มหาสติปฏฺฐานสุตฺต

ปุจฺฉา – มหาสติปฏฺฐานสุตฺตํ ปนาวุโส โยคาวจรานํ พหุปการตฺตา ทีฆนิกาเย จ อิธ จาติ ทฺวีสุ นิกาเยสุ โปราณเกหิ สํคีติกาเรหิ ทฺวิกฺขตฺตุํ สํคายิตฺวา วิตฺถาเรน ปติฏฺฐาปิตํ, ตํ อมฺเหหิ ทีฆนิกาเย ยถานุปฺปตฺตวเสน ปุจฺฉิตญฺจ วิสฺสชฺชิตญฺจฯ

ตถาปิ โยคาวจรานํ พหุปการตฺตาเยว ตํ อิทานิปิ ยถานุปฺปตฺตวเสน ปุน ปุจฺฉิสฺสามิ, ตํ ปเนตํ อาวุโส มหาสติปฏฺฐานสุตฺตํ ภควตา กตฺถ กํ อารพฺภ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – กุรูสุ ภนฺเต กมฺมาสธมฺเม นาม กุรูนํ นิคเม สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ ภาสิตํฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ตตฺถ อานาปานสฺสติ กายานุปสฺสนา ภควตา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

วิสฺสชฺชนา – อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ อรญฺญคโต วา รุกฺขมูลคโต วา สุญฺญาคารคโต วา นิสีทติ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา อุชุํ กายํ ปณิธาย ปริมุขํ สติํ อุปฏฺฐเปตฺวา โส สโตว อสฺสสติ, สโตว ปสฺสสติ, ทีฆํ วา อสฺสสนฺโต ‘ทีฆํ อสฺสสามี’ติ ปชานาติ, ทีฆํ วา ปสฺสสนฺโต ‘ทีฆํ ปสฺสสามี’ติ ปชานาติ, เอวมาทินา ภนฺเต ตตฺถ อานาปานสฺสติ กายานุปสฺสนา ภควตา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ตตฺถ อิริยาปถกายานุปสฺสนา ภควตา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

วิสฺสชฺชนา – ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺขุ คจฺฉนฺโต วา คจฺฉามีติ ปชานาติ, ฐิโต วา ฐิโตมฺหีติ ปชานาติ, นิสินฺโน วา นิสินฺโนมฺหีติ ปชานาติ, สยาโน วา สยาโนมฺหีติ ปชานาติ, เอวมาทินา ภนฺเต ภควตา อิริยาปถกายานุปสฺสนา ภาวนา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ตตฺถ สมฺปชญฺญกายานุปสฺสนา ภควตา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

วิสฺสชฺชนา – ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺขุ อภิกฺกนฺเต ปฏิกฺกนฺเต สมฺปชานการี โหติ, อาโลกิเต วิโลกิเต สมฺปชานการี โหติ, สมิญฺชิเต ปสาริเต สมฺปชานการี โหติ, สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารเณ สมฺปชานการี โหติ, อสิเต ปีเต ขายิเต สายิเต สมฺปชานการี โหติ, อุจฺจารปสฺสาวกมฺเม สมฺปชานการี โหติ, คเต ฐิเต นิสินฺเน สุตฺเต ชาคริเต ภาสิเต ตุณฺหีภาเว สมฺปชานการี โหติ, เอวมาทินา ภนฺเต ภควตา ตตฺถ สมฺปชญฺญกายานุปสฺสนา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ตตฺถ ปฏิกูลมนสิการกายานุปสฺสนา ภควตา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

วิสฺสชฺชนา – ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺขุ อิมเมว กายํ อุทฺธํ ปาทตลา อโธ เกสมตฺถกา ตจปริยนฺตํ ปูรํ นานปฺปการสฺส อสุจิโน ปจฺจเวกฺขติ อตฺถิ อิมสฺมิํ กาเย เกสาโลมา นขา ทนฺตา ตโจ เอวมาทินา ภนฺเต ตตฺถ ภควตา ปฏิกูลมนสิการกายานุปสฺสนา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ตตฺถ ธาตุมนสิการกายานุปสฺสนา ภควตา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

วิสฺสชฺชนา – ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺขุ อิมเมว กายํ ยถาฐิตํ ยถาปณิหิตํ ธาตุโส ปจฺจเวกฺขติ อตฺถิ อิมสฺมิํ กาเย ปถวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตุ เอวมาทินา ภนฺเต ภควตา ธาตุมนสิการกายานุปสฺสนา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ตตฺถ นว สิวถิกกายานุปสฺสนา ภควตา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

วิสฺสชฺชนา – ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺขุ เสยฺยถาปิ ปสฺเสยฺย สรีรํ สิวถิกาย ฉฑฺฑิตํ เอกาหมตํ วา ทฺวีหมตํ วา ตีหมตํ วา อุทฺธุมาตกํ วินีลกํ วิปุพฺพกชาตํ โส อิมเมว กายํ อุปสํหรติ ‘‘อยมฺปิ โข กาโย เอวํธมฺโม เอวํภาวี เอวํอนตีโต’’ติ เอวมาทินา ภนฺเต ตตฺถ ภควตา นว สิวถิกกายานุปสฺสนา ภาวนา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ตตฺถ เวทนานุปสฺสนา ภควตา วิภชิตฺวา เทสิตาฯ

วิสฺสชฺชนา – อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ สุขํ วา เวทนํ เวทยมาโน ‘‘สุขํ เวทนํ เวทยามี’’ติ ปชานาติ, ทุกฺขํ วา เวทนํ เวทยมาโน ‘‘ทุกฺข เวทนํ เวทยามี’’ติ ปชานาติ, อทุกฺขมสุขํ วา เวทนํ เวทยมาโน ‘‘อทุกฺขมสุขํ เวทนํ เวทยามี’’ติ ปชานาติ, เอวมาทินา ภนฺเต ตตฺถ ภควตา เวทนานุปสฺสนา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ตตฺถ จิตฺตานุปสฺสนา ภควตา วิภชิตฺวา เทสิตาฯ

วิสฺสชฺชนา – อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ สราคํ วา จิตฺตํ ‘‘สราคํ จิตฺต’’นฺติ ปชานาติ, วีตราคํ วา จิตฺตํ ‘‘วีตราคํ จิตฺต’’นฺติ ปชานาติ, สโทสํ วา วีตโทสํ วา สโมหํ วา วีตโมหํ วา สํขิตฺตํ วา จิตฺตํ ‘‘สํขิตฺตํ จิตฺต’’นฺติ ปชานาติ, วิกฺขิตฺตํ วา จิตฺตํ ‘‘วิกฺขิตฺตํ จิตฺต’’นฺติ ปชานาติ, เอวมาทินา ตตฺถ ภควตา จิตฺตานุปสฺสนา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ตตฺถ ธมฺมานุปสฺสนา ภควตา วิภชิตฺวา เทสิตา, ตํ สงฺเขปมตฺเตเนว วิสฺสชฺเชหิฯ

วิสฺสชฺชนา – อิธ ภิกฺขเว ภิกฺขุ ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสี วิหรติ, ปญฺจสุ นีวรเณสุ เอวมาทินา ภนฺเต ตตฺถ ภควตา ปญฺจหิ ปพฺเพหิ ธมฺมานุปสฺสนา วิภชิตฺวา ปกาสิตาฯ

จูฬสีหนาทสุตฺต

ปุจฺฉา – จูฬนสีหนาทสุตฺตํ ปนาวุโส ภควตา กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต ปริหีนลาภสกฺกาเร นานาติตฺถิเย อารพฺภ ภาสิตํ, นานาติตฺถิยา ภนฺเต ปริหีนลาภสกฺการา เตสุ เตสุ ฐาเนสุ ปริเทวิํสุ, จตสฺโส จ ภนฺเนฺต ปริสา ภควโต เอกมตฺถํ อาโรเจสุํ, ตสฺมิํ ภนฺเต วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ