10. อุตฺติยสุตฺตํ

[30] สาวตฺถินิทานํ ฯ อถ โข อายสฺมา อุตฺติโย เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ…เป.… เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา อุตฺติโย ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อิธ มยฺหํ, ภนฺเต, รโหคตสฺส ปฏิสลฺลีนสฺส เอวํ เจตโส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ – ‘ปญฺจ กามคุณา วุตฺตา ภควตาฯ กตเม นุ โข ปญฺจ กามคุณา วุตฺตา ภควตา’’’ติ? ‘‘สาธุ สาธุ, อุตฺติย! ปญฺจิเม โข, อุตฺติย, กามคุณา วุตฺตา มยาฯ กตเม ปญฺจ? จกฺขุวิญฺเญยฺยา รูปา อิฏฺฐา กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสํหิตา รชนียา, โสตวิญฺเญยฺยา สทฺทา…เป.… ฆานวิญฺเญยฺยา คนฺธา… ชิวฺหาวิญฺเญยฺยา รสา… กายวิญฺเญยฺยา โผฏฺฐพฺพา อิฏฺฐา กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสํหิตา รชนียา – อิเม โข, อุตฺติย, ปญฺจ กามคุณา วุตฺตา มยาฯ อิเมสํ โข, อุตฺติย, ปญฺจนฺนํ กามคุณานํ ปหานาย อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค ภาเวตพฺโพฯ กตโม อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค? เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฏฺฐิ…เป.… สมฺมาสมาธิฯ อิเมสํ โข, อุตฺติย, ปญฺจนฺนํ กามคุณานํ ปหานาย อยํ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค ภาเวตพฺโพ’’ติฯ ทสมํฯ

มิจฺฉตฺตวคฺโค ตติโยฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

มิจฺฉตฺตํ อกุสลํ ธมฺมํ, ทุเว ปฏิปทาปิ จ;

อสปฺปุริเสน ทฺเว กุมฺโภ, สมาธิ เวทนุตฺติเยนาติฯ

4. ปฏิปตฺติวคฺโค

1. ปฐมปฏิปตฺติสุตฺตํ

[31] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘มิจฺฉาปฏิปตฺติญฺจ โว, ภิกฺขเว, เทเสสฺสามิ, สมฺมาปฏิปตฺติญฺจ ฯ ตํ สุณาถฯ กตมา จ, ภิกฺขเว, มิจฺฉาปฏิปตฺติ? เสยฺยถิทํ – มิจฺฉาทิฏฺฐิ…เป.… มิจฺฉาสมาธิฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, มิจฺฉาปฏิปตฺติฯ กตมา จ, ภิกฺขเว, สมฺมาปฏิปตฺติ? เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฏฺฐิ…เป.… สมฺมาสมาธิฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สมฺมาปฏิปตฺตี’’ติฯ ปฐมํฯ

2. ทุติยปฏิปตฺติสุตฺตํ

[32] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘มิจฺฉาปฏิปนฺนญฺจ โว, ภิกฺขเว, เทเสสฺสามิ, สมฺมาปฏิปนฺนญฺจฯ ตํ สุณาถฯ กตโม จ, ภิกฺขเว, มิจฺฉาปฏิปนฺโน? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ มิจฺฉาทิฏฺฐิโก โหติ…เป.… มิจฺฉาสมาธิ – อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว , มิจฺฉาปฏิปนฺโนฯ กตโม จ, ภิกฺขเว, สมฺมาปฏิปนฺโน? อิธ, ภิกฺขเว, เอกจฺโจ สมฺมาทิฏฺฐิโก โหติ…เป.… สมฺมาสมาธิ – อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, สมฺมาปฏิปนฺโน’’ติฯ ทุติยํฯ

3. วิรทฺธสุตฺตํ

[33] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘เยสํ เกสญฺจิ, ภิกฺขเว, อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค วิรทฺโธ, วิรทฺโธ เตสํ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามีฯ เยสํ เกสญฺจิ, ภิกฺขเว, อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค อารทฺโธ, อารทฺโธ เตสํ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามีฯ กตโม จ, ภิกฺขเว, อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค? เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฏฺฐิ…เป.… สมฺมาสมาธิฯ เยสํ เกสญฺจิ, ภิกฺขเว, อยํ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค วิรทฺโธ, วิรทฺโธ เตสํ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามีฯ เยสํ เกสญฺจิ, ภิกฺขเว, อยํ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค อารทฺโธ, อารทฺโธ เตสํ อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามี’’ติฯ ตติยํฯ

4. ปารงฺคมสุตฺตํ

[34] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘อฏฺฐิเม, ภิกฺขเว, ธมฺมา ภาวิตา พหุลีกตา อปารา ปารํ คมนาย สํวตฺตนฺติฯ กตเม อฏฺฐ? เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฏฺฐิ…เป.… สมฺมาสมาธิฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, อฏฺฐ ธมฺมา ภาวิตา พหุลีกตา อปารา ปารํ คมนาย สํวตฺตนฺตี’’ติฯ

อิทมโวจ ภควาฯ อิทํ วตฺวาน สุคโต อถาปรํ เอตทโวจ สตฺถา –

‘‘อปฺปกา เต มนุสฺเสสุ, เย ชนา ปารคามิโน;

อถายํ อิตรา ปชา, ตีรเมวานุธาวติฯ

‘‘เย จ โข สมฺมทกฺขาเต, ธมฺเม ธมฺมานุวตฺติโน;

เต ชนา ปารเมสฺสนฺติ, มจฺจุเธยฺยํ สุทุตฺตรํฯ

‘‘กณฺหํ ธมฺมํ วิปฺปหาย, สุกฺกํ ภาเวถ ปณฺฑิโต;

โอกา อโนกมาคมฺม, วิเวเก ยตฺถ ทูรมํฯ

‘‘ตตฺราภิรติมิจฺเฉยฺย, หิตฺวา กาเม อกิญฺจโน;

ปริโยทเปยฺย อตฺตานํ, จิตฺตกฺเลเสหิ ปณฺฑิโตฯ