คณกมฺโมคฺคลฺลานสุตฺต

ปุจฺฉา – คณกโมคฺคลฺลานสุตฺตํ ปนาวุโส ภควตา กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต คณกโมคฺคลฺลานํ พฺราหฺมณํ อารพฺภ ภาสิตํ, คณกโมคฺคลฺลาโน ภนฺเต พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจ ‘‘เสยฺยาถาปิ โภ โคตม อิมสฺส มิคารมาตุปาสาทสฺส ทิสฺสติ อนุปุพฺพสิกฺขา อนุปุพฺพกิริยา อนุปุพฺพปฏิปทา ยทิทํ ยาว ปจฺฉิมโสปานกเฬวรา…เป.… สกฺกา นุโข โภ โคตม อิมสฺมิมฺปิ ธมฺมวินเย เอวเมว อนุปุพฺพสิกฺขา อนุปุพฺพกิริยา อนุปุพฺพปฏิปทา ปญฺญเปตุ’’นฺติ, ตสฺมิํ ภนฺเต วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

ปุจฺฉา – เอวํ วุตฺเต โข อาวุโส คณกโมคฺคลฺลาโน พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ กิํ อโวจ, กถญฺจสฺส ภควา พฺยากาสิฯ

วิสฺสชฺชนา – เอวํ วุตฺเต ภนฺเต คณกโมคฺคลฺลาโน พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ ‘‘กิํ นุ โข โภโต โคตมสฺส สาวกา โภตา โคตเมน เอวํ โอวทียมานา เอวํ อนุสาสียมานา สพฺเพ อจฺจนฺตํ นิฏฺฐํ นิพฺพานํ อาโรเธนฺติ, อุทาหุ เอกจฺเจ นาราเธนฺตี’’ติ, ภควา จ ภนฺเต ‘‘อปฺเปกจฺเจ โข พฺราหฺมณ มม สาวกา มยา เอวํ โอวทียมานา เอวํ อนุสาสียมานา อจฺจนฺตํ นิฏฺฐํ นิพฺพานํ อาราเธนฺติ, เอกจฺเจ นาราเธนฺตี’’ติ เอวมาทินา คณกโมคฺคลฺลานสฺส พฺราหฺมณสฺส พฺยากาสิฯ

ปุจฺฉา – อิมญฺจ ปนาวุโส ธมฺมเทสนํ สุตฺวา คณโก โมคฺคลฺลาโน อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย ปสนฺโน กีทิสํ ปสนฺนาการมกาสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อิมญฺจ ปน ภนฺเต ธมฺมเทสนํ สุตฺวา คณกโมคฺคลฺลาโน พฺราหฺมโณ ‘‘เย เม โภ โคตม ปุคฺคลา อสทฺธา ชีวิกตฺถา น สทฺธา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิตา’’ติ เอวมาทินา อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย ปสนฺโน ปสนฺนาการมกาสิฯ

โคปกโมคฺคลฺลานสุตฺต

ปุจฺฉา – โคปกโมคฺคลฺลานสุตฺตํ ปนาวุโส กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ เกน ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต โคปกโมคฺคลฺลานํ พฺราหฺมณํ อารพฺภ อายสฺมตา อานนฺทตฺเถเรน ธมฺมภณฺฑาคาริเกน ภาสิตํ, โคปกโมคฺคลฺลาโน ภนฺเต พฺราหฺมโณ อายสฺมนฺตํ อานนฺทํ เอตทโวจ ‘‘อตฺถิ นุ โข โภ อานนฺท เอกภิกฺขุปิ เตหิ ธมฺเมหิ สพฺเพน สพฺพํ สพฺพถา สพฺพํ สมนฺนาคโต, เยหิ ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต โส ภวํ โคตโม อโหสิ อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ’’ติ, ตสฺมิํ ภนฺเต วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ