เมนู

4. ปฐมอรหนฺตสุตฺตํ

[474] ‘‘ปญฺจิมานิ, ภิกฺขเว, อินฺทฺริยานิฯ กตมานิ ปญฺจ? สทฺธินฺทฺริยํ, วีริยินฺทฺริยํ, สตินฺทฺริยํ, สมาธินฺทฺริยํ, ปญฺญินฺทฺริยํฯ ยโต โข, ภิกฺขเว, อริยสาวโก อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อสฺสาทญฺจ [สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ (สฺยา. กํ. ปี. ก.) สํ. นิ. 2.175] อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ วิทิตฺวา อนุปาทาวิมุตฺโต โหติ – อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อรหํ ขีณาสโว วุสิตวา กตกรณีโย โอหิตภาโร อนุปฺปตฺตสทตฺโถ ปริกฺขีณภวสํโยชโน สมฺมทญฺญา วิมุตฺโต’’ติฯ จตุตฺถํฯ

5. ทุติยอรหนฺตสุตฺตํ

[475] ‘‘ปญฺจิมานิ, ภิกฺขเว, อินฺทฺริยานิฯ กตมานิ ปญฺจ? สทฺธินฺทฺริยํ, วีริยินฺทฺริยํ, สตินฺทฺริยํ, สมาธินฺทฺริยํ, ปญฺญินฺทฺริยํฯ ยโต โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ วิทิตฺวา อนุปาทาวิมุตฺโต โหติ – อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ อรหํ ขีณาสโว วุสิตวา กตกรณีโย โอหิตภาโร อนุปฺปตฺตสทตฺโถ ปริกฺขีณภวสํโยชโน สมฺมทญฺญา วิมุตฺโต’’ติฯ ปญฺจมํฯ

6. ปฐมสมณพฺราหฺมณสุตฺตํ

[476] ‘‘ปญฺจิมานิ, ภิกฺขเว, อินฺทฺริยานิฯ กตมานิ ปญฺจ? สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํฯ เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ นปฺปชานนฺติ, น เม เต, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา สมเณสุ วา สมณสมฺมตา พฺราหฺมเณสุ วา พฺราหฺมณสมฺมตา, น จ ปเนเต อายสฺมนฺโต สามญฺญตฺถํ วา พฺรหฺมญฺญตฺถํ วา ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺติฯ

‘‘เย จ โข เกจิ [เย จ โข เต (สฺยา. กํ. ก.) สํ. นิ. 2.174], ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ สมุทยญฺจ อตฺถงฺคมญฺจ อสฺสาทญฺจ อาทีนวญฺจ นิสฺสรณญฺจ ยถาภูตํ ปชานนฺติ, เต โข เม, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา สมเณสุ เจว สมณสมฺมตา พฺราหฺมเณสุ จ พฺราหฺมณสมฺมตา; เต จ ปนายสฺมนฺโต สามญฺญตฺถญฺจ พฺรหฺมญฺญตฺถญฺจ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺตี’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. ทุติยสมณพฺราหฺมณสุตฺตํ

[477] ‘‘เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา สทฺธินฺทฺริยํ นปฺปชานนฺติ, สทฺธินฺทฺริยสมุทยํ นปฺปชานนฺติ, สทฺธินฺทฺริยนิโรธํ นปฺปชานนฺติ, สทฺธินฺทฺริยนิโรธคามินิํ ปฏิปทํ นปฺปชานนฺติ; วีริยินฺทฺริยํ นปฺปชานนฺติ…เป.… สตินฺทฺริยํ นปฺปชานนฺติ …เป.… สมาธินฺทฺริยํ นปฺปชานนฺติ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ นปฺปชานนฺติ, ปญฺญินฺทฺริยสมุทยํ นปฺปชานนฺติ, ปญฺญินฺทฺริยนิโรธํ นปฺปชานนฺติ, ปญฺญินฺทฺริยนิโรธคามินิํ ปฏิปทํ นปฺปชานนฺติ, น เม เต, ภิกฺขเว สมณา วา พฺราหฺมณา วา สมเณสุ วา สมณสมฺมตา พฺราหฺมเณสุ วา พฺราหฺมณสมฺมตา, น จ ปเนเต อายสฺมนฺโต สามญฺญตฺถํ วา พฺรหฺมญฺญตฺถํ วา ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺติฯ

‘‘เย จ โข เกจิ, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา สทฺธินฺทฺริยํ ปชานนฺติ, สทฺธินฺทฺริยสมุทยํ ปชานนฺติ, สทฺธินฺทฺริยนิโรธํ ปชานนฺติ, สทฺธินฺทฺริยนิโรธคามินิํ ปฏิปทํ ปชานนฺติ; วีริยินฺทฺริยํ ปชานนฺติ, วีริยินฺทฺริยสมุทยํ ปชานนฺติ, วีริยินฺทฺริยนิโรธํ ปชานนฺติ, วีริยินฺทฺริยนิโรธคามินิํ ปฏิปทํ ปชานนฺติ; สตินฺทฺริยํ ปชานนฺติ…เป.… สมาธินฺทฺริยํ ปชานนฺติ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํ ปชานนฺติ, ปญฺญินฺทฺริยสมุทยํ ปชานนฺติ, ปญฺญินฺทฺริยนิโรธํ ปชานนฺติ, ปญฺญินฺทฺริยนิโรธคามินิํ ปฏิปทํ ปชานนฺติ , เต โข เม, ภิกฺขเว, สมณา วา พฺราหฺมณา วา สมเณสุ เจว สมณสมฺมตา พฺราหฺมเณสุ จ พฺราหฺมณสมฺมตา, เต จ ปนายสฺมนฺโต สามญฺญตฺถญฺจ พฺรหฺมญฺญตฺถญฺจ ทิฏฺเฐว ธมฺเม สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรนฺตี’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. ทฏฺฐพฺพสุตฺตํ

[478] ‘‘ปญฺจิมานิ, ภิกฺขเว, อินฺทฺริยานิฯ กตมานิ ปญฺจ? สทฺธินฺทฺริยํ…เป.… ปญฺญินฺทฺริยํฯ กตฺถ จ, ภิกฺขเว, สทฺธินฺทฺริยํ ทฏฺฐพฺพํ? จตูสุ โสตาปตฺติยงฺเคสุ – เอตฺถ สทฺธินฺทฺริยํ ทฏฺฐพฺพํฯ กตฺถ จ, ภิกฺขเว, วีริยินฺทฺริยํ ทฏฺฐพฺพํ? จตูสุ สมฺมปฺปธาเนสุ – เอตฺถ วีริยินฺทฺริยํ ทฏฺฐพฺพํฯ กตฺถ จ, ภิกฺขเว, สตินฺทฺริยํ ทฏฺฐพฺพํ? จตูสุ สติปฏฺฐาเนสุ – เอตฺถ สตินฺทฺริยํ ทฏฺฐพฺพํฯ กตฺถ จ, ภิกฺขเว, สมาธินฺทฺริยํ ทฏฺฐพฺพํ? จตูสุ ฌาเนสุ – เอตฺถ สมาธินฺทฺริยํ ทฏฺฐพฺพํฯ กตฺถ จ, ภิกฺขเว, ปญฺญินฺทฺริยํ ทฏฺฐพฺพํ? จตูสุ อริยสจฺเจสุ – เอตฺถ ปญฺญินฺทฺริยํ ทฏฺฐพฺพํฯ อิมานิ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจินฺทฺริยานี’’ติฯ อฏฺฐมํฯ