19-21. ติรจฺฉานมนุสฺสนิรยาทิสุตฺตํ
[1190-1192] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ติรจฺฉานโยนิยา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย ติรจฺฉานโยนิยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป.… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ เอกวีสติมํฯ
22-24. ติรจฺฉานเทวนิรยาทิสุตฺตํ
[1193-1195] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย ติรจฺฉานโยนิยา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย ติรจฺฉานโยนิยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป.… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ จตุวีสติมํฯ
25-27. เปตฺติมนุสฺสนิรยาทิสุตฺตํ
[1196-1198] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา มนุสฺเสสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.… ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป.… เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ สตฺตวีสติมํฯ
28-29. เปตฺติเทวนิรยาทิสุตฺตํ
[1199-1200] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา นิรเย ปจฺจาชายนฺติ…เป.… เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา ติรจฺฉานโยนิยา ปจฺจาชายนฺติ…เป.…ฯ เอกูนติํสติมํฯ
30. เปตฺติเทวเปตฺติวิสยสุตฺตํ
[1201] …เป.… ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อปฺปกา เต สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา เทเวสุ ปจฺจาชายนฺติ; อถ โข เอเตว พหุตรา สตฺตา เย เปตฺติวิสยา จุตา เปตฺติวิสเย ปจฺจาชายนฺติฯ ตํ กิสฺส เหตุ? อทิฏฺฐตฺตา ภิกฺขเว, จตุนฺนํ อริยสจฺจานํฯ กตเมสํ จตุนฺนํ ? ทุกฺขสฺส อริยสจฺจสฺส, ทุกฺขสมุทยสฺส อริยสจฺจสฺส, ทุกฺขนิโรธสฺส อริยสจฺจสฺส, ทุกฺขนิโรธคามินิยา ปฏิปทาย อริยสจฺจสฺส’’ฯ
‘‘ตสฺมาติห , ภิกฺขเว, ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ โยโค กรณีโย, ‘อยํ ทุกฺขสมุทโย’ติ โยโค กรณีโย, ‘อยํ ทุกฺขนิโรโธ’ติ โยโค กรณีโย, ‘อยํ ทุกฺขนิโรธคามินี ปฏิปทา’ติ โยโค กรณีโย’’ติฯ อิทมโวจ ภควาฯ อตฺตมนา เต ภิกฺขู ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทุนฺติฯ ติํสติมํฯ
ปญฺจคติเปยฺยาลวคฺโค เอกาทสโมฯ
ตสฺสุทฺทานํ –
มนุสฺสโต จุตา ฉาปิ, เทวา จุตา นิรยโต;
ติรจฺฉานเปตฺติวิสยา, ติํสมตฺโต คติวคฺโคติฯ
สจฺจสํยุตฺตํ ทฺวาทสมํฯ
มหาวคฺโค ปญฺจโมฯ
ตสฺสุทฺทานํ –
มคฺคโพชฺฌงฺคํ สติยา, อินฺทฺริยํ สมฺมปฺปธานํ;
พลิทฺธิปาทานุรุทฺธา, ฌานานาปานสํยุตํ;
โสตาปตฺติ สจฺจญฺจาติ, มหาวคฺโคติ วุจฺจตีติฯ
มหาวคฺคสํยุตฺตปาฬิ นิฏฺฐิตาฯ