เมนู

[567] สุญฺญเตกวิธาทีหีติเอตฺถ สุญฺญโต ตาว ปรมตฺเถน หิ สพฺพาเนว สจฺจานิ เวทกการกนิพฺพุตคมกาภาวโต สุญฺญานีติ เวทิตพฺพานิฯ เตเนตํ วุจฺจติ –

‘‘ทุกฺขเมว หิ, น โกจิ ทุกฺขิโต;

การโก น, กิริยาว วิชฺชติฯ

อตฺถิ นิพฺพุติ, น นิพฺพุโต ปุมา;

มคฺคมตฺถิ, คมโก น วิชฺชตี’’ติฯ

อถ วา,

ธุวสุภสุขตฺตสุญฺญํ, ปุริมทฺวยมตฺตสุญฺญมมตปทํ;

ธุวสุขอตฺตวิรหิโต, มคฺโคอิติ สุญฺญตา เตสุฯ

นิโรธสุญฺญานิ วา ตีณิ, นิโรโธ จ เสสตฺตยสุญฺโญฯ ผลสุญฺโญ วา เอตฺถ เหตุ สมุทเย ทุกฺขสฺสาภาวโต, มคฺเค จ นิโรธสฺส, น ผเลน สคพฺโภ ปกติวาทีนํ ปกติ วิยฯ เหตุสุญฺญญฺจ ผลํ ทุกฺขสมุทยานํ นิโรธมคฺคานญฺจ อสมวายา, น เหตุสมเวตํ เหตุผลํ สมวายวาทีนํ ทฺวิอณุกาทิ วิยฯ เตเนตํ วุจฺจติ –

‘‘ตยมิธ นิโรธสุญฺญํ, ตเยน เตนาปิ นิพฺพุติ สุญฺญา;

สุญฺโญ ผเลน เหตุ, ผลมฺปิ ตํเหตุนา สุญฺญ’’นฺติฯ

เอวํ ตาว สุญฺญโต วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพฯ

เอกวิธาทิวินิจฺฉยกถา

[568] เอกวิธาทีหีติ สพฺพเมว เจตฺถ ทุกฺขํ เอกวิธํ ปวตฺติภาวโตฯ ทุวิธํ นามรูปโตฯ ติวิธํ กามรูปารูปูปปตฺติภวเภทโตฯ จตุพฺพิธํ จตุอาหารเภทโตฯ ปญฺจวิธํ ปญฺจุปาทานกฺขนฺธเภทโตฯ

สมุทโยปิ เอกวิโธ ปวตฺตกภาวโตฯ ทุวิโธ ทิฏฺฐิสมฺปยุตฺตาสมฺปยุตฺตโตฯ ติวิโธ กามภววิภวตณฺหาเภทโตฯ จตุพฺพิโธ จตุมคฺคปฺปเหยฺยโตฯ ปญฺจวิโธ รูปาภินนฺทนาทิเภทโตฯ ฉพฺพิโธ ฉตณฺหากายเภทโตฯ