เมนู

สตตํ อปฺปมตฺโต โหติ สํเวคพหุลตฺตา, ตโต เอวสฺส สพฺพภเวสุ อนภิรติสญฺญาปฏิลาโภฯ ชีวิตนิกนฺติํ ชหาติ มรณสฺส อวสฺสํภาวิตาทสฺสนโตฯ ปาปครหี โหติ อนิจฺจสญฺญาปฏิลาภโต, ตโต เอว อสนฺนิธิพหุลตา, วิคตมลมจฺเฉรตา จฯ ตทนุสาเรนาติ อนิจฺจสญฺญาปริจยานุสาเรนฯ อภาวิตมรณาติ อภาวิตมรณานุสฺสรณาฯ อภโย อสมฺมูฬฺโห กาลํ กโรติ ปเคว มรณสญฺญาย สูปฏฺฐิตตฺตาฯ

กายคตาสติกถาวณฺณนา

[178] พุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ เอตฺถาติ พุทฺธุปฺปาโท, พุทฺธานํ อุปฺปชฺชนกาโล, ตสฺมาฯ อญฺญตฺร ตํ ฐเปตฺวา, อญฺญสฺมิํ กาเลติ อตฺโถฯ น ปวตฺตปุพฺพนฺติ อปวตฺตปุพฺพํฯ ตโต เอว สพฺพติตฺถิยานํ อวิสยภูตํฯ นนุ จ สุเนตฺตสตฺถาราทโย (อ. นิ. 6.54; 7.66, 73), อญฺเญ จ ตาปสปริพฺพาชกา สรีรํ ‘‘อสุภ’’นฺติ ชานิํสุฯ ตถา หิ สุเมธตาปเสน สรีรํ ชิคุจฺฉนฺเตน วุตฺตํ –

‘‘ยนฺนูนิมํ ปูติกายํ, นานากุณปปูริตํ;

ฉฑฺฑยิตฺวาน คจฺเฉยฺยํ, อนเปกฺโข อนตฺถิโก’’ติฯ (พุ. วํ. 2.8) –

อาทิฯ กามํ โพธิสตฺตา, อญฺเญ จ ตาปสาทโย สรีรํ ‘‘อสุภ’’นฺติ ชานนฺติ, กมฺมฏฺฐานภาเวน ปน น ชานนฺติฯ เตน วุตฺตํ ‘‘อญฺญตฺร พุทฺธุปฺปาทา’’ติอาทิฯ สํเวคาย สํวตฺตติ ยาถาวโต กายสภาวปฺปเวทนโตฯ อตฺถายาติ ทิฏฺฐธมฺมิกาทิอตฺถายฯ โยคกฺเขมายาติ จตูหิ โยเคหิ เขมภาวายฯ สติสมฺปชญฺญายาติ สพฺพตฺถ สติอวิปฺปวาสาย จ สตฺตฏฺฐานิยสมฺปชญฺญาย จฯ ญาณทสฺสนปฏิลาภายาติ วิปสฺสนาญาณาธิคมายฯ วิชฺชาวิมุตฺติผลสจฺฉิกิริยายาติ ติสฺโส วิชฺชา, จิตฺตสฺส อธิมุตฺติ นิพฺพานํ, จตฺตาริ สามญฺญผลานีติ เอเตสํ ปจฺจกฺขกรณายฯ อมตสฺส นิพฺพานสฺส อธิคมเหตุตาย, อมตสทิสาตปฺปกสุขสหิตตาย จ กายคตาสติ ‘‘อมต’’นฺติ วุตฺตาฯ ปริภุญฺชนฺตีติ ฌานสมาปชฺชเนน วฬญฺชนฺติฯ ปริหีนนฺติ ชินํฯ วิรทฺธนฺติ อนธิคเมน วิรชฺฌิตํฯ อารทฺธนฺติ สาธิตํ นิปฺผาทิตํฯ