อุปนิสฺสยปจฺจยวิภงฺค

ปุจฺฉา – เตนาวุโส ภควตา…เป.… นวโม อุปนิสฺสยปจฺจยวิภงฺโค กถํ วิตฺถาเรน วิภชิตฺวา เทสิโตฯ

วิสฺสชฺชนา – อภิธมฺมปิฏเก ภนฺเต…เป.… นวโม อุปนิสฺสยปจฺจยวิภงฺโค ‘‘กุสโล ธมฺโม กุสลสฺส ธมฺมสฺส อุปนิสฺสยปจฺจเยน ปจฺจโยฯ อารมฺมณูปนิสฺสโย, อนนฺตรูปนิสฺสโย, ปกตูปนิสฺสโยฯ อารมฺมณูปนิสฺสโย–ทานํ ทตฺวา สีลํ สมาทิยิตฺวา อุโปสถกมฺมํ กตฺวา กํ ครุํ กตฺวา ปจฺจเวกฺขติ…เป.…

ปกตูปนิสฺสโย – สทฺธํ อุปนิสฺสาย ทานํ เทติ สีลํ สมาทิยติ อุโปสถกมฺมํ กโรติ, ฌานํ อุปฺปาเทติ, วิปสฺสนํ อุปฺปาเทติ, มคฺคํ อุปฺปาเทติ, อภิญฺญํ อุปฺปาเทติ, สมาปตฺติํ อุปฺปาเทตี’’ติ เอวมาทินา ภควตา วิตฺถารโต วิภชิตฺวา เทสิโตฯ

ปุเรชาตปจฺจยวิภงฺค

ปุจฺฉา – เตนาวุโส…เป.… ทสโม ปุเรชาตปจฺจยวิภงฺโค กถํ วิตฺถาเรน วิภชิตฺวา เทสิโตฯ

วิสฺสชฺชนา – อภิธมฺมปิฏเก ภนฺเต…เป.… ทสโม ปุเรชาตปจฺจยวิภงฺโค ‘‘อพฺยากโต ธมฺโม อพฺยากตสฺส ธมฺมสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ อารมฺมณปุเรชาตํ, วตฺถุปุเรชาตํฯ อารมฺมณปุเรชาตํ–อรหา จกฺขุํ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติฯ ฆานํ, ชิวฺหํ, กายํ, รูเป, สทฺเท, คนฺเธ, รเส, โผฏฺฐพฺเพ, วตฺถุํ อนิจฺจโต ทุกฺขโต อนตฺตโต วิปสฺสติฯ ทิพฺเพน จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา สทฺทํ สุณาติ, รูปายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส, สทฺทายตนํ โสตวิญฺญาณสฺส, คนฺธายตนํ ฆานวิญฺญาณสฺส, รสายตนํ ชิวฺหาวิญฺญาณสฺส, โผฏฺฐพฺพายตนํ กายวิญฺญาณสฺส ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโยฯ วตฺถุปุเรชาตํ–จกฺขายตนํ จกฺขุวิญฺญาณสฺส, โสตายตนํ โสตวิญฺญาณสฺส, ฆานายตนํ ฆานวิญฺญาณสฺส, ชิวฺหายตนํ ชิวฺหาวิญฺญาณสฺส, กายายตนํ กายวิญฺญาณสฺส, วตฺถุ วิปากาพฺยากตานํ กฺริยาพฺยากตานํ ขนฺธานํ ปุเรชาตปจฺจเยน ปจฺจโย’’ติ เอวมาทินา ภควตา วิตฺถารโต วิภชิตฺวา เทสิโตฯ