3. ตติยวคฺโค

[308] ‘‘เอกปุคฺคโล , ภิกฺขเว, โลเก อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ พหุชนอหิตาย พหุชนอสุขาย, พหุโน ชนสฺส อนตฺถาย อหิตาย ทุกฺขาย เทวมนุสฺสานํฯ กตโม เอกปุคฺคโล? มิจฺฉาทิฏฺฐิโก โหติ วิปรีตทสฺสโนฯ โส พหุชนํ สทฺธมฺมา วุฏฺฐาเปตฺวา อสทฺธมฺเม ปติฏฺฐาเปติฯ อยํ โข, ภิกฺขเว, เอกปุคฺคโล โลเก อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ พหุชนอหิตาย พหุชนอสุขาย, พหุโน ชนสฺส อนตฺถาย อหิตาย ทุกฺขาย เทวมนุสฺสาน’’นฺติฯ

[309] ‘‘เอกปุคฺคโล, ภิกฺขเว, โลเก อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ พหุชนหิตาย พหุชนสุขาย, พหุโน ชนสฺส อตฺถาย หิตาย สุขาย เทวมนุสฺสานํฯ กตโม เอกปุคฺคโล? สมฺมาทิฏฺฐิโก โหติ อวิปรีตทสฺสโนฯ โส พหุชนํ อสทฺธมฺมา วุฏฺฐาเปตฺวา สทฺธมฺเม ปติฏฺฐาเปติฯ อยํ โข, ภิกฺขเว, เอกปุคฺคโล โลเก อุปปชฺชมาโน อุปฺปชฺชติ พหุชนหิตาย พหุชนสุขาย, พหุโน ชนสฺส อตฺถาย หิตาย สุขาย เทวมนุสฺสาน’’นฺติฯ

[310] ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, อญฺญํ เอกธมฺมมฺปิ สมนุปสฺสามิ ยํ เอวํ มหาสาวชฺชํ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, มิจฺฉาทิฏฺฐิฯ มิจฺฉาทิฏฺฐิปรมานิ, ภิกฺขเว, มหาสาวชฺชานี’’ติ [วชฺชานีติ (สี. สฺยา. กํ.)]ฯ

[311] ‘‘นาหํ, ภิกฺขเว, อญฺญํ เอกปุคฺคลมฺปิ สมนุปสฺสามิ โย เอวํ พหุชนอหิตาย ปฏิปนฺโน พหุชนอสุขาย, พหุโน ชนสฺส อนตฺถาย อหิตาย ทุกฺขาย เทวมนุสฺสานํ ยถยิทํ, ภิกฺขเว, มกฺขลิ โมฆปุริโสฯ เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, นทีมุเข ขิปฺปํ [ขิปํ (สี. สฺยา. กํ. ปี.)] อุฑฺเฑยฺย [โอฑฺเฑยฺย (สี.), อุชฺเฌยฺย (ก.)] พหูนํ มจฺฉานํ อหิตาย ทุกฺขาย อนยาย พฺยสนาย; เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว , มกฺขลิ โมฆปุริโส มนุสฺสขิปฺปํ มญฺเญ โลเก อุปฺปนฺโน พหูนํ สตฺตานํ อหิตาย ทุกฺขาย อนยาย พฺยสนายา’’ติฯ

[312] ‘‘ทุรกฺขาเต , ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย จ สมาทเปติ [สมาทาเปติ (?)] ยญฺจ สมาทเปติ โย จ สมาทปิโต ตถตฺตาย ปฏิปชฺชติ สพฺเพ เต พหุํ อปุญฺญํ ปสวนฺติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? ทุรกฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติฯ

[313] ‘‘สฺวากฺขาเต , ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย จ สมาทเปติ ยญฺจ สมาทเปติ โย จ สมาทปิโต ตถตฺตาย ปฏิปชฺชติ สพฺเพ เต พหุํ ปุญฺญํ ปสวนฺติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? สฺวากฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติฯ

[314] ‘‘ทุรกฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย ทายเกน มตฺตา ชานิตพฺพา, โน ปฏิคฺคาหเกนฯ ตํ กิสฺส เหตุ? ทุรกฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติฯ

[315] ‘‘สฺวากฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย ปฏิคฺคาหเกน มตฺตา ชานิตพฺพา, โน ทายเกนฯ ตํ กิสฺส เหตุ? สฺวากฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติฯ

[316] ‘‘ทุรกฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย อารทฺธวีริโย โส ทุกฺขํ วิหรติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? ทุรกฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติฯ

[317] ‘‘สฺวากฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย กุสีโต โส ทุกฺขํ วิหรติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? สฺวากฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติฯ

[318] ‘‘ทุรกฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย กุสีโต โส สุขํ วิหรติ ฯ ตํ กิสฺส เหตุ? ทุรกฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติฯ

[319] ‘‘สฺวากฺขาเต, ภิกฺขเว, ธมฺมวินเย โย อารทฺธวีริโย โส สุขํ วิหรติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? สฺวากฺขาตตฺตา, ภิกฺขเว, ธมฺมสฺสา’’ติฯ

[320] ‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตโกปิ คูโถ ทุคฺคนฺโธ โหติ; เอวเมวํ โข อหํ, ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกมฺปิ ภวํ น วณฺเณมิ, อนฺตมโส อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ’’ฯ

[321] ‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกมฺปิ มุตฺตํ ทุคฺคนฺธํ โหติ… อปฺปมตฺตโกปิ เขโฬ ทุคฺคนฺโธ โหติ… อปฺปมตฺตโกปิ ปุพฺโพ ทุคฺคนฺโธ โหติ… อปฺปมตฺตกมฺปิ โลหิตํ ทุคฺคนฺธํ โหติ; เอวเมวํ โข อหํ, ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกมฺปิ ภวํ น วณฺเณมิ, อนฺตมโส อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ’’ฯ

วคฺโค ตติโยฯ

4. จตุตฺถวคฺโค

[322] ‘‘เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, อปฺปมตฺตกํ อิมสฺมิํ ชมฺพุทีเป อารามรามเณยฺยกํ วนรามเณยฺยกํ ภูมิรามเณยฺยกํ โปกฺขรณิรามเณยฺยกํ; อถ โข เอตเทว พหุตรํ ยทิทํ อุกฺกูลวิกูลํ นทีวิทุคฺคํ ขาณุกณฺฏกฏฺฐานํ [ขาณุกณฺฑกธานํ (สี. ปี.)] ปพฺพตวิสมํ; เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ถลชา, อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย โอทกา’’ฯ

[323] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อญฺญตฺร มนุสฺเสหิ ปจฺจาชายนฺติฯ

… เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย มชฺฌิเมสุ ชนปเทสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ปจฺจนฺติเมสุ ชนปเทสุ ปจฺจาชายนฺติ อวิญฺญาตาเรสุ มิลกฺเขสุ [มิลกฺขูสุ (ก.)]ฯ

[324] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ปญฺญวนฺโต อชฬา อเนฬมูคา ปฏิพลา สุภาสิตทุพฺภาสิตสฺส อตฺถมญฺญาตุํ; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย ทุปฺปญฺญา ชฬา เอฬมูคา น ปฏิพลา สุภาสิตทุพฺภาสิตสฺส อตฺถมญฺญาตุํฯ

[325] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย อริเยน ปญฺญาจกฺขุนา สมนฺนาคตา; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย อวิชฺชาคตา สมฺมูฬฺหาฯ

[326] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ลภนฺติ ตถาคตํ ทสฺสนาย; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย น ลภนฺติ ตถาคตํ ทสฺสนายฯ

[327] … เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ลภนฺติ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ สวนาย; อถ โข เอเตว สตฺตา พหุตรา เย น ลภนฺติ ตถาคตปฺปเวทิตํ ธมฺมวินยํ สวนายฯ