อปฺปิยสมฺปโยคนิทฺเทสวณฺณนา
[549] สโมธานํ สมาคโมฯ กายิกทุกฺขจิตฺตวิฆาตาทิอนตฺถานํ อตฺถิภาวสฺส ปจฺจุปฏฺฐาโน อนตฺถภาวปจฺจุปฏฺฐาโนฯ
เตสํ อปฺปิยานํ กายิกวาจสิกปโยคสงฺขาโต อุปกฺกโม ตทุปกฺกโม, ตโต สมฺภูโต ตทุปกฺกมสมฺภูโตฯ
อิติ อปฺปิยสมฺปโยคนิทฺเทสวณฺณนาฯ
ปิยวิปฺปโยคนิทฺเทสวณฺณนา
[550] อุปทฺทวภาเวน ปจฺจุปติฏฺฐตีติ พฺยสนปจฺจุปฏฺฐาโนฯ
อิติ ปิยวิปฺปโยคนิทฺเทสวณฺณนาฯ
อิจฺฉิตาลาภนิทฺเทสวณฺณนา
[551] อิจฺฉิตาลาโภ นาม ยสฺส กสฺสจิ อตฺตนา อิจฺฉิตสฺส วตฺถุโน อลาโภฯ ‘‘ยมฺปิจฺฉํ น ลภตี’’ติ หิ วุตฺตํฯ มตฺถกปฺปตฺตํ ปน อิจฺฉิตาลาภํ ทสฺเสตุํ ปาฬิยํ ‘‘ชาติธมฺมานํ สตฺตาน’’นฺติอาทินา นิทฺทิฏฺฐนฺติ ตเมว ทสฺเสตุํ ‘‘อโห วตา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ อิจฺฉาวาติ เอตฺถ อิจฺฉาสหิโต อลาโภวาติ จ วทนฺติฯ ตปฺปริเยสนรสาติ เตสํ อลพฺภเนยฺยวตฺถูนํ ปริเยสนรสาฯ อปฺปตฺติ อลาโภฯ
อิติ อิจฺฉิตาลาภนิทฺเทสวณฺณนาฯ