[118] ปทาทีหิ สิฯ

ปทาทีหิ สฺมิํโน สิ โหติ วาฯ

ปทสิ, ปเท, พิลสิ, พิเลฯ

ตตฺถ โกธาทิโก ปุลฺลิงฺโค, ปทาทิโก นปุํสโกฯ ตตฺถ เกจิ สทฺทา สมาส, ตทฺธิตมชฺเฌ โอทนฺตา โหนฺติ [ก. 183; รู. 48; นี. 375], อาโปธาตุ, อาโปมยํ, วาโยธาตุ, วาโยมยํ, ชีว ตฺวํ สรโทสตํ [ชา. 1.2.9], อนุยนฺติ ทิโสทิสํ [ที. นิ. 3.281] อิจฺจาทิฯ

เกจิ นาสฺส สาเทสํ ลภนฺติ, โกธสา อุสุนา วิชฺฌิ [ชา. 2.22.352], ทฬฺหํ คณฺหาหิ ถามสา [ชา. 1.7.30], ปทสาว อคมาสิ, มากาสิ มุขสา ปาปํ, สจฺเจน ทนฺโต ทมสา อุเปโต-ทมสาติ อินฺทฺริยทมเนน, สุจิํ ปณีตํ รสสา อุเปตํ [ชา. 1.7.18], เวคสา คนฺตฺวาน, อายุสา เอกปุตฺตมนุรกฺเข [ขุ. ปา. 9.7] อิจฺจาทิฯ

เกจิ สฺมิํโน สฺยาเทสํ ลภนฺติ, ปทสิ, พิลสิ อิจฺจาทิฯ

เกหิจิ มหาวุตฺตินา นา, สฺมานํ โส โหติ, อตฺถโส, อกฺขรโส, สุตฺตโส, พฺยญฺชนโส, เหตุโส, โยนิโส, อุปายโส, ฐานโส, ทีฆโส, โอรโส, พหุโส, ปุถุโส, มตฺตโส, ภาคโส อิจฺจาทิฯ

‘‘ปทโส ธมฺมํ วาเจยฺย [ปาจิ. 45], พิลโส วิภชิตฺวา นิสินฺโน อสฺส’’ [ที. นิ. 2.378] อิจฺจาทีสุ ปน วิจฺฉายํ โสปจฺจโยฯ

ยทา ปน สมาสนฺเต มหาวุตฺตินา สฺยาทีสุ วิภตฺตีสุ สาคโม โหติ, ตทา ปุริสาทิคโณปิ โหติ, พฺยาสตฺตมนโส, อพฺยคฺคมนโส [อ. นิ. 3.29], ปุตฺโต ชาโต อเจตโส [ชา. 2.22.4], สุเมธโส [อ. นิ. 4.62], ภูริเมธโส [สุ. นิ. 1137] อิจฺจาทิฯ

อิติ มนาทิคณราสิฯ

คุณวาทิคณราสิ

[119] นฺตุสฺส [ก. 124; รู. 98; นี. 299]ฯ

สิมฺหิ นฺตุสฺส ฏา โหติฯ

คุณวา ติฏฺฐติฯ

[120] ยฺวาโท นฺตุสฺส [ก. 92; รู. 100; นี. 249]ฯ

โยอาทีสุ นฺตุสฺส อตฺตํ โหติฯ

คุณวนฺตา ติฏฺฐนฺติฯ

[121] นฺตนฺตูนํ นฺโต โยมฺหิ ปฐเม [ก. 92; รู. 100; นี. 249]ฯ

ปฐเม โยมฺหิ สวิภตฺตีนํ นฺต, นฺตูนํ นฺโต โหติฯ

คุณวนฺโต ติฏฺฐนฺติฯ

[122] ฏฏาอํ เค [ก. 126; รู. 101; นี. 301-2]ฯ

เค ปเร สวิภตฺตีนํ นฺต, นฺตูนํ ฏ, ฏา, อํ โหนฺติฯ

โภ คุณว, โภ คุณวา, โภ คุณวํ, โภนฺโต คุณวนฺตา, โภนฺโต คุณวนฺโต, คุณวนฺตํ, คุณวนฺเต, คุณวนฺเตนฯ

[123] โตตาติตา สสฺมาสฺมิํนาสุ [ก. 127, 187; รู. 102, 108; นี. 303, 386]ฯ

ส, สฺมา, สฺมิํ, นาสุ สวิภตฺตีนํ นฺต, นฺตูนํ กเมน โต, ตา,ติ, ตา โหนฺติ วาฯ

คุณวตา, คุณวนฺเตหิ, คุณวนฺเตภิ, คุณวนฺตสฺส, คุณวโตฯ

[124] นํมฺหิ ตํ วา [ก. 128; รู. 104; นี. 304]ฯ

นํมฺหิ สวิภตฺตีนํ นฺต, นฺตูนํ ตํ โหติ วาฯ

คุณวนฺตานํ, คุณวตํ, คุณวนฺตสฺมา, คุณวนฺตมฺหา, คุณวนฺตา, คุณวตา, คุณวนฺเตหิ, คุณวนฺเตภิ, คุณวนฺตสฺส, คุณวโต, คุณวนฺตานํ, คุณวตํ, คุณวนฺตสฺมิํ, คุณวนฺตมฺหิ, คุณวติ, คุณวนฺเต, คุณวนฺเตสุฯ

เอวํ ภควา, สีลวา, ปญฺญวา, พลวา, ธนวา, วณฺณวา, โภควา, สุตวา อิจฺจาทิฯ เอตฺถ จ อาลปเน ภควาติ นิจฺจํ ทีโฆฯ

สพฺพาวา, สพฺพาวนฺโต, สพฺพาวนฺตํ, สพฺพาวนฺเต, สพฺพาวนฺเตน, สพฺพาวตา, สพฺพาวนฺเตหิ…เป.… สพฺพาวนฺเตสุฯ

เอวํ ยาวา, ยาวนฺโต, ตาวา, ตาวนฺโต, เอตฺตาวา, เอตฺตาวนฺโต, กิํวา, กิํวนฺโต, กิตฺตาวา, กิตฺตาวนฺโต อิจฺจาทิฯ ตถา โภชนํ ภุตฺตวา, ภุตฺตวนฺโต, ธมฺมํ พุทฺธวา, พุทฺธวนฺโต, กมฺมํ กตวา, กตวนฺโต อิจฺจาทิ จฯ

สติมา, สติมนฺตา, สติมนฺโต, โภ สติม, โภ สติมา, โภ สติมํ, โภนฺโต สติมนฺตา, โภนฺโต สติมนฺโต, สติมนฺตํ, สติมนฺเต, สติมนฺเตน, สติมตา, สติมนฺเตหิ, สติมนฺเตภิ, สติมนฺตสฺส, สติมโต, สติมนฺตานํ, สติมตํ, สติมนฺตสฺมา, สติมนฺตมฺหา, สติมนฺตา, สติมตา, สติมนฺเตหิ, สติมนฺเตภิ, สติมนฺตสฺส, สติมโต, สติมนฺตานํ, สติมตํ, สติมนฺตสฺมิํ, สติมนฺตมฺหิ, สติมติ, สติมนฺเต, สติมนฺเตสุฯ

เอวํ มติมา, คติมา, ปาปิมา, ชาติมา, ภาณุมา, อายุมา, อายสฺมา, สิริมา, หิริมา, ธิติมา, กิตฺติมา, อิทฺธิมา, ชุติมา , มุติมา, ถุติมา, พุทฺธิมา, จกฺขุมา, พนฺธุมา, โคมา อิจฺจาทิฯ

วิเสสวิธานมุจฺจเตฯ

[125] หิมวโต วา โอ [ก. 94; รู. 105; นี. 252]ฯ

สิมฺหิ หิมวนฺตสทฺทสฺส โอ โหติ วาฯ ‘คสีน’นฺติ โลโปฯ

หิมวนฺโต ปพฺพโต [ธ. ป. 304], หิมวา ปพฺพโตฯ

[126] นฺตสฺส จ ฏ วํเส [ก. 93; รู. 106; นี. 251]ฯ

อํ, เสสุ นฺตสฺส จ นฺตุสฺส จ สพฺพสฺส ฏ โหติ วาฯ

‘‘อชฺโฌคาเหตฺวา หิมว’’นฺติ [อป. เถร 2.47.59] ปาฬิฯ สติมํ, พนฺธุมํ, คุณวสฺส, สติมสฺส, พนฺธุมสฺสฯ

มหาวุตฺตินา กฺวจิ สิมฺหิ เค จ ปเร นฺตุสฺส อตฺตํ โหติ, ‘‘อตุโล นาม นาเมน, ปญฺญวนฺโต ชุตินฺธโร’’ติ [พุ. วํ. 21.10] จ ‘‘คติมนฺโต สติมนฺโต, ธิติมนฺโต จ โย อิสี’’ติ [เถรคา. 1052] จ ‘‘จกฺขุมนฺโต มหายโส’’ติ จ ‘‘ตุยฺหํ ปิตา มหาวีร, ปญฺญวนฺต ชุตินฺธรา’’ติ [อป. เถรี 2.2.389] จ ปาฬีฯ

ปฐมาโยมฺหิ กฺวจิ นฺตุสฺส ฏ โหติ, วคฺคุมุทาตีริยา ปน ภิกฺขู วณฺณวา โหนฺติ [ปารา. 194], เอถ ตุมฺเห อาวุโส สีลวา โหถ [อ. นิ. 5.114], จกฺขุมา อนฺธกา โหนฺติ, เย อิตฺถีนํ วสํ คตา [ชา. อฏฺฐ. 2.3.36], สํสุทฺธปญฺญา กุสลา มุติมา ภวนฺติ [สุ. นิ. 887 (สํสุทฺธปญฺญา กุสลา มุตีมา)]ฯ

อิติ คุณวาทิคณราสิฯ

คจฺฉนฺตาทิคณราสิ

[127] นฺตสฺสํ สิมฺหิ [ก. 186; รู. 107; นี. 382-4; ‘ตสฺสํ’ (พหูสุ)]ฯ