ปายาสิสุตฺต

ปุจฺฉา – ปายาสิ สุตฺตํ ปนาวุโส กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ เกน ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – โกสเลสุ ภนฺเต เสตพฺยานาม โกสลานํ นครํ อุตฺตเรน เสตพฺยํ สิํสปาวเน อายสฺมตา กุมารกสฺสเปน ปายาสิํ ราชญฺญํ อารพฺภ ภาสิตํ, ปายาสิสฺส ภนฺเต ราชญฺญสฺส เอวรูปํ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํ อุปฺปนฺนํ โหติ, อิติปิ นตฺถิ ปโรโลโก นตฺถิ สตฺตา โอปปาติกา นตฺถิ สุกตทุกฺกฏานํ กมฺมานํ ผลํ วิปาโกติ, ตสฺมิํ ภนฺเต วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

ปุจฺฉา – ตตฺถาวุโส ปายาสิสฺส ราชญฺญสฺส ทิฏฺฐิปกาสนาจ อายสฺมโต กุมารกสฺสปตฺเถรสฺส ทิฏฺฐิวินิเวฏฺฐนกถา จ อเนกวารํ อาคตา, ตตฺถาวุโส ปฐมํ ปายาสิ ราชญฺโญ อตฺตโน ทิฏฺฐิํ กถํ ปกาเสสิ, กถญฺจายสฺมา กุมารกสฺสโป ตํ มิจฺฉาทิฏฺฐิํ วินิเวเฐสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ปายาสิ ภนฺเต ราชญฺโญ อายสฺมนฺตํ กุมารกสฺสปํ อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจ ‘‘อหญฺหิ โภ กสฺสป เอวํ วาที เอวํ ทิฏฺฐี อิติปิ นตฺถิ ปโรโลโก, นตฺถิ สตฺตา โอปปาติกา, นตฺถิ สุกตทุกฺกฏานํ กมฺมานํ ผลํ วิปาโก’’กิ, เอวํ โข ภนฺเต ปายาสิราชญฺโญ อตฺตโน มิจฺฉาทิฏฺฐิํ อายสฺมโต กุมารกสฺสปสฺส สนฺติเก ปกาเสสิฯ อายสฺมา จ กุมารกสฺสโป สกฺขิการณํ จนฺทิมสูริยอุปมํ ทสฺเสตฺวา ปายาสิสฺส ราชญฺญสฺส ตํ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํ วินิเวเฐสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส อายสฺมา กุมารกสฺสโป ปายาสิสฺส ราชญฺญสฺส มิจฺฉาทิฏฺฐิกสฺส สทฺธมฺมวิมุขิภูตสฺส ปจฺจกฺขโต ปรโลกํ ทสฺเสตฺวา ตํ มิจฺฉาทิฏฺฐิํ วินิเวเฐสิฯ

ปุจฺฉา – อถ ปนาวุโส ปายาสิราชญฺโญ ทุติยมฺปิ กีทิสํ สาธกปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโน วาทํ ปติฏฺฐาเปสิ, กถญฺจายสฺมา กุมารกสฺสโป ตํ มิจฺฉาวาทํ สหธมฺเมน สุนิคฺคหํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ทุติเย ปน ภนฺเต ปายาสิราชญฺโญ อตฺตโน มิตฺตามจฺเจ ญาติสาโลหิเต ทุจฺจริตสมงฺคิโน กาลํกเต สาธกปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโน มิจฺฉาวาทํ ปติฏฺฐาเปสิ , อายสฺมา จ กุมารกสฺสโป โจรอุปมาย ตํ มิจฺฉาวาทํ สหธมฺเมน สุนิคฺคหํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ อายสฺมา กุมารกสฺสโป อุปฺปนฺนํ ปรปฺปวาทํ สหธมฺเมน สุนิคฺคหํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

ปุจฺฉา – อถ ปนาวุโส ปายาสิราชญฺโญ ตติยมฺปิ กีทิสํ สาธก ปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโนวาทํ ปติฏฺฐาเปสิ, กถญฺจายสฺมา กุมารกสฺสโป ตํ มิจฺฉาวาทํ สหธมฺเมน สุนิคฺคห นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ตติยมฺปน ภนฺเต ปายาสิราชญฺโญ อตฺตโน มิตฺตามจฺเจ ญาติสาโลหิเต สุจริตสมงฺคิโน กาลํกเต ทสฺเสตฺวา อตฺตโน มิจฺฉาวาทํ ปติฏฺฐาเปสิ, อายสฺมา จ กุมารกสฺสโป คูถกูเป ปตปุริโสปมาย ตํ มิจฺฉาวาทํ สหธมฺเมน สุนิคฺคหิตํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ อายสฺมา กุมารกสฺสโป อุปฺปนฺนํ ปรปฺปวาทํ สหธมฺเมน สุนิคฺคหํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

ปุจฺฉา – อายสฺมตา อาวุโส กุมารกสฺสเปน ปุริมทิวเส ปุจฺฉิตวิสฺสชฺชิตกฺกเมน คูถกูปปุริสอุปมาย มิจฺฉาวาทํ ปฏิกฺขิปิตฺวา ธมฺมวาเท ปติฏฺฐาปิยมาเน ปิยาสิราชญฺโญ

จตุตฺถํ วา ปญฺจมํ วา กีทิสํ สาธกปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโนวาทํ ปติฏฺฐาเปสิ, กถญฺจายสฺมา กุมารกสฺสโป สหธมฺเมน ตํ มิจฺฉาวาทํ ปฏิกฺขิปิตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ปายาสิ ภนฺเต ราชญฺโญ อายสฺมตา กุมารกสฺสเปน คูถกูเป นิมุคฺคปุริโส ปมาย มิจฺฉาวาทํ สุนิคฺคหิตํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาเท ปติฏฺฐาปิเต จตุตฺถํ วา ปญฺจมํ วา อตฺตโน มิตฺตามจฺเจ ญาติสาโลหิเต สมาทินฺน ปญฺจสีเล สาธกปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโน มิจฺฉาวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ อายสฺมา จ กุมารกสฺสโป ตาวติํสเทโวปมาย จ ชจฺจนฺโธปมาย จาติ ทฺวีหิ อุปมาหิ ตํ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํ สหธมฺเมน สุนิคฺคหิตํ นิคฺคเหตฺวา, ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ กุมารกสฺสโป ปายาสิสฺส ราชญฺญสฺส ทฺเว อุปมาโย ทสฺเสตฺวา อุปฺปนฺนํ ปาปกํ มิจฺฉาวาทํ สหธมฺเมน สนิคฺคหํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

ปุจฺฉา – อถ ปนาวุโส ปายาสิราชญฺโญ ฉฏฺฐํปิ กีทิสํ สาธกปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโน วาทํ ปติฏฺฐาเปสิ, กถญฺจายสฺมา กุมารกสฺสโป สหธมฺเมน ตํ มิจฺฉาวาทํ สุนิคฺคหํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ฉฏฺฐํ ปน ภนฺเต ปายาสิราชญฺโญ สีลวนฺเต สมณพฺราหฺมเณ กลฺยาณธมฺเม ชีวิตุกาเม อมริตุกาเม

สุขกาเม ทุกฺขปฏิกูเล สาธกปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโน วาทํ ปติฏฺฐาเปสิ, อายสฺมาจ กุมารกสฺสโป คพฺภินี อุปมาย ตํ มิจฺฉาวาทํ สหธมฺเมน สุนิคฺคหิตํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ อายสฺมา กุมารกสฺสโป คพฺภินีอุปมํ ทสฺเสตฺวา ตํ มิจฺฉาวาทํ ปฏิกฺขิปิตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

ปุจฺฉา – อถ ปนาวุโส ปายาสิราชญฺโญ สตฺตมํปิ กีทิสํ สาธกปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโน วาทํ ปติฏฺฐาเปสิ, กถญฺจายสฺมา กุมารกสฺสโป ตํ มิจฺฉาวาทํ สหธมฺเมน สุนิคฺคหํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

วิสฺสชฺชนา – สตฺตมํ ปน ภนฺเต ปายาสิราชญฺโญ กุพฺภิยํ ปกฺขิปิตฺวา มาริตปุริสํ สาธกปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโน วาทํ ปติฏฺฐาเปสิ, อายสฺมาจ กุมารกสฺสโป สุปินกูปมาย ตํ มิจฺฉาวาทํ สหธมฺเมน สุนิคฺคหิตํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ อายสฺมา กุมารกสฺสโป สุปินกูปมํ ทสฺเสตฺวา อุปฺปนฺนํ มิจฺฉาวาทํ สหธมฺเมน สุนิคฺคหํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

ปุจฺฉา – อถ ปนาวุโส ปายาสิราชญฺโญ อฏฺฐมมฺปิ นวมมฺปิ กเถตพฺพํ กเถตฺวา ทสมํ กีทิสํ สาธกปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโน วาทํ ปติฏฺฐาเปสิ, กถญฺจายสฺมา กุมารกสฺสโป สหธมฺเมน ตํ มิจฺฉาวาทํ ปฏินิสฺสชฺชาเปสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อฏฺฐมมฺปิ ภนฺเต นวมมฺปิ ปายาสิราชญฺโญ ยํ วา ตํ วา ปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโน วาทํ ปติฏฺฐาเปสิ, ทสมํ ปน ภนฺเต ปายาสิราชญฺโญ ฉวิอาทีนิ ฉินฺทิตฺวา มาริตปุริสํ สาธกปริยายํ ทสฺเสตฺวา อตฺตโน วาทํ ปติฏฺฐาเปสิ, อายสฺมา จ กุมารกสฺสโป อคฺคิกชฏิโลปมาย ตํ มิจฺฉาวาทํ สหธมฺเมน สุนิคฺคหิตํ นิคฺคเหตฺวา ธมฺมวาทํ ปติฏฺฐาเปสิฯ

ปฏินิสฺสชฺเชตํ ราชญฺญ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํฯ ปฏินิสฺสชฺเชตํ ราชญฺญ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ อายสฺมา กุมารกสฺสโป โอปายิกํ อุปมํ ทสฺเสตฺวา ตํ ปาปิกํ มิจฺฉาทิฏฺฐิํ ปฏินิสฺสชฺชาเปสิ, ยํ ตสฺส ภเวยฺย ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายฯ

ปุจฺฉา – อายสฺมตา อาวุโส กุมารกสฺสเปน ปุริมทิวเส ปุจฺฉิตวิสฺสชฺชิตากาเรน ปายาสิสฺส ราชญฺญสฺส อคฺคิกชฏิโลปมํ ทสฺเสตฺวา ตสฺมิํ ปาปเก ทิฏฺฐิคเต ปฏินิสฺสชฺชาปิเต โส ตาว เถรสฺส วจนํ อนาทิยิตฺวา กีทิสญฺจ ปจฺจนีกกถํ กเถสิ, กถญฺจ เถโร กรุณาสีตลหทโย หุตฺวา อปรมฺปิ อุปมํ ทสฺเสตฺวา ตํ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํ ปฏินิสฺสชฺชาเปสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ปายาสิ ภนฺเต ราชญฺโญ อายสฺมตา กุมารกสฺสเปน อคฺคิกชฏิโลปมํ ทสฺเสตฺวา ตํ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํ ปฏินิสฺสชฺชาปิเต กิญฺจาปิ ภวํ กสฺสโป เอวมาห, อถ โข เนวาหํ สกฺโกมิ อิทํ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํ ปฏินิสฺสชฺชิตุนฺติ เอวมาทิกํ ปจฺจนีกกถํ กเถสิ, เถโร จ ภนฺเต กุมารกสฺสโป ทฺเว สตฺถวาโหปมํ ทสฺเสตฺวา ตํ ปาปกํ มิจฺฉาวาทํ ปฏินิสฺสชฺชาเปสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ อายสฺมา กุมารกสฺสโป ปายาสิสฺส ราชญฺญสฺส ทฺเว สตฺถวาโหปมมฺปิ ทสฺเสตฺวา ตํ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํ ปฏินิสฺสชฺชาเปสิ, ตญฺหิ ตสฺส จ ตทนุยายีนญฺจ ภเวยฺย ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายฯ

ปุจฺฉา – เอวํ ปนาวุโส อายสฺมตา กุมารกสฺสเปน ยถา วุตฺตาหิ พหูหิ อุปมาหิ จ อปราหิ คูถภาริกอกฺขธุตฺตโกปมาหิ จ ตสฺมิํ ปาปเก ทิฏฺฐิคเต วิสฺสชฺชาปิเต โส ตาว เถรสฺส วจนํ อนาทิยิตฺวาว ปจฺฉิมปฏิกฺเขปวเสน กีทิสํ ปจฺจนีกกถํ กเถสิ, กถญฺจ เถโร กรุณาสีตลหทโย หุตฺวา ปจฺฉิมมฺปิ อุปมํ ทสฺเสตฺวา ตํ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํ ปฏินิสฺสชฺชาเปสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ปายาสิ ภนฺเต ราชญฺโญ เอวํ เถเรน นานาอุปมาหิ ตสฺมิํ ปาปเก ทิฏฺฐิคเต ปฏินิสฺสชฺชาปิเตปิ ปุริมนเยเนว เถรสฺส ปจฺจนีกกถํ กเถสิ, เถโรปิ จ ภนฺเต ปจฺฉิมํ สาณภาริกูปมํ ทสฺเสตฺวา กรุณาสีตลหทโย ตํ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํ ปฏินิสฺสชฺชาเปสิฯ

สาธุ สาธุ อาวุโส, สาธุ โข อาวุโส ยํ อายสฺมา กุมารกสฺสโป ปายาสิสฺส ราชญฺญสฺส สาณภาริโกปมมฺปิ ทสฺเสตฺวา ตํ ปาปกํ ทิฏฺฐิคตํ ปฏินิสฺสชฺชาเปสิ, ตญฺหิ ตสฺส จ ตทนุยายีนญฺจ ภเวยฺย ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายฯ

ปุจฺฉา – อิมาย ปนาวุโส ปจฺฉิมิกาย สาณภาริโกปมาย ทสฺสิตาย ปายาสิราชญฺโญ เถรสฺส ธมฺมเทสนานุภาเวน อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย ปสนฺโน หุตฺวา กีทิสํ ปสนฺนาการมกาสิ, กถญฺจ อายสฺมนฺตํ กุมารกสฺสปํ อนุสาสนิํ ยาจิ, กถญฺจายสฺมา กุมารกสฺสโป อนุสาสิฯ

วิสฺสชฺชนา – อิมาย จ ปน ภนฺเต อุปมาย ทสฺสิตาย ปายาสิ ราชญฺโญ ‘‘ปุริเมเนว อหํ โอปมฺเมน โภโต กสฺสปสฺส อตฺตมโน อภิรทฺโธ เอวมาทินา ภนฺเต ปายาสิราชญฺโญ อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย อายสฺมโต กุมารกสฺสปสฺส ธมฺมเทสนาย ปสนฺโน ปสนฺนาการมกาสิฯ อิจฺฉามิ จาหํ โภ กสฺสป มหายญฺญํ ยชิตุํ, อนุสาสตุ มํ ภวํ กสฺสโป ยํ มมสฺส ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายาติ ปายาสิ ราชญฺโญ อายสฺมนฺตํ กุมารกสฺสปํ อนุสาสนิํ ยาจิ, อายสฺมา จ ภนฺเต กุมารกสฺสโป ทุกฺเขตฺเต ทุพฺภูเม ปวุตฺตพีโชปมาย ทุสฺสีเลสุ ทินฺนทานสฺส น มหปฺผลภาวํ ทสฺเสตฺวา สุเขตฺเต สุภูเม ปวุตฺตพีโชปมาย สีลวนฺเตสุ ทินฺนทานสฺส มหปฺผลภาวํ ทสฺเสตฺวา ปายาสิํ ราชญฺญมนุสาสิฯ

ปุจฺฉา – กถญฺจาวุโส ปายาสิราชญฺโญ ทานํ อทาสิ, กถญฺจสฺส สมฺปราโย อโหสิฯ

วิสฺสชฺชนา – ปายาสิ ภนฺเต ราชญฺโญ อสกฺกจฺจํ ทานมทาสิ, อสหตฺถา ทานมทาสิ, อจิตฺตีกตํ ทานมทาสิ, อปวิทฺธํ ทานมทาสิ, โส อสกฺกจฺจํ ทานํ ทตฺวา อสหตฺถา ทานํ ทตฺวา อจิตฺตีกตํ ทานํ ทตฺวา อปวิทฺธํ ทานํ ทตฺวา กายสฺสเภทา ปรํ มรณา จาตุมหาราชิกานํ เทวานํ สหพฺยตํ อุปปชฺชิ สุญฺญํ เสรีสกํ วิมานํฯ

ปุจฺฉา – เตนาวุโส ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน ปาถิยวคฺเค ปฐมํ ปาถิยสุตฺตํ กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – มลฺเลสุ ภนฺเต อนุปิเย นาม มลฺลานํ นิคเม ภคฺควโคตฺตํ ปริพฺพาชกํ อารพฺภ ภาสิตํ, ภคฺควโคตฺโต ภนฺเต ปริพฺพาชโก ภควนฺตํ เอตทโวจ ‘‘ปุริมานิ ภนฺเต ทิวสานิ ปุริมตรานิ สุนกฺขตฺโต ลิจฺฉวิปุตฺโต เยนาหํ เตนุปสงฺกมิ, อุปสงฺกมิตฺวา มํ เอตทโวจ ‘‘ปจฺจกฺขาโต ทานิ มยา ภคฺคว ภควา, น ทานาหํ ภควนฺตํ อุทฺทิสฺส วิหรามี’ติ, กจฺเจ ตํ ภนฺเต ตเถว, ยถา สุนกฺขตฺโต, ลิจฺฉวิปุตฺโต อวจา’’ติ, ตสฺมิํ ภนฺเต วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

อุทุมฺพริกสุตฺต

ปุจฺฉา – อุทุมฺพริกสุตฺตํ ปนาวุโส ภควตา กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – ราชคเห ภนฺเต นิคฺโรธํ ปริพฺพาชกํ อารพฺภ ภาสิตํ, นิคฺโรโธ ภนฺเต ปริพฺพาชโก ภควโต ปรมฺมุขา ภควนฺตํเยว อารพฺภ อเนกวิหิตํ อภูตกถํ กเถสิ, ตสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

จกฺกวตฺติสุตฺต

ปุจฺฉา – จกฺกวตฺติสุตฺตํ ปนาวุโส ภควตา กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – มคเธสุ ภนฺเต มาตุลายํ สมฺพหุเล ภิกฺขู อารพฺภ อตฺตชฺฌาสเยน สุตฺตนิกฺเขเปน ภควตา ภาสิตํฯ

อคฺคญฺญสุตฺต

ปุจฺฉา – อคฺคญฺญสุตฺตํ ปนาวุโส ภควตา กตฺถ กํ อารพฺภ กิสฺมิํ วตฺถุสฺมิํ ภาสิตํฯ

วิสฺสชฺชนา – สาวตฺถิยํ ภนฺเต ปุพฺพาราเม มิคารมาตุปาสาเท วาเสฏฺฐํ ปพฺพชิตํ อารพฺภ ภาสิตํ, พฺราหฺมณา ภนฺเต วาเสฏฺฐ ภารทฺวาเช ปพฺพชิเต อกฺโกสนฺติ ปริภาสนฺติ อตฺตรูปาย