฺคลานพฺยากรณํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ สงฺฆรกฺขิโต นามาจริโย, สุโพธาลงฺการํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ วุตฺโตทยกาโร นามาจริโย วุตฺโตทยํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ ธมฺมสิริ นามาจริโย ขุทฺทกสิกฺขํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ ปุราณขุทฺทสิกฺขาย ฏีกา, มูลสิกฺขา เจติ, อิเม ทฺเว คนฺถา ทฺเวหาจริเยหิ วิสุํ วิสุํ กตาฯ

อนุรุทฺโธ นามาจริโย ปรมตฺถวินิจฺฉยํ, นามรูปปริจฺเฉทํ, อภิธมฺมตฺถสงฺคหํ เจติ ติวิธํ ปกรณํ อกาสิฯ เขโม นามาจริโย เขมํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ สาริปุตฺโต นามาจริโย วินยฏฺฐกถาย สารตฺถทีปนี นาม ฏีกํ; วินยสงฺคหปกรณํ, วินยสงฺคหสฺสฏีกํ; องฺคุตฺตรฏฺฐกถาย สารตฺถมญฺชูสํ นาม นวํ ฏีกํ; ปญฺจิกา ฏีกญฺเจติ, อิเม ปญฺจ คนฺเถ อกาสิฯ พุทฺธนาโค นามาจริโย วินยตฺถมญฺชูสํ นาม กงฺขาวิตรณียา ฏีกํ อกาสิฯ นโว โมคฺคลาโน นามาจริโย อภิธานปฺปทีปิกํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ วาจิสฺสโร นามาจริโย มหาสามิ นาม สุโพธาลงฺการสฺส ฏีกา, วุตฺโตทย วิวรณํ, สุมงฺคลปฺปสาทนิ นาม ขุทฺทสิกฺขาย ฏีกา; สมฺพนฺธจินฺตา, สมฺพนฺธจินฺตาย ฏีกา; พาลาวตาโร, โมคฺคลานพฺยากรณสฺส ปญฺจิกาย ฏีกา; โยควินิจฺฉโย, วินยวินิจฺฉยสฺส ฏีกา, อุตฺตรวินิจฺฉยสฺส ฏีกา, นามรูป-ปริจฺเฉทสฺส วิภาโค, สทฺทตฺถสฺส ปทรูปวิภาวนํ; เขมสฺส ปกรณสฺส ฏีกา, สีมาลงฺกาโร, มูลสิกฺขาย ฏีกา, รูปวิภาโค, ปจฺจยสงฺคโห, สจฺจสงฺเขปสฺส ฏีกา เจติ, อิเม อฏฺฐารส คนฺเถ อกาสิฯ

สุมงฺคโล นามาจริโย อภิธมฺมาวตารสฺสฏีกํ, อภิธมฺมตฺถสงฺคหสฺสฏีกญฺจ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิฯ พุทฺธปิโย นามาจริโย สารตฺถสงฺคหํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ ธมฺมกิตฺติ นามาจริโย ทนฺตธาตุ ปกรณํ อกาสิฯ เมธงฺกโร นามาจริโย ชินจริตํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ พุทฺธรกฺขิโต นามาจริโย ชินลงฺการํ, ชินลงฺการสฺส ฏีกญฺจาติ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิฯ อุปติสฺโส นามาจริโย อนาคตวํสสฺส อฏฺฐกถํ อกาสิฯ

กงฺขาวิตรณียา ลีนตฺถปฺปกาสินิ, นิสนฺเทโห, ธมฺมานุสารณี, เญยฺยาสนฺตติ, เญยฺยาสนฺตติยา ฏีกา, สุมตาทาวตาโร, โลกปญฺญตฺติ ปกรณํ, ตถาคตุปฺปตฺติ ปกรณํ, นลาฏธาตุ วณฺณนา, สีหฬวตฺถุ, ธมฺมทีปโก, ปฏิปตฺติสงฺคโห, วิสุทฺธิมคฺคณฺฐิ, อภิธมฺมคณฺฐิ, เนตฺติปกรณคณฺฐิ, วิสุทฺธิมคฺคจุลฺลนวฏีกา, โสตพฺพมาลินี, ปสาทชนนี, โอกาสโลโก, สุโพธาลงฺการสฺส นว ฏีกา เจติ, อิเม วีสติ คนฺถา วีสตาจริเยหิ วิสุํ วิสุํ กตาฯ

สทฺธมฺมสิริ นามาจริโย สทฺทตฺถเภทจินฺตา นาม ปกรณํ อกาสิฯ เทโว นามาจริโย สุมน กูฏวณฺณนํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ จุลฺลพุทฺธโฆโส นามาจริโย โสตตฺถกินิทานํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ รฏฺฐปาโล นามาจริโย มธุรสงฺคาหณีกิตฺติ นาม ปกรณํ อกาสิฯ สุภูตจนฺโท นามาจริโย ลิงฺคตฺถวิวรณ-ปกรณํ อกาสิฯ อคฺควํโส นามาจริโย สทฺทนีติ ปกรณํ นาม อกาสิฯ วชิรพุทฺธิ นามาจริโย มหาฏีกํ นาม นฺยาสปกรณฏีกํ อกาสิฯ คุณสาคโร นามาจริโย มุขมตฺตสารํ, มุขมตฺตสารสฺส ฏีกญฺจ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิฯ อภโย นามาจริโย สทฺทตฺถเภทจินฺตาย มหาฏีกํ อกาสิฯ ญาณสาคโร นามาจริโย ลิงฺคตฺถวิวรณปฺปกาสนํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ อญฺญตโร อาจริโย คูฬตฺถฏีกํ, พาลปฺปโพธนญฺจ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิฯ อญฺญตโร อาจริโย สทฺทตฺถ-เภทจินฺตาย มชฺฌิมฏีกํ อกาสิฯ อุตฺตโม นามาจริโย พาลาวตารฏีกํ, ลิงฺคตฺถวิวรณฏีกญฺจ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิฯ อญฺญตโร อาจริโย สทฺทตฺถเภทจินฺตาย นว-ฏีกํ อกาสิฯ เอโก อมจฺโจ อภิธานปฺปทีปิกายฏีกํ, คณฺฐิปกรณสฺส ทณฺฑีปฺปกรณสฺส มาคธภูตํ ฏีกํ, โกลทฺธชนสฺส สกฏภาสาย กตฏีกญฺจ ติวิธํ ปกรณํ อกาสิฯ ธมฺมเสนาปติ นามาจริโย การิกํ, เอติมาสปิทีปนี, มโนหารญฺจ ติวิธํ ปกรณํ อกาสิฯ อญฺญตโร อาจริโย การิกาย ฏีกํ อกาสิฯ อญฺญตโร อาจริโย เอติมาสปิทีปิกาย ฏีกํ อกาสิฯ

อญฺญตโร อาจริโย สทฺทพินฺทุ นาม ปกรณํ อกาสิฯ สทฺธมฺมคุรุ นามาจริโย สทฺทวุตฺติปฺปกาสกํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ สาริปุตฺโต นามาจริโย สทฺทวุตฺติปฺปกาสกสฺส ฏีกํ อกาสิฯ อญฺญตโร อาจริโย กจฺจายนสารํ นาม ปกรณํ กจฺจายนสารสฺส ฏีกญฺจ ทุวิธํ ปกรณํ อกาสิฯ นโว เมธงฺกโร นามาจริโย โลกทีปกสารํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ อคฺคปณฺฑิโต นามาจริโย โลกุปฺปตฺติ นาม ปกรณํ อกาสิฯ จีวโร นามาจริโย ชงฺฆทาสกสฺส ฏีกํ อกาสิฯ มาติกตฺถทีปนี, อภิธมฺมตฺถสงฺคหวณฺณนา, สีมาลงฺการสฺสฏีกา, วินยสมุฏฺฐานทีปนี ฏีกา, คณฺฐิ สาโร, ปฏฺฐานคณนา นโย, สุตฺตนิทฺเทโส, ปาติโมกฺโข, เจติ, อิเม อฏฺฐ คนฺเถ สทฺธมฺมโชติปาลาจริโย อกาสิฯ วิมลพุทฺธิ นามาจริโย อภิธมฺม-ปนฺนรสฏฺฐานํ นาม ปกรณํ อกาสิฯ นโว วิมลพุทฺธิ นามาจริโย สทฺทสารตฺถชาลินี, สทฺทสารตฺถชาลินิยา ฏีกา, วุตฺโตทย ฏีกา, ปรมตฺถมญฺชูสา นาม อภิธมฺมสงฺคหฏีกาย อนุฏีกา ทสคณฺฐิวณฺณนา, มาคธภูตาวิทคฺคมุขมณฺฑนฏีกา เจติ อิเม ฉ คนฺเถ อกาสิฯ อญฺญตโร อาจริโย ปญฺจปกรณฏีกาย นวานุฏีกํ อกาสิฯ อริยวํโส นามาจริโย อภิธมฺมสงฺคห-ฏีกาย [ปรมตฺถ] มณิสารมญฺชูสํ นาม นวานุฏีกํ อกาสิฯ อภิธมฺมตฺถสงฺคหสฺส ฏีกา, เปฏโกปเทสสฺส ฏีกา, จตุภาณวารสฺส อฏฺฐกถา, มหาสารปกาสนี, มหาทีปนี, สารตฺถทีปนี คติ ปกรณํ, หตฺถสาโร, ภุมฺมสงฺคโห, ภุมฺมนิทฺเทโส, ทสวตฺถุกายวิรติฏีกา, โชตนา นิรุตฺติ, วิภตฺติกถา, กจฺจายนวิวรณา, สทฺธมฺมมาลินี, ปญฺจคติ วณฺณนา, พาลจิตฺตปโพธนํ, ธมฺมจกฺกสุตฺตสฺส นวฏฺฐกถา, ทนฺตธาตุ ปกรณสฺส ฏีกา เจติ, อิเม วีสติ คนฺถา นานาจริเยหิ กตา, อญฺญานิ ปน ปกรณานิ อตฺถิฯ

กตมานิ สทฺธมฺโม ปายโน, พาลปฺปโพธนปกรณสฺส ฏีกา จ, ชินาลงฺการปกรณสฺส นวฏีกา จ, ลิงฺคตฺถวิวรณํ, ลิงฺควินิจฺฉโย; ปาติโมกฺขวิวรณํ, ปรมตฺถกถาวิวรณํ, สมนฺตปาสาทิกา วิวรณํ, จตุภาณวารฏฺฐกถา วิวรณํ, อภิธมฺมตฺถสงฺคหวิวรณํ, สจฺจสงฺเขปวิวรณํ, สทฺทตฺถเภทจินฺตาวิวรณํ, สทฺทวุตฺติวิวรณํ, กจฺจายนสารวิวรณํ, อภิธมฺมตฺถสงฺคหสฺส ฏีกา วิวรณํ, มหาเวสฺสนฺตราชาตกสฺส วิวรณํ, สกฺกาภิมตํ, มหาเวสฺสนฺตรชาตกสฺส นวฏฺฐกถา, ปฐม สํโพธิ, โลกเนตฺติ จ, พุทฺธโฆสาจริยนิทานํ มิลินฺทปญฺหา วณฺณนา, จตุรา รกฺขา, จตุรกฺขาย อฏฺฐกถา, สทฺทวุตฺติปกรณสฺส นวฏีกา, อิจฺเจวํ ปญฺจวีสติ ปมาณานิ ปกรณานิ ลงฺโก ทีปาทีสุฏฺฐาเนสุ ปณฺฑิเตหิ กตานิ อเหสุํ, สมฺพุทฺเธคาถา จ, นรเทว นาม คาถา จ, ทาตเว จีรตฺติ คาถา จ, วีสติ โอวาทคาถา จ, ทานสตฺตริ, สีลสตฺตริ, สปฺปาทานวณฺณนา, อนนฺตพุทฺธวนฺทนคาถา จ, อฏฺฐวีสติ พุทฺธวนฺทนคาถา จ, อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺนวนฺทนคาถา จ, อสีติมหาสาวกวนฺทนคาถา จ, นวหารคุณวณฺณนา จาติ, อิเม พุทฺธปณาม-คาถาทิกา คาถา โย ปณฺฑิเตหิ ลงฺกาทีปาทิสุฏฺฐาเนสุ กตา อเหสุํ [อิติ จุลฺลคนฺถวํเส คนฺถการกาจริย ทีปโก นาม ทุติโย ปริจฺเฉโท]