2. มหปฺผลสุตฺตํ

[824] ‘‘จตฺตาโรเม , ภิกฺขเว, อิทฺธิปาทา ภาวิตา พหุลีกตา มหปฺผลา โหนฺติ มหานิสํสาฯ กถํ ภาวิตา จ, ภิกฺขเว, จตฺตาโร อิทฺธิปาทา กถํ พหุลีกตา มหปฺผลา โหนฺติ มหานิสํสา? อิธ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ฉนฺทสมาธิปฺปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ – ‘อิติ เม ฉนฺโท น จ อติลีโน ภวิสฺสติ, น จ อติปฺปคฺคหิโต ภวิสฺสติ, น จ อชฺฌตฺตํ สํขิตฺโต ภวิสฺสติ, น จ พหิทฺธา วิกฺขิตฺโต ภวิสฺสติ’ฯ ปจฺฉาปุเรสญฺญี จ วิหรติ – ยถา ปุเร ตถา ปจฺฉา, ยถา ปจฺฉา ตถา ปุเร; ยถา อโธ ตถา อุทฺธํ, ยถา อุทฺธํ ตถา อโธ; ยถา ทิวา ตถา รตฺติํ, ยถา รตฺติํ ตถา ทิวาฯ อิติ วิวเฏน เจตสา อปริโยนทฺเธน สปฺปภาสํ จิตฺตํ ภาเวติฯ

‘‘วีริยสมาธิ…เป.… จิตฺตสมาธิ…เป.… วีมํสาสมาธิปฺปธานสงฺขารสมนฺนาคตํ อิทฺธิปาทํ ภาเวติ – ‘อิติ เม วีมํสา น จ อติลีนา ภวิสฺสติ, น จ อติปฺปคฺคหิตา ภวิสฺสติ, น จ อชฺฌตฺตํ สํขิตฺตา ภวิสฺสติ, น จ พหิทฺธา วิกฺขิตฺตา ภวิสฺสติ’ฯ ปจฺฉาปุเรสญฺญี จ วิหรติ – ยถา ปุเร ตถา ปจฺฉา, ยถา ปจฺฉา ตถา ปุเร; ยถา อโธ ตถา อุทฺธํ, ยถา อุทฺธํ ตถา อโธ; ยถา ทิวา ตถา รตฺติํ, ยถา รตฺติํ ตถา ทิวาฯ อิติ วิวเฏน เจตสา อปริโยนทฺเธน สปฺปภาสํ จิตฺตํ ภาเวติฯ เอวํ ภาวิตา โข, ภิกฺขเว, จตฺตาโร อิทฺธิปาทา เอวํ พหุลีกตา มหปฺผลา โหนฺติ มหานิสํสาฯ

‘‘เอวํ ภาวิเตสุ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ จตูสุ อิทฺธิปาเทสุ เอวํ พหุลีกเตสุ อเนกวิหิตํ อิทฺธิวิธํ ปจฺจนุโภติ – เอโกปิ หุตฺวา พหุธา โหติ…เป.… ยาว พฺรหฺมโลกาปิ กาเยน วสํ วตฺเตติ…เป.…ฯ

‘‘เอวํ ภาวิเตสุ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ จตูสุ อิทฺธิปาเทสุ เอวํ พหุลีกเตสุ, อาสวานํ ขยา อนาสวํ เจโตวิมุตฺติํ ปญฺญาวิมุตฺติํ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรตี’’ติฯ ทุติยํฯ

3. ฉนฺทสมาธิสุตฺตํ

[825] ‘‘ฉนฺทํ เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ นิสฺสาย ลภติ สมาธิํ, ลภติ จิตฺตสฺส เอกคฺคตํ – อยํ วุจฺจติ ฉนฺทสมาธิฯ โส อนุปฺปนฺนานํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ อนุปฺปาทาย ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติฯ อุปฺปนฺนานํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานาย ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติฯ อนุปฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ อุปฺปาทาย ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติฯ อุปฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ ฐิติยา อสมฺโมสาย ภิยฺโยภาวาย เวปุลฺลาย ภาวนาย ปาริปูริยา ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติฯ อิเม วุจฺจนฺติ ‘ปธานสงฺขารา’ติฯ อิติ อยญฺจ ฉนฺโท, อยญฺจ ฉนฺทสมาธิ, อิเม จ ปธานสงฺขารา – อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ‘ฉนฺทสมาธิปฺปธานสงฺขารสมนฺนาคโต อิทฺธิปาโท’’’ฯ

‘‘วีริยํ เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ นิสฺสาย ลภติ สมาธิํ, ลภติ จิตฺตสฺส เอกคฺคตํ – อยํ วุจฺจติ ‘วีริยสมาธิ’ฯ โส อนุปฺปนฺนานํ…เป.… อุปฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ ฐิติยา อสมฺโมสาย ภิยฺโยภาวาย เวปุลฺลาย ภาวนาย ปาริปูริยา ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติฯ อิเม วุจฺจนฺติ ‘ปธานสงฺขารา’ติฯ อิติ อิทญฺจ วีริยํ, อยญฺจ วีริยสมาธิ, อิเม จ ปธานสงฺขารา – อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ‘วีริยสมาธิปฺปธานสงฺขารสมนฺนาคโต อิทฺธิปาโท’’’ฯ

‘‘จิตฺตํ เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ นิสฺสาย ลภติ สมาธิํ, ลภติ จิตฺตสฺส เอกคฺคตํ – อยํ วุจฺจติ ‘จิตฺตสมาธิ’ฯ โส อนุปฺปนฺนานํ ปาปกานํ…เป.… อุปฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ ฐิติยา อสมฺโมสาย ภิยฺโยภาวาย เวปุลฺลาย ภาวนาย ปาริปูริยา ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติฯ อิเม วุจฺจนฺติ ‘ปธานสงฺขารา’ติฯ อิติ อิทญฺจ จิตฺตํ, อยญฺจ จิตฺตสมาธิ, อิเม จ ปธานสงฺขารา – อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ‘จิตฺตสมาธิปฺปธานสงฺขารสมนฺนาคโต อิทฺธิปาโท’’’ฯ

‘‘วีมํสํ เจ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ นิสฺสาย ลภติ สมาธิํ, ลภติ จิตฺตสฺส เอกคฺคตํ – อยํ วุจฺจติ ‘วีมํสาสมาธิ’ฯ โส อนุปฺปนฺนานํ ปาปกานํ อกุสลานํ ธมฺมานํ อนุปฺปาทาย ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ…เป.… อุปฺปนฺนานํ กุสลานํ ธมฺมานํ ฐิติยา อสมฺโมสาย ภิยฺโยภาวาย เวปุลฺลาย ภาวนาย ปาริปูริยา ฉนฺทํ ชเนติ วายมติ วีริยํ อารภติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติฯ อิเม วุจฺจนฺติ ‘ปธานสงฺขารา’ติ ฯ อิติ อยญฺจ วีมํสา, อยญฺจ วีมํสาสมาธิ, อิเม จ ปธานสงฺขารา – อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ‘วีมํสาสมาธิปฺปธานสงฺขารสมนฺนาคโต อิทฺธิปาโท’’’ติฯ ตติยํฯ

4. โมคฺคลฺลานสุตฺตํ

[826] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ ปุพฺพาราเม มิคารมาตุปาสาเทฯ เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา ภิกฺขู เหฏฺฐามิคารมาตุปาสาเท วิหรนฺติ อุทฺธตา อุนฺนฬา จปลา มุขรา วิกิณฺณวาจา มุฏฺฐสฺสติโน อสมฺปชานา อสมาหิตา ภนฺตจิตฺตา [วิพฺภนฺตจิตฺตา (สี. สฺยา. กํ.)] ปากตินฺทฺริยาฯ