‘‘โยนิโส อุปายโส, ฐานโส, เหตุโส, อตฺถโส, ธมฺมโส, สุตฺตโส, อนุพฺยญฺชนโส’’ อิจฺจาทีสุ ปน มหาวุตฺตินา ตติเยกวจนสฺส โสตฺตํฯ ตถา ทีฆโส, โอรโส อิจฺจาทิฯ

อิติ ปการราสิฯ

กุลราสิ

[524] ปิติโต ภาตริ เรยฺยณ [ก. 352; รู. 376; นี. 765]ฯ

ปิตุสทฺทมฺหา ตสฺส ภาตาติ อตฺเถ เรยฺยณ โหติฯ

ปิตุ ภาตา เปตฺเตยฺโย [อ. นิ. 6.44]ฯ ‘รานุพนฺเธนฺตสราทิสฺสา’ติ อุสฺส โลโป, ตสฺส ทฺวิตฺตํฯ

[525] มาติโต จ ภคินิยํ โฉ [ก. 352; รู. 376; นี. 765]ฯ

มาติโต ปิติโต จ ภคินิยํ โฉ โหติฯ

มาตุ ภคินี มาตุจฺฉา [อุทา. 22], ปิตุ ภคินี ปิตุจฺฉา [สํ. นิ. 2.243]ฯ

[526] มาตาปิตูสฺวามโห [ก. 352; รู. 376; นี. 765; จํ. 3.1.60; ปา. 4.2.36]ฯ

มาตาปิตูหิ เตสํ มาตาปิตูสุ อามโห โหติฯ

มาตุ มาตา มาตามหี, มาตุ ปิตา มาตามโห [ม. นิ. 2.411], ปิตุ มาตา ปิตามหี, ปิตุ ปิตา ปิตามโหฯ

อิติ กุลราสิฯ

หิต, สาธุ, อรหราสิ

[527] หิเต เรยฺยณ [ก. 352; รู. 376; นี. 765]ฯ

มาตาปิตูหิ เตสํ หิเต เรยฺยณ โหติฯ

มาตุ หิโต เมตฺเตยฺโย, ปิตุ หิโต เปตฺเตยฺโยฯ มาตาปิตูสุ สุปฺปฏิปนฺโนฯ

[528] อิโย หิเต [ก. 356; รู. 381; นี. 773]ฯ

ตสฺส หิตนฺติ อตฺเถ อิโย โหติฯ

อุปาทานานํ หิตํ อุปาทานิยํฯ เอวํ โอฆนิยํ, โยคนิยํ, คนฺถนิยํ, นีวรณิยํ, สุตฺตวิภตฺติยา อญฺญตฺเถสุปิ อิโย, สมาโนทเร สยิโต โสทริโยฯ

[529] จกฺขฺวาทิโต สฺโส [ก. 353; รู. 378; นี. 767]ฯ

ตสฺส หิตนฺติ อตฺเถ จกฺขฺวาทีหิ สฺโส โหติฯ

จกฺขุสฺส หิตํ จกฺขุสฺสํ [อ. นิ. 5.208], สุภรูปํ จกฺขุเภสชฺชญฺจฯ อายุโน หิตํ อายุสฺสํ [อ. นิ. 5.231], อายุวฑฺฒนวิธิฯ

[530] ณฺโย ตตฺถ สาธุ [ก. 353; รู. 378; นี. 767; จํ. 3.4.100, 103; ปา. 4.4.98, 103, 105]ฯ

ตสฺมิํ สาธูติ อตฺเถ ณฺโย โหติฯ

สภายํ สาธุ สพฺโภ, ‘สาธู’ติ กุสโล โยคฺโย หิโต วาฯ มิตฺตานํ หิตํ เมตฺตํฯ สุตฺตวิภาคา อญฺญตฺรปิ ณฺโย, รถํ วหตีติ รจฺฉา, รถวีถิฯ

[531] กมฺมานิยญฺญา [ก. 353; รู. 378; นี. 767]ฯ