สุตฺตนฺตภาชนีย

อภิกฺกนฺเต ปฏิกฺกนฺเต สมฺปชานการี โหติฯ

สโต สมฺปชาโน อภิกฺกมติ,

สโต สมฺปชาโน ปฏิกฺกมตีติ วุตฺตํฯ

กินฺนู เม เอตฺถ คเตน อตฺโถ อตฺถิ นตฺถีติ อตฺถานตฺถํ ปริคฺคเหตฺวา อตฺถปริคฺคณฺหนํ สาตฺถกสมฺปชญฺญํฯ

อามิสโตปิ วฑฺฒิ อตฺโถเยว, ตํ นิสฺสาย พฺรหฺมจริยา นุคฺคหาย ปฏิปนฺนตฺตาติ วทนฺติฯ

มยา ปพฺพชิตทิวสโต ปฏฺฐาย ภิกฺขุนา สทฺธิํ ทฺเวกถา นาม นกถิตปุพฺพา, อญฺญสฺมิํ ทิวเส อุปริวิเสสํ นิพฺพตฺเตสฺสามีติ จินฺเตตฺวา ‘‘กิํ ภนฺเต’’ติ ปฏิวจนํ อทาสิฯ

ภนฺเต เอเต มนุสฺสา ตุมฺหากํ กิํโหนฺติ, มาติปกฺขโต สมฺพนฺธา ปิติปกฺขโตติฯ

อาวุโสยํ มาตาปิตูหิปิ ทุกฺกรํ, ตํ เอเต มนุสฺสา อมฺหากํ กโรนฺติ, ปตฺตจีวรมฺปิ โน เอเตสํ สนฺตกเมว, เอเตสํ อานุภาเวน เนว ภเย ภยํ น ฉาตเก ฉาตกํ ชานาม, เอทิสานาม อมฺหากํ อุปการิโน นตฺถีติ เตสํ คุเณ กเถนฺโต คจฺฉติฯ

กมฺมฏฺฐานํ นาม อตฺถีติปิ สญฺญํ อกตฺวา คามํ ปิณฺฑาย ปวิสิตฺวา อนนุโลมิเกน คิหิสํสคฺเคน สํสฏฺโฐ จริตฺวา จ ภุญฺชิตฺวา จ ตุจฺโฉ นิกฺขมติฯ

อาวุโส ตุมฺเห น อิณฏฺฏา น ภยฏฺฏา น อาชีวิกา ปกตา ปพฺพชิตา, ทุกฺขา มุจฺจิตุกามา ปเนตฺถ ปพฺพชิตาฯ ตสฺมา คมเน อุปฺปนฺนกิเลสํ คมเนเยว นิคณฺหถฯ ฐาเน, นิสชฺชาย, สยเน อุปฺปนฺนกิเลสํ สยเนเยว นิคฺคณฺหถาติฯ

อยํ ภิกฺขุ ตุยฺหํ อุปฺปนฺนํ วิตกฺกํ ชานาติ, อนนุจฺฉวิกํ เต เอตนฺติ อตฺตานํ ปฏิโจเทตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อริยภูมิํ โอกฺกมติฯ

อยํ เถโร ปุนปฺปุนํ นิวตฺติตฺวา คจฺฉติ, กิํ นุโข มคฺคมูฬฺโห อุทาหุ กิญฺจิ ปมุฏฺโฐติ สมุลฺลปนฺติฯ

กินฺนู โข เอเต อมฺเหเหว สทฺธิํ น สลฺลปนฺติ อุทาหุ อญฺญ มญฺญมฺปิ, ยทิ อญฺญมญฺญมฺปิ น สลฺลปนฺติ, อทฺธา วิวาทชาตา ภวิสฺสนฺติฯ

อญฺญํ อุปฺปชฺชเต จิตฺตํ, อญฺญํ จิตฺตํ นิรุชฺฌติ;

อวีจิ มนุสมฺพนฺโธ, นที โสโตว วตฺตติฯ

อาโลกิเต วิโลกิเต สมฺปชานการี โหติฯ

สเจ ภิกฺขเว นนฺทสฺส ปุรตฺถิมา ทิสา อาโลเกตพฺพา โหติ, สพฺพํ เจตสา สมนฺนาหริตฺวา นนฺโท ปุรตฺถิมํ ทิสํ อาโลเกติ ‘เอวํ เม ปุรตฺถิมํ ทิสํ อาโลกยโต นาภิชฺฌา โทมนสฺสา ปาปกา อกุสลา ธมฺมา อนฺวาสฺสวิสฺสนฺตี’ติฯ อิติห สาตฺถก สมฺปชาโน โหติฯ สเจ ภิกฺขเว นนฺทสฺส ปจฺฉิมา ทิสา, อุตฺตรา ทิสา, ทกฺขิณา ทิสา, อุทฺธํ, อโธ, อนุทิสา อนุวิโลเกตพฺพา โหติ, สพฺพํ เจตสา สมนฺนาหริตฺวา นนฺโท อนุทิสํ อนุวิโลเกติ ‘เอวํ เม อนุทิสํ อนุวิโลกยโต…เป.… สมฺปชาโน โหตีติ…ฯ

ภวงฺคา วชฺชนญฺเจว, ทสฺสนํ สมฺปฏิจฺฉนํ;

สนฺตีรณํ โวฏฺฐพฺพนํ, ชวนํ ภวติ สตฺตมํฯ

สมิญฺชิเต ปสาริเต สมฺปชานการี โหติฯ

สมิญฺชิเต ปหาริเตติ ปพฺพานํ สมิญฺชน ปสารเณฯ

กสฺมา ภนฺเต สหสา หตฺถํ สมิญฺชิตฺวา ปุน ยถาฐาเน ฐเปตฺวา สณิกํ สมิญฺชิตฺถาติฯ

ยโต ปฏฺฐาย มยา อาวุโส กมฺมฏฺฐานํ มนสิกาตุํ อารทฺโธ, น เม กมฺมฏฺฐานํ มุญฺชิตฺวา หตฺโถ สมิญฺชิตปุพฺโพ, อิทานิ ปน เม ตุมฺเหหิ สทฺธิํ กถยมาเนน กมฺมฏฺฐานํ มุญฺจิตฺวา สมิญฺชิโต, ตสฺมา ปุน ยถา ฐาเน ฐเปตฺวา สมิญฺเชสินฺติฯ

สาธุ ภนฺเต ภิกฺขุนา นาม เอวรูเปน ภวิตพฺพนฺติฯ

สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารเณ สมฺปชานการี โหติฯ

ปุคฺคลปญฺญตฺติอฏฺฐกถา