‘ตุํยานา’ติ ตฺวาปจฺจยสฺส ตุํอาเทโสฯ เนกฺขมํ ทฏฺฐุ เขมโต [สุ. นิ. 426], คาถาวเสน นิคฺคหีตโลโปฯ

ตุํ, ตเวสุ-ทฏฺฐุํ, ทฏฺฐเว, ปุจฺฉนํ ปุฏฺฐุํ, ปุฏฺฐเวฯ

ตพฺพมฺหิ-ตุสฺสิตพฺพนฺติ ตุฏฺฐพฺพํ, โตฏฺฐพฺพํ, ปสฺสิตพฺพนฺติ ทฏฺฐพฺพํ, ปุจฺฉิตพฺพนฺติ ปุฏฺฐพฺพํ, ผุสิตพฺพนฺติ โผฏฺฐพฺพํฯ

อิติ ฐาเทสราสิฯ

ฒาเทสราสิ

[742] ทหา โฒ [ก. 576; รู. 607; นี. 1179]ฯ

ทหมฺหา ปรสฺส อนนฺตรสฺส ปจฺจยตการสฺส โฒ โหติ, ปรรูปตฺเต สํโยคาทิสฺส ตติยตฺตํฯ

ทห-ทยฺหเน, ทยฺหิตฺถาติ ทฑฺโฒฯ

[743] พหสฺสุม จ [ก. 576; รู. 607; นี. 1179]ฯ

พหมฺหา ปรสฺส อนนฺตรสฺส ตสฺส โฒ โหติ, พหสฺส อาทิสรมฺหา อุม จ โหติฯ

พห-วุทฺธิยํ, อพหีติ พุฑฺโฒ, พสฺส โว, วุฑฺโฒฯ

ติมฺหิ-พหนํ วุฑฺฒิฯ

[744] โลโป วฑฺฒา ติสฺส [‘ตฺติสฺส’ (พหูสุ)]ฯ

วฑฺฒมฺหา ปรสฺส ติปจฺจยสฺส ตการสฺส โลโป โหติฯ

วฑฺฒ-วฑฺฒเน, วฑฺฒนํ วุฑฺฒิฯ

อิติ ฒาเทสราสิฯ

ณาเทสราสิ

กิร ขี, จร, ชร, ตร, ถร, ปูรฯ

[745] กิราทีหิ โณฯ

กิราทีหิ ปเรสํ ต, ตวนฺตูนํ ตการสฺส อนนฺตรภูตสฺส โณ โหติ, ธาตฺวนฺตสฺส ปรรูปตฺตํฯ

กิร-อากิรเณ สมฺมิสฺสน, ขิปเนสุ จ, กิริตฺถาติ กิณฺโณ, ปกิณฺโณ, อากิณฺโณ, วิกฺกิณฺโณ, สํกิณฺโณ, สมากิณฺโณฯ

ปูร-ปูรเณ, ปูริตฺถาติ ปุณฺโณ, สมฺปุณฺโณ, ปริปุณฺโณฯ

ขี-ขเย, ขิยิตฺถาติ ขีโณฯ

กิณฺณวา, ปุณฺณวา, ขีณวาฯ

[746] ตราทีหิ ริณฺโณ [ก. 581; รู. 616; นี. 1184]ฯ

ตราทีหิ ปเรสํ ต, ตวนฺตูนํ ตการสฺส อนนฺตรภูตสฺส ริณฺโณ โหติฯ ‘รานุพนฺเธนฺตสราทิสฺสา’ติ ธาตฺวนฺตพฺยญฺชนสฺส อาทิสรสฺส จ โลโปฯ

จร-คติ, ภกฺขเนสุ, จริตฺถ, จรียิตฺถาติ วา จิณฺโณ, อาจิณฺโณ, สมาจิณฺโณฯ

ชร-ชิรเณ, ชิยฺยิตฺถาติ ชิณฺโณ, อนุชิณฺโณ, ปริชิณฺโณฯ

ตร-ตรเณ, ตริตฺถาติ ติณฺโณ, อุตฺติณฺโณ, นิตฺติณฺโณ, วิติณฺโณ, โอติณฺโณ, สโมติณฺโณฯ

ถร-วิตฺถาเร, วิตฺถริตฺถาติ วิตฺถิณฺโณฯ

จิณฺณวา, ชิณฺณวา, ติณฺณวา, วิตฺถิณฺณวาฯ

อิติ ณาเทสราสิฯ

ถาเทสราสิ

[747] ธสฺโตโอสฺตาฯ