นิมิตฺตวฑฺฒนนยวณฺณนา

[77] ตตฺราติ สามิอตฺเถ ภุมฺมวจนํ, ตสฺสาติ อตฺโถฯ อวฑฺเฒตฺวาติ ยถา กุมฺภกาโร มตฺติกาย ปตฺตํ กโรนฺโต ปฐมํ อปริจฺฉินฺทิตฺวาว ปตฺตํ วฑฺเฒติ, เอวํ ปตฺตวฑฺฒนโยเคน ปตฺตวฑฺฒนยุตฺติยา อวฑฺเฒตฺวา ปูวิกสฺส ปูววฑฺฒนํฯ ภตฺตสฺส อุปริ ภตฺตปกฺขิปนํ ภตฺตวฑฺฒนํฯ วตฺถสฺส ตินฺตสฺส อญฺฉนาทิ ทุสฺสวฑฺฒนํฯ ปจฺเจกํ โยค-สทฺโท โยเชตพฺโพฯ อปริจฺฉินฺทิตฺวา น วฑฺเฒตพฺพํ สปริจฺเฉเท เอว ภาวนาปวตฺติโตฯ ตถา หิ วุตฺตํ ‘‘สานฺตเก โน อนนฺตเก’’ติ (วิสุทฺธิ. 1.55)ฯ

หํสโปตกาติ ชวนหํสโปตกาฯ อุกฺกูลํ อุนฺนตฏฺฐานํฯ วิกูลํ นินฺนฏฺฐานํฯ นทีโสเตน กตํ วิทุคฺคํ นทีวิทุคฺคํฯ วิสมากาเรน ฐิโต ปพฺพตปเทโส ปพฺพตวิสโมฯ

ถูลานิ หุตฺวา อุปฏฺฐหนฺติ ปจฺจเวกฺขณาพาหุลฺเลน วิภูตภาวโตฯ ทุพฺพลานิ หุตฺวา อุปฏฺฐหนฺติ ปคุณพลวภาวสฺส อนาปาทิกตฺตาฯ อุปริ อุสฺสุกฺกนายาติ ภาวนาย อุปริ อาโรหนาย, ทุติยชฺฌานาธิคมายาติ อตฺโถฯ

ปพฺพเตยฺยาติ ปพฺพเต พหุลจารินีฯ อเขตฺตญฺญูติ อโคจรญฺญูฯ สมาธิปริปนฺถานํ วิโสธนานภิญฺญาตาย พาโลฯ ฌานสฺส ปคุณภาวาปาทนเวยฺยตฺติยสฺส อภาเวน อพฺยตฺโตฯ อุปริฌานสฺส ปทฏฺฐานภาวานวโพเธน อเขตฺตญฺญูฯ สพฺพถาปิ สมาปตฺติโกสลฺลาภาเวน อกุสโลฯ สมาธินิมิตฺตสฺส วา อนาเสวนาย พาโลฯ อภาวนาย อพฺยตฺโตฯ อพหุลีกาเรน อเขตฺตญฺญูฯ สมฺมเทว อนธิฏฺฐานโต อกุสโลติ โยเชตพฺพํฯ อุภโต ภฏฺโฐติ อุภยโต ฌานโต ภฏฺโฐฯ โส หิ อปฺปคุณตาย น สุปฺปติฏฺฐิตตาย สอุสฺสาโหปิ วินาสโต, อสามตฺถิยโต จ ฌานทฺวยโต ปริหีโนฯ จิณฺณวสินาติ อาเสวิตวสินาฯ