รุธาทิคณ

อถ รุธาทิคโณ วุจฺจเตฯ

‘กตฺตรี’ติ ปทํ วตฺตเต, ตญฺจ พหุลาธิการา วิกรณานํ กตฺตริ นิพนฺธํ ภาว, กมฺเมสุ อนิพนฺธํ วิกปฺเปน ปวตฺติํ ทีเปติ, ตสฺมา ภาว, กมฺเมสุ จ การิตรูเปสุ จ วิกรณานํ ปวตฺติ เวทิตพฺพา โหตีติฯ

ฉิท, ภิท, ภุช, มุจ, ยุช, ริจ, รุธ, ลิป, วิท, สิจ, สุภฯ

[660] มญฺจ รุธาทีนํ [ก. 446; รู. 509; นี. 926; จํ. 1.1.93; ปา. 3.1.78]ฯ

รุธาทีหิ กฺริยตฺเถหิ กตฺตริ โล โหติ, เตสญฺจ รุธาทีนํ ปุพฺพนฺตสรมฺหา ปรํ นิคฺคหีตํ อาคจฺฉติ, มานุพนฺโธ ปุพฺพนฺตทีปนตฺโถ, อกาโร อุจฺจารณตฺโถ, จสทฺเทน รุธ, สุภาทีหิ อิ, อี, เอ, โอปจฺจเย สงฺคณฺหาติ, นิคฺคหีตสฺส วคฺคนฺตตฺตํฯ

รุนฺธติฯ

ฉิท-ทฺวิธากรเณ, ฉินฺทติ, ฉินฺทนฺติฯ

กมฺเม กฺโย, ‘ตวคฺควรณานํ เย จวคฺคพยญา’ติ ยมฺหิ ธาตฺวนฺตสฺส จวคฺคตฺตํ, ‘วคฺคลเสหิ เต’ติ ยสฺส ปุพฺพรูปตฺตํฯ ฉิชฺชติ, ฉิชฺชนฺติฯ

‘ครุปุพฺพา รสฺสา เร นฺเตนฺตีน’นฺติ จตุนฺนํ นฺเต, นฺตีนํ เรตฺตํ, ฉินฺทเต, ฉิชฺชเต, ฉิชฺชนฺเต, ฉิชฺชเรฯ

อิมินา นิคฺคหีตาคโม, ฉินฺทียติ, ฉินฺทียนฺติ, ฉินฺทียเต, ฉินฺทียนฺเตฯ

การิเต-เฉเทติ, เฉทยติ, เฉทาเปติ, เฉทาปยติ, ฉินฺเทติ, ฉินฺทยติ, ฉินฺทาเปติ, ฉินฺทาปยติฯ