ปาณาติปาตาทิปญฺจเวรานิ เจว ปญฺจวีสติมหาภยานิ จาติ สพฺพเวรภยานิฯ อญฺเญสญฺจ รตนตฺตเย นิวิฏฺฐสทฺธาทีนํฯ สมุทาเย ปวตฺโต โสตาปตฺติมคฺคสทฺโท ตเทกเทเสปิ ปวตฺตตีติ อาห ‘‘โสตาปตฺติมคฺเคน สมฺปยุตฺตํ ญาณ’’นฺติฯ

ปฐมมคฺคญาณํ นิฏฺฐิตํฯ

โสตาปนฺนปุคฺคลกถาวณฺณนา

[811] ตสฺเสว โสตาปตฺติมคฺคจิตฺตสฺสฯ กามญฺเจตฺถ นาติติกฺขปญฺญสฺส ทฺเว, ติกฺขปญฺญสฺส ตีณิ ผลจิตฺตานิ โหนฺติ, อวิเสสโต ปน คหิตสฺส มคฺคสฺส วเสน ‘‘ทฺเว, ตีณิ วา’’ติ วุตฺตํฯ สมาธิมานนฺตริกญฺญมาหูติ ยํ อตฺตโน ปวตฺติสมนนฺตรํ นิยเมเนว ผลปฺปทานโต อานนฺตริกสมาธีติ อาหูติ อตฺโถฯ อนนฺตรเมว ปวตฺตนกํ ผลํ อนนฺตรํ, ตตฺถ นิยุตฺโต, ตํ วา ปโยชนํ เอตสฺสาติ อานนฺตริโก, มคฺโคฯ

อาเสวนนฺเตติ อาเสวนโต อนฺเต, อาเสวนลาภิโน อนุโลมญาณสฺส อนนฺตรนฺติ อตฺโถฯ ลทฺธาเสวนเมว อนุโลมํ โคตฺรภุํ อุปฺปาเทติฯ อุปริ ปน ฉ, สตฺต วา ชวนานิ ปวตฺตนฺติ, ตสฺมา จตฺตาริ ผลจิตฺตานิ โหนฺตีติ วเทยฺยาติ อาห ‘‘สตฺตจิตฺตปรมา จ เอกาวชฺชนวีถี’’ติฯ

ตํ ปน น สารโต ปจฺเจตพฺพนฺติ โยชนาฯ ยํ ปเนตฺถ วตฺตพฺพํ, ตํ เหฏฺฐา วุตฺตเมวฯ

[812] เอตฺตาวตาติ ปฐมมคฺคานนฺตรํ ผลสฺส อุปฺปตฺติมกฺเกนฯ ภุสํ ปมตฺโตปีติ เทวรชฺชจกฺกวตฺติรชฺชาทิปมาทฏฺฐานํ อาคมฺม ภุสํ ปมตฺโตปิฯ เยสํ ยถาวุตฺตอาวชฺชนชวนจิตฺตานํ อุปฺปตฺติยา เอส โสตาปนฺโน ปจฺจเวกฺขติ นามาติ อธิปฺปาโยฯ

เอเตเนว ปสงฺเคน เสสานํ อริยานํ ปจฺจเวกฺขณานิ ทสฺเสตุํ ‘‘ยถา จา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ