กามาวจรกุสล

ปุจฺฉา – อภิธมฺมปิฏเก อาวุโส ธมฺมสงฺคณิยํ ปทภาชนีเย จิตฺตุปฺปาทกณฺเฑ กุสลา ธมฺมาติปทสฺส อตฺถํ วิภชนฺเตน ภควตา กถํ กามาวจรกุสลํ วิตฺถารโต วิภชิตฺวา เทสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – อภิธมฺมปิฏเก ภนฺเต ธมฺมสงฺคณิปกรเณ จิตฺตุปฺปาทกณฺเฑ กุสลา ธมฺมาติ ปทสฺส อตฺถํ วิภชนฺเตน ภควตา ‘‘กตเม ธมฺมา กุสลาฯ ยสฺมิํ สมเย กามาวจรํ กุสลํ จิตฺตํ อุปฺปนฺนํ โหติ โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ รูปารมฺมณํ วา สทฺทารมฺมณํ วา คนฺธารมฺมณํ วา รสารมฺมณํ วา โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ วา ธมฺมารมฺมณํ วา ยํ ยํ วา ปนารพฺภฯ ตสฺมิํ สมเย ผสฺโส โหติ เวทนา โหติ สญฺญา โหติ เจตนา โหติ จิตฺตํ โหติ วิตกฺโก โหติ วิจาโร โหติ ปีติ โหติ สุขํ โหติ จิตฺตสฺเสกคฺคตา โหตี’’ติ เอวมาทินา กามาวจรกุสลํ ตีหิ มหาวาเรหิ วิภชิตฺวา เทสิตํฯ

รูปาวจรกุสล

ปุจฺฉา – อภิธมฺมปิฏเก อาวุโส ธมฺมสงฺคณีปาฬิยํ จิตฺตุปฺปาทกณฺเฑ กุสลา ธมฺมาติ ปทสฺส อตฺถํ วิภชนฺเตน ภควตา กถํ รูปาวจรกุสลญฺจ อรูปาวจรกุสลญฺจ วิตฺถารโต วิภชิตฺวา เทสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – รูปาวจรกุสลญฺจ อรูปาวจรกุสลญฺจ ภนฺเต ‘‘กตเม ธมฺมา กุสลาฯ ยสฺมิํ สมเย รูปูปปตฺติยา มคฺคํ ภาเวติ วิวิจฺเจว กาเมหิ วิวิจฺจ อกุสเลหิ ธมฺเมหิ สวิตกฺกํ สวิตกฺกํ วิเวกชํ ปีติสุขํ ปฐมํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหรติ ปถวีกสิณ’’นฺติ เอวมาทินา ภควตา วิตฺถารโต เทสิตํฯ