นิคมนกถา

[891] เอตฺตาวตา จ –

‘‘สีเล ปติฏฺฐาย นโร สปญฺโญ, จิตฺตํ ปญฺญญฺจ ภาวยํ;

อาตาปี นิปโก ภิกฺขุ, โส อิมํ วิชฏเย ชฏ’’นฺติฯ –

อิมํ คาถํ นิกฺขิปิตฺวา ยทโวจุมฺห –

‘‘อิมิสฺสา ทานิ คาถาย, กถิตาย มเหสินา;

วณฺณยนฺโต ยถาภูตํ, อตฺถํ สีลาทิเภทนํฯ

‘‘สุทุลฺลภํ ลภิตฺวาน, ปพฺพชฺชํ ชินสาสเน;

สีลาทิสงฺคหํ เขมํ, อุชุํ มคฺคํ วิสุทฺธิยาฯ

‘‘ยถาภูตํ อชานนฺตา, สุทฺธิกามาปิ เย อิธ;

วิสุทฺธิํ นาธิคจฺฉนฺติ, วายมนฺตาปิ โยคิโนฯ

‘‘เตสํ ปาโมชฺชกรณํ, สุวิสุทฺธวินิจฺฉยํ;

มหาวิหารวาสีนํ, เทสนานยนิสฺสิตํฯ

‘‘วิสุทฺธิมคฺคํ ภาสิสฺสํ, ตํ เม สกฺกจฺจ ภาสโต;

วิสุทฺธิกามา สพฺเพปิ, นิสามยถ สาธโว’’ติฯ

สฺวายํ ภาสิโต โหติฯ

[892] ตตฺถ จ –

เตสํ สีลาทิเภทานํ, อตฺถานํ โย วินิจฺฉโย;

ปญฺจนฺนมฺปิ นิกายานํ, วุตฺโต อฏฺฐกถานเยฯ

สมาหริตฺวา ตํ สพฺพํ, เยภุยฺเยน สนิจฺฉโย;

สพฺพสงฺกรโทเสหิ, มุตฺโต ยสฺมา ปกาสิโตฯ

ตสฺมา วิสุทฺธิกาเมหิ, สุทฺธปญฺเญหิ โยคิหิ;

วิสุทฺธิมคฺเค เอตสฺมิํ, กรณีโยว อาทโรติฯ

[893]

วิภชฺชวาทิเสฏฺฐานํ , เถริยานํ ยสสฺสินํ;

มหาวิหารวาสีนํ, วํสชสฺส วิภาวิโนฯ

ภทนฺตสงฺฆปาลสฺส, สุจิสลฺเลขวุตฺติโน;

วินยาจารยุตฺตสฺส, ยุตฺตสฺส ปฏิปตฺติยํฯ

ขนฺติโสรจฺจเมตฺตาทิ-คุณภูสิตเจตโส;

อชฺเฌสนํ คเหตฺวาน, กโรนฺเตน อิมํ มยาฯ

สทฺธมฺมฏฺฐิติกาเมน , โย ปตฺโต ปุญฺญสญฺจโย;

ตสฺส เตเชน สพฺเพปิ, สุขเมธนฺตุ ปาณิโนฯ

[894]

วิสุทฺธิมคฺโค เอโส จ, อนฺตรายํ วินา อิธ;

นิฏฺฐิโต อฏฺฐปญฺญาส-ภาณวาราย ปาฬิยาฯ

ยถา ตเถว โลกสฺส, สพฺเพ กลฺยาณนิสฺสิตา;

อนนฺตรายา อิชฺฌนฺตุ, สีฆํ สีฆํ มโนรถาติฯ

[895] ปรม วิสุทฺธ สทฺธา พุทฺธิ วีริย ปฏิมณฺฑิเตน สีลาจารชฺชว มทฺทวาทิคุณสมุทยสมุทิเตน สกสมย สมยนฺตรคหนชฺโฌคาหณสมตฺเถน ปญฺญาเวยฺยตฺติยสมนฺนาคเตน ติปิฏกปริยตฺติเภเท สาฏฺฐกเถ สตฺถุสาสเน อปฺปฏิหตญาณปฺปภาเวน มหาเวยฺยากรเณน กรณสมฺปตฺติชนิตสุขวินิคฺคตมธุโรทารวจนลาวณฺณยุตฺเตน ยุตฺตมุตฺตวาทินา วาทีวเรน มหากวินา ฉฬภิญฺญาปฏิสมฺภิทาทิ เภทคุณปฏิมณฺฑิเต อุตฺตริมนุสฺสธมฺเม อปฺปฏิหตพุทฺธีนํ เถรวํสปฺปทีปานํ เถรานํ มหาวิหารวาสีนํ วํสาลงฺการภูเตน วิปุลวิสุทฺธพุทฺธินา พุทฺธโฆโสติ ครูหิ คหิตนามเธยฺเยน เถเรน มุทนฺตเขทกวตฺตพฺเพน กโต วิสุทฺธิมคฺโค นามฯ

[896]

ตาว ติฏฺฐตุ โลกสฺมิํ, โลกนิตฺถรเณสินํ;

ทสฺเสนฺโต กุลปุตฺตานํ, นยํ สีลาทิสุทฺธิยาฯ

ยาว พุทฺโธติ นามมฺปิ, สุทฺธจิตฺตสฺส ตาทิโน;

โลกมฺหิ โลกเชฏฺฐสฺส, ปวตฺตติ มเหสิโนติฯ

อิติ สาธุชนปาโมชฺชตฺถาย กตา วิสุทฺธิมคฺคกถา,

ปาฬิคณนาย ปน สา อฏฺฐปญฺญาสภาณวารา โหตีติฯ

วิสุทฺธิมคฺคปกรณํ นิฏฺฐิตํฯ