เอส นโย โสตสมฺปทาทีสุ ฯ ตถา หตฺถสมฺปทํ ปาทสมฺปทํ สตฺถสมฺปทํ อาวุธสมฺปทนฺติอาทินาปิ วตฺตพฺโพฯ เอวํ อุปนิสฺสโย ติวิโธ โหติฯ

อิธ สุตฺตนฺตูปนิสฺสโยปิ วตฺตพฺโพฯ กลฺยาณมิตฺตํ อุป นิสฺสาย ปาปมิตฺตํ อุปนิสฺสาย คามํ อุปนิสฺสาย อรญฺญํ อุปนิสฺสายาติอาทินา พหูสุ ฐาเนสุ อาคโตฯ อปิ จ ปญฺจนิยามธมฺมา สตฺตโลก สงฺขารโลก โอกาสโลก สงฺขาตานํ ติณฺณํ โลกานํ อวิจฺฉินฺนปฺปวตฺติยา พลวปจฺจยา โหนฺติฯ อยญฺจ อตฺโถ นิยามทีปนิยํ อมฺเหหิ วิตฺถารโต ทีปิโตติฯ

เกนฏฺเฐน อารมฺมณูปนิสฺสโยติฯ อธิปติภูตํ อารมฺมณเมว อารมฺมณิกธมฺมานํ พลวนิสฺสยฏฺเฐน อารมฺมณูป นิสฺสโยฯ

เกนฏฺเฐน อนนฺตรูปนิสฺสโยติฯ ปุริมํ อนนฺตรจิตฺตเมว ปจฺฉิมสฺส อนนฺตรจิตฺตสฺส อุปฺปชฺชนตฺถาย พลวนิสฺสยฏฺเฐน อนนฺตรูปนิสฺสโยฯ มาตา วิย ปุริมจิตฺตํ, ปุตฺโต วิย ปจฺฉิมจิตฺตํฯ ยถา มาตา อตฺตโน อนนฺตเร ปุตฺตสฺส อุปฺปชฺชนตฺถาย พลวูป นิสฺสโย โหติ, ตถา ปุริมจิตฺตํ ปจฺฉิมจิตฺตสฺส อุปฺปชฺชนตฺถายาติฯ

เกนฏฺเฐน ปกตูปนิสฺสโยติฯ ปกติยาว โลเก ปณฺฑิตานํ ปากโฏ อุปนิสฺสโย ปกตูปนิสฺสโยฯ

เอตฺถ จ อนนฺตรูปนิสฺสยานุภาโว อนนฺตรจิตฺเต เอว ผรติฯ ปกตูปนิสฺสยานุภาโว ปน ทูเรปิ ผรติเยวฯ ตถา หิ อิมสฺมิํ ภเว ปุริเมสุ ทิวเสสุ วา มาเสสุ วา สํวจฺฉเรสุ วา ทิฏฺฐสุตฆายิตสายิตผุสิตวิญฺญาตานิ อารมฺมณานิ ปจฺฉาตถารูเป ปจฺจเย สติ วสฺสสเตปิ มโนทฺวาเร อาปาตํ อาคจฺฉนฺติฯ อิทํ นาม ปุพฺเพ มยา ทิฏฺฐํ สุตนฺติอาทินา สตฺตา อนุสฺสรนฺติฯ โอปปาติกสตฺตา ปน ปุริมภวํปิ อนุสฺสรนฺติฯ ตถา มนุสฺเสสุปิ อปฺเปกจฺเจ ชาติสฺสรสญฺญาลาภิโนฯ ตถา ปุพฺเพ อเนกสตสหสฺเสสุ ทิฏฺฐาทีสุ วตฺถูสุ ปจฺฉา เอกสฺมิํ ขเณ เอกํ วตฺถุํ ทิสฺวา วา สุตฺวา วา ตสฺมิํ เอว ขเณ พหูสุปิ เตสุ มโนวิญฺญาณสนฺตานํ ผรมานํ ปวตฺตตีติฯ อุปนิสฺสยปจฺจย ทีปนา นิฏฺฐิตาฯ

10. ปุเรชาตปจฺจโย

ติวิโธ ปุเรชาตปจฺจโยฯ วตฺถุปุเรชาตปจฺจโย จ อารมฺมณปุเรชาตปจฺจโย จ วตฺถารมฺมณปุเรชาตปจฺจโย จฯ