4. จตุตฺถวคฺโค

[322] ‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกํ อิมสฺมิํ ชมฺพุทีเป อารามรามเณยฺยกํ วนรามเณยฺยกํ ภูมิรามเณยฺยกํ โปกฺขรณิรามเณยฺยกํ; อถ โข เอตเทว พหุตรํ ยทิทํ อุกฺกูลวิกูลํ นทีวิทุคฺคํ ขาณุกณฺฏกฏฺฐานํ [ขาณุกณฺฑกธานํ (สี. ปี.)] ปพฺพตวิสมํ; เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ถลชา, อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย โอทกา’’ฯ

[323] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อญฺญตฺร มนุสฺเสหิ ปจฺจาชายนฺติฯ

… เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มชฺฌิเมสุ ชนปเทสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ปจฺจนฺติเมสุ ชนปเทสุ ปจฺจาชายนฺติ อวิญฺญาตาเรสุ มิลกฺเขสุ [มิลกฺขูสุ (ก.)]ฯ

[324] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ปญฺญวนฺโต อชฬา อเนฬมูคา ปฏิพลา สุภาสิตทุพฺภาสิตสฺส อตฺถมญฺญาตุํ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ทุปฺปญฺญา ชฬา เอฬมูคา น ปฏิพลา สุภาสิตทุพฺภาสิตสฺส อตฺถมญฺญาตุํฯ

[325] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อริเยน ปญฺญาจกฺขุนา สมนฺนาคตา; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อวิชฺชาคตา สมฺมูฬฺหาฯ

[326] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ลภนฺติ ตถาคตํ ทสฺสนาย; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย น ลภนฺติ ตถาคตํ ทสฺสนายฯ

[327] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ลภนฺติ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ สวนาย; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย น ลภนฺติ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ สวนายฯ

[328] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย สุตฺวา ธมฺมํ ธาเรนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย สุตฺวา ธมฺมํ น ธาเรนฺติฯ

[329] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ธาตานํ [ธตานํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] ธมฺมานํ อตฺถํ อุปปริกฺขนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ธาตานํ ธมฺมานํ อตฺถํ น อุปปริกฺขนฺติฯ

[330] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมํ ปฏิปชฺชนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมํ น ปฏิปชฺชนฺติฯ

[331] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย สํเวชนิเยสุ ฐาเนสุ สํวิชฺชนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย สํเวชนิเยสุ ฐาเนสุ น สํวิชฺชนฺติฯ

[332] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย สํวิคฺคา โยนิโส ปทหนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย สํวิคฺคา โยนิโส น ปทหนฺติฯ

[333] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ววสฺสคฺคารมฺมณํ กริตฺวา ลภนฺติ สมาธิํ [จิตฺตสฺส สมาธิํ (สี.)] ลภนฺติ จิตฺตสฺเสกคฺคตํ [จิตฺตสฺเสกคฺคํ (สี.)]; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ววสฺสคฺคารมฺมณํ กริตฺวา น ลภนฺติ สมาธิํ น ลภนฺติ จิตฺตสฺเสกคฺคตํฯ

[334] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อนฺนคฺครสคฺคานํ ลาภิโน; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อนฺนคฺครสคฺคานํ น ลาภิโน, อุญฺเฉน กปาลาภเตน ยาเปนฺติฯ

[335] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อตฺถรสสฺส ธมฺมรสสฺส วิมุตฺติรสสฺส ลาภิโน; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อตฺถรสสฺส ธมฺมรสสฺส วิมุตฺติรสสฺส น ลาภิโนฯ

ตสฺมาติห, ภิกฺขเว , เอวํ สิกฺขิตพฺพํ – อตฺถรสสฺส ธมฺมรสสฺส วิมุตฺติรสสฺส ลาภิโน ภวิสฺสามาติฯ เอวญฺหิ โว, ภิกฺขเว, สิกฺขิตพฺพนฺติฯ

[336-338] ‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกํ อิมสฺมิํ ชมฺพุทีเป อารามรามเณยฺยกํ วนรามเณยฺยกํ ภูมิรามเณยฺยกํ โปกฺขรณิรามเณยฺยกํ; อถ โข เอตเทว พหุตรํ ยทิทํ อุกฺกูลวิกูลํ นทีวิทุคฺคํ ขาณุกณฺฏกฏฺฐานํ ปพฺพตวิสมํฯ เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มนุสฺสา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ, อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย มนุสฺสา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป.… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ’’ฯ

[339-341] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มนุสฺสา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย มนุสฺสา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติฯ

[342-344] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เทวา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย เทวา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติฯ

[345-347] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เทวา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย เทวา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติฯ

[348-350] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย นิรยา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย นิรยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติฯ

[351-353] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย นิรยา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย นิรยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติฯ

[354-356] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ติรจฺฉานโยนิยา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ติรจฺฉานโยนิยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติฯ

[357-359] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ติรจฺฉานโยนิยา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ติรจฺฉานโยนิยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติฯ

[360-362] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย เปตฺติวิสยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติฯ

[363-365] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย เปตฺติวิสยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติฯ

วคฺโค จตุตฺโถฯ

ชมฺพุทีปเปยฺยาโล นิฏฺฐิโตฯ

เอกธมฺมปาฬิ โสฬสโมฯ

17. ปสาทกรธมฺมวคฺโค

[366-381] ‘‘อทฺธมิทํ , ภิกฺขเว, ลาภานํ ยทิทํ อารญฺญิกตฺตํ [อรญฺญกตฺตํ (สพฺพตฺถ)] …เป.… ปิณฺฑปาติกตฺตํ… ปํสุกูลิกตฺตํ… เตจีวริกตฺตํ… ธมฺมกถิกตฺตํ… วินยธรตฺตํ [วินยธรกตฺตํ (สฺยา. กํ. ปี. ก.)] … พาหุสจฺจํ… ถาวเรยฺยํ… อากปฺปสมฺปทา… ปริวารสมฺปทา… มหาปริวารตา… โกลปุตฺติ… วณฺณโปกฺขรตา… กลฺยาณวากฺกรณตา… อปฺปิจฺฉตา… อปฺปาพาธตา’’ติฯ

โสฬส ปสาทกรธมฺมา นิฏฺฐิตาฯ

ปสาทกรธมฺมวคฺโค สตฺตรสโมฯ