ทสกนิทฺเทส

ตตฺถ กตมํ ตถาคตสฺส ฐานญฺจ ฐานโต อฏฺฐานญฺจ อฏฺฐานโต ยถาภูตํ ญาณํฯ อิธ ตถาคโต ‘‘อฏฺฐานเมตํ อนวกาโส ยํ ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน ปุคฺคโล กญฺจิ สงฺขารํ นิจฺจโต อุปคจฺเฉยฺย เนตํ ฐานํ วิชฺชตี’’ติ ปชานาติ, ‘‘ฐานญฺจ โข เอตํ วิชฺชติ ยํ ปุถุชฺชโน กญฺจิ สงฺขารํ นิจฺจโต อุปคจฺเฉยฺย ฐานเมตํ วิชฺชตี’’ติ –

กมฺมโต ทฺวารโต เจว;

กปฺปฏฺฐิติยโต ตถา;

ปากสาธารณาทีหิ;

วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโยฯ

มยา ภนฺเต อุปฺปนฺโน โจโร น สกฺกา ปฏิพาหิตุํ, สงฺโฆ ปรสมุทฺทํ คจฺฉตุ, อหํ สมุทฺทารกฺขํ กริสฺสามีติฯ

อาวุโส มหาโสณ อภิรุห มหาอุลุมฺปนฺติฯ

นาหํ ภนฺเต ตุมฺเหสุ อคจฺฉนฺเตสุ คมิสฺสามีติ ยาวตติยํ กเถตฺวาปิ เถรํ อาโรเปตุํ อสกฺโกนฺตา นิวตฺติํสุฯ

เอวรูปสฺส นาม ลาภคฺคยสคฺคปฺปตฺตสฺส สรีรธาตุนิจยฏฺฐานํ อนาถํ ชาตนฺติ จินฺตยมาโน นิสีทิฯ

ภนฺเต เอตํ ปณฺณขาทกมนุสฺสานํ วสนฏฺฐานํ, ธูโม ปญฺญายติ, อหํ ปุรโต คมิสฺสามีติ เถรํ วนฺทิตฺวา อตฺตโน ภวนํ อคมาสิฯ เถโร สพฺพมฺปิ ภยกาลํ ปณฺณขาทกมนุสฺเส นิสฺสาย วสิฯ

อาวุโส มหาโสณ ภิกฺขาหาโร ปญฺญายตีติ วตฺวา ปตฺตจีวรํ อาโรเปตฺวา จีวรํ ปารุปิตฺวา ปตฺตํ นีหริตฺวา อฏฺฐาสิฯ

มหาโสณตฺเถโร ปญฺจภิกฺขุสตปริวาโร มณฺฑลารามวิหารํ ปตฺโต, เอเกโก นวหตฺถสาฏเกน สทฺธิํ เอเกกกหาปณคฺฆนกํ ปิณฺฑปาตํ เทตูติ มนุสฺเส อโวจุํฯ

อนายตเน นฏฺฐานํ อตฺตภาวานํ ปมาณํ นตฺถิ, พุทฺธานํ อุปฏฺฐานํ กริสฺสามีติ เจติยงฺคณํ คนฺตฺวา อปฺปหริตํ กโรติฯ

มยํ ตาว มหลฺลกา, อิทํ นาม ภวิสฺสตีติ น สกฺกา ชานิตุํ, ตุวํ อตฺตานํ รกฺเขยฺยาสีติฯ

กหํ วตฺตพฺพกนิคฺโรธตฺเถโร, กหํ วตฺตพฺพกนิคฺโรธตฺเถโรติ ปุจฺฉิตฺวา ตสฺส สนฺติกํ อคมํสุฯ

กิํ เถโร ปิยายตีติฯ

กีทิโส เถโรติฯ

ธมฺมสกฏสฺส อกฺโข ภิชฺชติ อกฺโข ภิชฺชตีติ ปริเทวมาโน วิจริฯ

8. สมฺมปฺปธานวิภงฺค