สพฺพปฺปกาเรนาติ อาทรคารวพหุมานาทินา, เทยฺยธมฺมสฺส สกฺกจฺจกรณาทินา จ สพฺเพน ปกาเรนฯ สฺวายํ ปาหวนีย-สทฺโท ‘‘ปาหุเนยฺโย’’ติ วุจฺจติ ปริยายภาเวนฯ

ทกฺขนฺติ เอตาย สตฺตา ยถาธิปฺเปตาหิ สมฺปตฺตีหิ วฑฺฒนฺตีติ ทกฺขิณาฯ ตถาภาวกรเณน ทกฺขิณํ อรหติฯ ยถา อุฬาราติวิปุลุทฺรยลาเภน วิโสธิตํ นาม โหติ, เอวํ ทกฺขิณา วิปุลผลตายาติ วุตฺตํ ‘‘มหปฺผลกรณตาย วิโสเธตี’’ติฯ

ปุญฺญตฺถิเกหิ อญฺชลิ กรณียา เอตฺถาติ อญฺชลิกรณีโยฯ

ยทิปิ ปาฬิยํ ‘‘อนุตฺตร’’นฺติ วุตฺตํฯ นตฺถิ อิโต อุตฺตรํ วิสิฏฺฐนฺติ หิ อนุตฺตรํฯ สมมฺปิสฺส ปน นตฺถีติ ทสฺเสนฺโต ‘‘อสทิส’’นฺติ อาหฯ ขิตฺตํ วุตฺตํ พีชํ มหปฺผลภาวกรเณน ตายติ รกฺขติ, ขิปนฺติ วปนฺติ เอตฺถ พีชานีติ วา เขตฺตํ, เกทาราทิ, เขตฺตํ วิย เขตฺตํ, ปุญฺญานํ เขตฺตํ ปุญฺญกฺเขตฺตํฯ เสสํ พุทฺธานุสฺสติยํ วุตฺตนยานุสาเรน เวทิตพฺพํฯ

4. สีลานุสฺสติกถาวณฺณนา

[158] อโห วต สีลานิ อขณฺฑานิ, อโห วต อจฺฉิทฺทานีติ เอวํ สพฺพตฺถ โยเชตพฺพํฯ อโห วตาติ จ สมฺภาวเน นิปาโตฯ เตนาห ‘‘อขณฺฑตาทิคุณวเสนา’’ติฯ อขณฺฑภาวาทิสมฺปตฺติวเสนาติ อตฺโถฯ ปรสฺส สีลานิ อนุสฺสริยมานานิ ปิยมนาปภาวาวหเนน เกวลํ เมตฺตาย ปทฏฺฐานํ โหนฺติ, น วิสุํ กมฺมฏฺฐานนฺติ อาห ‘‘อตฺตโน สีลานิ อนุสฺสริตพฺพานี’’ติฯ จาคาทีสุปิ เอเสว นโยฯ

เยสนฺติ สีลาทีนํฯ ปฏิปาฏิยา สมาทาเน สมาทานกฺกเมน, เอกชฺฌํ สมาทาเน อุทฺเทสกฺกเมน สีลานํ อาทิอนฺตํ เวทิตพฺพํฯ ปริยนฺเต ฉินฺนสาฏโก วิยาติ วตฺถนฺเต, ทสนฺเต วา ฉินฺนวตฺถํ วิย, วิสทิสูทาหรณํ เจตํฯ เอวํ เสสานิปิ อุทาหรณานิฯ วินิเวธวเสน ฉินฺนสาฏโก วินิวิทฺธสาฏโกฯ วิสภาควณฺเณน คาวี วิยาติ สมฺพนฺโธฯ สพลรหิตานิ วา อสพลานิฯ ตถา อกมฺมาสานิฯ สตฺตวิธเมถุนสํโยโค เหฏฺฐา สีลกถายํ วุตฺโต เอวฯ โกธูปนาหาทีหีติ อาทิ-สทฺเทน มกฺขปฬาสอิสฺสามจฺฉริยมายาสาเฐยฺยมานาติมานาทโย คหิตาฯ ตานิเยว อขณฺฑาทิคุณานิ สีลานิฯ