12. ยถาสนฺถติกงฺคกถาวณฺณนา

[35] เสนาสนคาหเณ ปเร อุฏฺฐาเปตฺวา คหณํ, ‘‘อิทํ สุนฺทรํ, อิทํ น สุนฺทร’’นฺติ ปริตุลยิตฺวา ปุจฺฉนา, โอโลกนา จ เสนาสนโลลุปฺปํฯ ตุฏฺฐพฺพนฺติ ตุสฺสิตพฺพํฯ วิหารสฺส ปริยนฺตภาเวน ทูเรติ วา พหูนํ สนฺนิปาตฏฺฐานาทีนํ อจฺจาสนฺเนติ วา ปุจฺฉิตุํ น ลภติ, ปุจฺฉเนนปิสฺส ธุตงฺคสฺส สํกิลิสฺสนโตฯ โอโลเกตุนฺติ โลลุปฺปวเสน ปสฺสิตุํฯ สจสฺส ตํ น รุจฺจตีติ อสฺส ยถาสนฺถติกสฺส ตํ ยถาคาหิตํ เสนาสนํ อผาสุกภาเวน สเจ น รุจฺจติ, มุทุกสฺส อสติ โรเค ยถาคาหิตํ ปหาย อญฺญสฺส เสนาสนสฺส คหณํ โลลุปฺปํ, มชฺฌิมสฺส คนฺตฺวา โอโลกนา, อุกฺกฏฺฐสฺส ปุจฺฉนาฯ สพฺเพสมฺปิ อุฏฺฐาเปตฺวา คหเณ วตฺตพฺพเมว นตฺถิฯ

อุปฏฺฐาปนียานมฺปิ อนุฏฺฐาปเนน สพฺรหฺมจารีนํ หิเตสิตาฯ ตาย กรุณาวิหารานุคุณตาฯ สุนฺทราสุนฺทรวิภาคากรณโต หีนปณีตวิกปฺปปริจฺจาโคฯ เตน ตาทิลกฺขณานุคุณตาฯ ตโต เอว อนุโรธวิโรธปฺปหานํฯ ทฺวารปิทหนํ โอกาสาทานโตฯ ยถาสนฺถตรามตนฺติ ยถาคาหิเต ยถานิทฺทิฏฺเฐ เสนาสเน อภิรตภาวํฯ

อิติ ยถาสนฺถติกงฺคกถาวณฺณนาฯ

13. เนสชฺชิกงฺคกถาวณฺณนา

[36] เสยฺยนฺติ อิริยาปถลกฺขณํ เสยฺยํฯ ตปฺปฏิกฺเขเปเนว หิ ตทตฺถา ‘‘มญฺโจ ภิสี’’ติ เอวมาทิกา (จูฬว. 321, 322) เสยฺยา ปฏิกฺขิตฺตา เอว โหนฺติฯ ‘‘เนสชฺชิโก’’ติ จ สยนํ ปฏิกฺขิปิตฺวา นิสชฺชาย เอว วิหริตุํ สีลมสฺสาติ อิมสฺส อตฺถสฺส อิธ อธิปฺเปตตฺตา เสยฺยา เอเวตฺถ ปฏิโยคินี, น อิตเร ตถา อนิฏฺฐตฺตา, อสมฺภวโต จฯ โกสชฺชปกฺขิโย หิ อิริยาปโถ อิธ ปฏิโยคิภาเวน อิจฺฉิโต, น อิตเรฯ น จ สกฺกา ฐานคมเนหิ วินา นิสชฺชาย เอว ยาเปตุํ ตถา ปวตฺเตตุนฺติ เสยฺยาเวตฺถ ปฏิโยคินีฯ เตนาห ‘‘เตน ปนา’’ติอาทิฯ จงฺกมิตพฺพํ น ‘‘เนสชฺชิโก อห’’นฺติ สพฺพรตฺติํ นิสีทิตพฺพํฯ อิริยาปถนฺตรานุคฺคหิโต หิ กาโย มนสิการกฺขโม โหติฯ