ผสฺสาหาโร อารมฺมเณสุ อิฏฺฐานิฏฺฐรสํ นีหรนฺโต สมฺปยุตฺตธมฺเม ภุสํ หรติฯ มโนสญฺเจตนาหาโร กายวจี มโนกมฺเมสุ อุสฺสาหํ ชเนนฺโต สมฺปยุตฺตธมฺเม ภุสํ หรติฯ วิญฺญาณาหาโร อารมฺมณวิชานนฏฺเฐน ปุพฺพงฺคมกิจฺจํ วหนฺโต สมฺปยุตฺตธมฺเม ภุสํ หรติ, ทฬฺหํ ปวตฺเตติ, จิรํ อทฺธานํ คเมตีติ อาหาโรฯ สมฺปยุตฺตธมฺเม ภุสํ หรนฺโต สหชาตรูปธมฺเมปิ ภุสํ หรติเยวฯ

อิธ สุตฺตนฺตนโยปิ วตฺตพฺโพฯ ยถา สกุณา นาม จกฺขูหิ ทิสาวิทิสํ วิภาเวตฺวา ปตฺเตหิ รุกฺขโต รุกฺขํ วนโต วนํ อากาเสน ปกฺขนฺทิตฺวา ตุณฺฑเกหิ ผลาผลานิ ตุทิตฺวา ยาวชีวํ อตฺตานํ ยาเปนฺติฯ ตถา อิเม สตฺตา ฉหิ วิญฺญาเณหิ อารมฺมณานิ วิภาเวตฺวา ฉหิ มโนสญฺเจตนาหาเรหิ อารมฺมณวตฺถุปฺปฏิลาภตฺถาย อุสฺสุกฺกนํ กตฺวา ฉหิ ผสฺสาหาเรหิ อารมฺมเณสุ รสํ ปาตุภวนฺตํ กตฺวา สุขทุกฺขํ อนุภวนฺติฯ วิญฺญาเณหิ วา อารมฺมณานิ วิภาเวตฺวา นามรูป สมฺปตฺติํ สาเธนฺติฯ ผสฺเสหิ อารมฺมเณสุ รสํ ปาตุภวนฺตํ กตฺวา อารมฺมณรสานุภวนํ เวทนํ สมฺปาเทตฺวา ตณฺหาเวปุลฺลํ อาปชฺชนฺติฯ เจตนาหิ ตณฺหามูลกานิ นานากมฺมานิ ปสเวตฺวา ภวโต ภวํ สํสรนฺติฯ เอวํ อาหารธมฺมานํ มหนฺตํ อาหารกิจฺจํ เวทิตพฺพนฺติฯ อาหารปจฺจยทีปนา นิฏฺฐิตาฯ

16. อินฺทฺริยปจฺจโย

ติวิโธ อินฺทฺริยปจฺจโย สหชาตินฺทฺริยปจฺจโย ปุเร ชาตินฺทฺริยปจฺจโย รูปชีวิตินฺทฺริยปจฺจโยฯ

ตตฺถ ปนฺนรสินฺทฺริยธมฺมา สหชาตินฺทฺริยปจฺจโย นาม, ชีวิตินฺทฺริยํ มนินฺทฺริยํ สุขินฺทฺริยํ ทุกฺขินฺทฺริยํ โสมนสฺสินฺทฺริยํ โทมนสฺสินฺทฺริยํ อุเปกฺขินฺทฺริยํ สทฺธินฺทฺริยํ วีริยินฺทฺริยํ สตินฺทฺริยํ สมาธินฺทฺริยํ ปญฺญินฺทฺริยํ อนญฺญาตญฺญสฺสามีตินฺทฺริยํ อญฺญินฺทฺริยํ อญฺญาตาวินฺทฺริยนฺติฯ เตหิ สหชาตา จิตฺตเจตสิกธมฺมา จ รูปธมฺมา จ ตสฺส ปจฺจยุปฺปนฺนาฯ

ปญฺจินฺทฺริยรูปานิ ปุเรชาตินฺทฺริยปจฺจโย, จกฺขุนฺทฺริยํ โสตินฺทฺริยํ ฆานินฺทฺริยํ ชิวฺหินฺทฺริยํ กายินฺทฺริยํฯ ปญฺจวิญฺญาณจิตฺต เจตสิก ธมฺมา ตสฺส ปจฺจยุปฺปนฺนาฯ

เอกํ รูปชีวิตินฺทฺริยํ รูปชีวิตินฺทฺริยปจฺจโยฯ สพฺพานิ กมฺมช รูปานิ ชีวิตรูปวชฺชิตานิ ตสฺส ปจฺจยุปฺปนฺนานิฯ

เกนฏฺเฐน อินฺทฺริยนฺติฯ อิสฺสริยฏฺเฐน อินฺทฺริยํฯ ตตฺถ กตฺถ อิสฺสริยนฺติฯ อตฺตโน อตฺตโน ปจฺจยุปฺปนฺเนสุ ธมฺเมสุ อิสฺสริยํฯ