ปาสราสิสุตฺต

ปุจฺฉา – เกนาวุโส ภควตา…เป.… สมฺมาสมฺพุทฺเธน ปาสราสิสุตฺตํ กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ภาสิตํ, สมฺพหุลา ภนฺเต ภิกฺขู รมฺมกสฺส พฺราหฺมณสฺส อสฺสเม ภควนฺตํ อารพฺภ ธมฺมิยา กถาย สนฺนิสีทิํสุ, ตสฺมิํ ภนฺเต วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

ปุจฺฉา – อถ โข อาวุโส เตสํ สมฺพหุลานํ ภิกฺขูนํ ธมฺมิยา กถาย สนฺนิสินฺนานํ กีทิสํ ธมฺมกถํ กเถสิฯ

วิสฺสชฺชนา – สาธุ ภิกฺขเว เอตํ โข ภิกฺขเว ตุมฺหากํ ปติรูปํ กุลปุตฺตานํ สทฺธา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิตานํ, ยํ ตุมฺเห ธมฺมิยา กถาย สนฺนิสีเทยฺยาถ, สนฺนิปติตานํ โว ภิกฺขเว ทฺวยํ กรณียํ ธมฺมี วา กถา อริโย วา ตุณฺหีภาโวฯ ทฺเวมา ภิกฺขเว ปริเยสนา อริยา จ ปริเยสนา อนริยา จ ปริเยสนาฯ เอวมาทินา ภนฺเต ภควา สนฺนิปติตานํ เตสํ ภิกฺขูนํ อริยปริเยสนญฺจ อนริยปริเยสนญฺจ วิภชิตฺวา เทเสสิฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ภควา อตฺตนาปิ อนริยปริเยสนํ ปหาย อริยปริเยสนาย ปริเยสิตภาวํ ปกาเสสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อหมฺปิ สุทํ ภิกฺขเว ปุพฺเพว สมฺโพธา อนภิสมฺพุทฺโธ โพธิสตฺโตว สมาโน อตฺตนา ชาติธมฺโม สมาโน ชาติธมฺมํเยว ปริเยสามิ, อตฺตนา ชราธมฺโม พฺยาธิธมฺโม มรณธมฺโม โสกธมฺโม สํกิเลสธมฺโม สมาโน สํกิเลสธมฺมํเยว ปริเยสามิฯ เอวมาทินา ภนฺเต ภควา อตฺตนาปิ อนริยปริเยสนํ ปหาย อริยปริเยสนาย ปริเยสิตภาวํ ปกาเสสิฯ

ปุจฺฉา – เอวํ ปฐมาภิสมฺพุทฺธสฺส อาวุโส ภควโต อชปาลนิคฺโรธรุกฺขมูเล นิสินฺนสฺส ธมฺมเทสนาย กตสนฺนิฏฺฐานสฺส กีทิโส

เจตโส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ, กถญฺจ ธมฺมเทสนาย จาริกา อโหสิ, กถญฺจ ปฐมา ธมฺมเทสนา อโหสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ‘‘กสฺส นุ โข อหํ ปฐมํ ธมฺมํ เทเสยฺยํ, โก อิมํ ธมฺมํ ขิปฺปเมว อาชานิสฺสตี’’ติ เอวํ โข ภนฺเต ภควโต ปฐมาภิสมฺพุทฺธสฺส อชปาลนิคฺโรธมูเล ธมฺมเทสนาย กตสนฺนิฏฺฐานสฺส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ, อถ ภนฺเต ภควา อุรุเวลายํ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน พาราณสี, เตน ปทสาเยว จาริกํ ปกฺกามิ ธมฺมเทสนาย, ทฺเวเม ภิกฺขเว อนฺตา ปพฺพชิเตน น เสวิตพฺพา, กตเม ทฺเว, โย จายํ กาเมสุ กามสุขลฺลิกานุโยโค หีโน คามฺโม โปถุชฺชนิโก อนริโย อนตฺตสํหิโต, เอวมาทินา ภนฺเต ภควโต ปฐมา ธมฺมเทสนา อโหสิฯ

สพฺพาภิภู สพฺพวิทูหมสฺมิ,

สพฺพธมฺเมสุ อนูปลิตฺโต;

สพฺพญฺชโห ตณฺหากฺขเย วิมุตฺโต,

สยํ อภิญฺญาย กมุทฺทิเสยฺยํฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ภควา ปาสราสิอุปมาย ตํ เทสนํ ปรินิฏฺฐาเปสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ปญฺจิเม ภิกฺขเว กามคุณา, กตเม ปญฺจ, จกฺขุวิญฺเญยฺยา รูปา อิฏฺฐา กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสํหิตา รชนียาฯ โสตวิญฺเญยฺยา สทฺทาฯ ฆานวิญฺเญยฺยา คนฺธาฯ ชิวฺหาวิญฺเญยฺยา รสาฯ กายวิญฺเญยฺยา โผฏฺฐพฺพา อิฏฺฐา กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสํหิตา รชนียาฯ อิเม โข ภิกฺขเว ปญฺจ กามคุณาฯ เย หิ เกจิ ภิกฺขเว สมณา วา พฺราหฺมณา วา อิเม กามคุเณ คถิตา มุจฺฉิตา อชฺโฌปนฺนา อนาทีนวทสฺสาวิโน อนิสฺสรณปญฺญา ปริภุญฺชนฺติ, เต เอวมสฺสุ เวทิตพฺพา ‘‘อนยมาปนฺนา พฺยาสนมาปนฺนา ยถากามกรณียา ปาปิมโต’’, เอวมาทินา ภนฺเต ภควา ปาสราสิอุปมาย ธมฺมเทสนํ ปรินิฏฺฐาเปสิฯ

จูฬหตฺถิปโทปมสุตฺต

ปุจฺฉา – เตนาวุโส ชานตา…เป.… สมฺมาสมฺพุทฺเธน จูฬหตฺถิปโทปมสุตฺตํ กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต ชาณุสฺโสณิํ พฺราหฺมณํ อารพฺภ ภาสิตํฯ ชาณุสฺโสณิ ภนฺเต พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ยาวตโก อโหสิ ปิโลติเกน ปริพฺพาชเกน สทฺธิํ กถาสลฺลาโป, ตํ สพฺพํ ภควโต อาโรเจสิ, ตสฺมิํ ภนฺเต วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ