เมนู

ปฏิสมฺภิทาปฺปตฺติยา จ ปาฏิเยกฺโก กมฺมฏฺฐานภาวนานุโยโค นาม นตฺถิฯ เสกฺขานํ ปน เสกฺขผลวิโมกฺขนฺติกาฯ อเสกฺขานํ อเสกฺขผลวิโมกฺขนฺติกาว ปฏิสมฺภิทาปฺปตฺติ โหติฯ ตถาคตานํ หิ ทสพลานิ วิย อริยานํ อริยผเลเนว ปฏิสมฺภิทา อิชฺฌนฺตีติ อิมา ปฏิสมฺภิทา สนฺธาย วุตฺตํ จตุปฏิสมฺภิทาวเสน จตุพฺพิธาติฯ

ปญฺญาภูมิ-มูล-สรีรววตฺถานํ

[430] กถํ ภาเวตพฺพาติ เอตฺถ ปน ยสฺมา อิมาย ปญฺญาย ขนฺธายตนธาตุอินฺทฺริยสจฺจปฏิจฺจสมุปฺปาทาทิเภทา ธมฺมา ภูมิฯ สีลวิสุทฺธิ เจว จิตฺตวิสุทฺธิ จาติ อิมา ทฺเว วิสุทฺธิโย มูลํฯ ทิฏฺฐิวิสุทฺธิ, กงฺขาวิตรณวิสุทฺธิ, มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธิ, ปฏิปทาญาณทสฺสนวิสุทฺธิ, ญาณทสฺสนวิสุทฺธีติ อิมา ปญฺจ วิสุทฺธิโย สรีรํฯ ตสฺมา เตสุ ภูมิภูเตสุ ธมฺเมสุ อุคฺคหปริปุจฺฉาวเสน ญาณปริจยํ กตฺวา มูลภูตา ทฺเว วิสุทฺธิโย สมฺปาเทตฺวา สรีรภูตา ปญฺจ วิสุทฺธิโย สมฺปาเทนฺเตน ภาเวตพฺพาฯ อยเมตฺถ สงฺเขโปฯ

[431] อยํ ปน วิตฺถาโร, ยํ ตาว วุตฺตํ ‘‘ขนฺธายตนธาตุอินฺทฺริยสจฺจปฏิจฺจสมุปฺปาทาทิเภทา ธมฺมา ภูมี’’ติ, เอตฺถ ขนฺธาติ ปญฺจ ขนฺธา รูปกฺขนฺโธ เวทนากฺขนฺโธ สญฺญากฺขนฺโธ สงฺขารกฺขนฺโธ วิญฺญาณกฺขนฺโธติฯ

รูปกฺขนฺธกถา

[432] ตตฺถ ยํ กิญฺจิ สีตาทีหิ รุปฺปนลกฺขณํ ธมฺมชาตํ, สพฺพํ ตํ เอกโต กตฺวา รูปกฺขนฺโธติ เวทิตพฺพํฯ

ตเทตํ รุปฺปนลกฺขเณน เอกวิธมฺปิ ภูโตปาทายเภทโต ทุวิธํฯ

ตตฺถ ภูตรูปํ จตุพฺพิธํ – ปถวีธาตุ อาโปธาตุ เตโชธาตุ วาโยธาตูติฯ ตาสํ ลกฺขณรสปจฺจุปฏฺฐานานิ จตุธาตุววตฺถาเน วุตฺตานิฯ ปทฏฺฐานโต ปน ตา สพฺพาปิ อวเสสธาตุตฺตยปทฏฺฐานาฯ