เมนู

13. อภิญฺญานิทฺเทโส

ทิพฺพโสตธาตุกถา

[400] อิทานิ ทิพฺพโสตธาตุยา นิทฺเทสกฺกโม อนุปฺปตฺโตฯ ตตฺถ ตโต ปราสุ จ ตีสุ อภิญฺญาสุ โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเตติอาทีนํ (ที. นิ. 1.240 อาทโย) อตฺโถ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพฯ สพฺพตฺถ ปน วิเสสมตฺตเมว วณฺณยิสฺสามฯ ตตฺร ทิพฺพาย โสตธาตุยาติ เอตฺถ ทิพฺพสทิสตฺตา ทิพฺพาฯ เทวานํ หิ สุจริตกมฺมนิพฺพตฺตา ปิตฺตเสมฺหรุหิราทีหิ อปลิพุทฺธา อุปกฺกิเลสวิมุตฺตตาย ทูเรปิ อารมฺมณํ สมฺปฏิจฺฉนสมตฺถา ทิพฺพปสาทโสตธาตุ โหติฯ อยญฺจาปิ อิมสฺส ภิกฺขุโน วีริยภาวนาพลนิพฺพตฺตา ญาณโสตธาตุ ตาทิสาเยวาติ ทิพฺพสทิสตฺตา ทิพฺพาฯ อปิจ ทิพฺพวิหารวเสน ปฏิลทฺธตฺตา อตฺตนา จ ทิพฺพวิหารสนฺนิสฺสิตตฺตาปิ ทิพฺพาฯ สวนฏฺเฐน นิชฺชีวฏฺเฐน จ โสตธาตุฯ โสตธาตุกิจฺจกรเณน จ โสตธาตุ วิยาติปิ โสตธาตุฯ ตาย ทิพฺพาย โสตธาตุยาฯ

วิสุทฺธายาติ ปริสุทฺธาย นิรุปกฺกิเลสายฯ อติกฺกนฺตมานุสิกายาติ มนุสฺสูปจารํ อติกฺกมิตฺวา สทฺทสวเนน มานุสิกํ มํสโสตธาตุํ อติกฺกนฺตาย วีติวตฺติตฺวา ฐิตายฯ อุโภ สทฺเท สุณาตีติ ทฺเว สทฺเท สุณาติฯ กตเม ทฺเว? ทิพฺเพ จ มานุเส จ, เทวานญฺจ มนุสฺสานญฺจ สทฺเทติ วุตฺตํ โหติฯ เอเตน ปเทสปริยาทานํ เวทิตพฺพํฯ เย ทูเร สนฺติเก จาติ เย สทฺทา ทูเร ปรจกฺกวาเฬปิ เย จ สนฺติเก อนฺตมโส สเทหสนฺนิสฺสิตปาณกสทฺทาปิ, เต สุณาตีติ วุตฺตํ โหติฯ เอเตน นิปฺปเทสปริยาทานํ เวทิตพฺพํฯ

กถํ ปนายํ อุปฺปาเทตพฺพาติ? เตน ภิกฺขุนา อภิญฺญาปาทกชฺฌานํ สมาปชฺชิตฺวา วุฏฺฐาย ปริกมฺมสมาธิจิตฺเตน ปฐมตรํ ปกติโสตปเถ ทูเร โอฬาริโก อรญฺเญ สีหาทีนํ สทฺโท อาวชฺชิตพฺโพฯ