อทินฺนาทานสฺส, กาเมสุมิจฺฉาจารสฺส, มุสาวาทสฺส, ปิสุณาย วาจาย, ผรุสาย วาจาย, สมฺผปฺปลาปสฺส, อภิชฺฌาย, พฺยาปาทสฺส, มิจฺฉาทิฏฺฐิยา, เนกฺขมฺเมน กามจฺฉนฺทสฺส, อพฺยาปาเทน พฺยาปาทสฺส, อาโลกสญฺญาย ถินมิทฺธสฺส, อวิกฺเขเปน อุทฺธจฺจสฺส, ธมฺมววตฺถาเนน วิจิกิจฺฉาย, ญาเณน อวิชฺชาย, ปาโมชฺเชน อรติยา, ปฐเมน ฌาเนน นีวรณานํ, ทุติเยน ฌาเนน วิตกฺกวิจารานํ, ตติเยน ฌาเนน ปีติยา, จตุตฺเถน ฌาเนน สุขทุกฺขานํ, อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติยา รูปสญฺญาย ปฏิฆสญฺญาย นานตฺตสญฺญาย, วิญฺญาณญฺจายตนสมาปตฺติยา อากาสานญฺจายตนสญฺญาย, อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติยา วิญฺญาณญฺจายตนสญฺญาย, เนวสญฺญานาสญฺญายตนสมาปตฺติยา อากิญฺจญฺญายตนสญฺญาย, อนิจฺจานุปสฺสนาย นิจฺจสญฺญาย, ทุกฺขานุปสฺสนาย สุขสญฺญาย, อนตฺตานุปสฺสนาย อตฺตสญฺญาย, นิพฺพิทานุปสฺสนาย นนฺทิยา, วิราคานุปสฺสนาย ราคสฺส, นิโรธานุปสฺสนาย สมุทยสฺส, ปฏินิสฺสคฺคานุปสฺสนาย อาทานสฺส, ขยานุปสฺสนาย ฆนสญฺญาย, วยานุปสฺสนาย อายูหนสฺส, วิปริณามานุปสฺสนาย ธุวสญฺญาย, อนิมิตฺตานุปสฺสนาย นิมิตฺตสฺส, อปฺปณิหิตานุปสฺสนาย ปณิธิยา, สุญฺญตานุปสฺสนาย อภินิเวสสฺส, อธิปญฺญาธมฺมวิปสฺสนาย สาราทานาภินิเวสสฺส, ยถาภูตญาณทสฺสเนน สมฺโมหาภินิเวสสฺส, อาทีนวานุปสฺสนาย อาลยาภินิเวสสฺส, ปฏิสงฺขานุปสฺสนาย อปฺปฏิสงฺขาย, วิวฏฺฏนานุปสฺสนาย สญฺโญคาภินิเวสสฺส, โสตาปตฺติมคฺเคน ทิฏฺเฐกฏฺฐานํ กิเลสานํ, สกทาคามิมคฺเคน โอฬาริกานํ กิเลสานํ, อนาคามิมคฺเคน อณุสหคตานํ กิเลสานํ, อรหตฺตมคฺเคน สพฺพกิเลสานํ ปหานํ สีลํ, เวรมณี, เจตนา, สํวโร, อวีติกฺกโม สีลํฯ เอวรูปานิ สีลานิ จิตฺตสฺส อวิปฺปฏิสาราย สํวตฺตนฺติ, ปาโมชฺชาย สํวตฺตนฺติ, ปีติยา สํวตฺตนฺติ, ปสฺสทฺธิยา สํวตฺตนฺติ, โสมนสฺสาย สํวตฺตนฺติ, อาเสวนาย สํวตฺตนฺติ, ภาวนาย สํวตฺตนฺติ, พหุลีกมฺมาย สํวตฺตนฺติ, อลงฺการาย สํวตฺตนฺติ, ปริกฺขาราย สํวตฺตนฺติ, ปริวาราย สํวตฺตนฺติ, ปาริปูริยา สํวตฺตนฺติ, เอกนฺตนิพฺพิทาย วิราคาย นิโรธาย อุปสมาย อภิญฺญาย สมฺโพธาย นิพฺพานาย สํวตฺตนฺตี’’ติ (ปฏิ. ม. 1.41)ฯ

เอตฺถ จ ปหานนฺติ โกจิ ธมฺโม นาม นตฺถิ อญฺญตฺร วุตฺตปฺปการานํ ปาณาติปาตาทีนํ อนุปฺปาทมตฺตโตฯ ยสฺมา ปน ตํ ตํ ปหานํ ตสฺส ตสฺส กุสลธมฺมสฺส ปติฏฺฐานฏฺเฐน อุปธารณํ โหติ, วิกมฺปาภาวกรเณน จ สมาทานํฯ ตสฺมา ปุพฺเพ วุตฺเตเนว อุปธารณสมาธานสงฺขาเตน สีลนฏฺเฐน สีลนฺติ วุตฺตํฯ อิตเร จตฺตาโร ธมฺมา ตโต ตโต เวรมณิวเสน, ตสฺส ตสฺส สํวรวเสน, ตทุภยสมฺปยุตฺตเจตนาวเสน, ตํ ตํ อวีติกฺกมนฺตสฺส อวีติกฺกมนวเสน จ เจตโส ปวตฺติสพฺภาวํ สนฺธาย วุตฺตาฯ สีลฏฺโฐ ปน เตสํ ปุพฺเพ ปกาสิโตเยวาติฯ เอวํ ปหานสีลาทิวเสน ปญฺจวิธํฯ

เอตฺตาวตา จ กิํ สีลํ? เกนฏฺเฐน สีลํ? กานสฺส ลกฺขณรสปจฺจุปฏฺฐานปทฏฺฐานานิ? กิมานิสํสํ สีลํ? กติวิธํ เจตํ สีลนฺติ? อิเมสํ ปญฺหานํ วิสฺสชฺชนํ นิฏฺฐิตํฯ

สีลสํกิเลสโวทานํ

[21] ยํ ปน วุตฺตํ ‘‘โก จสฺส สํกิเลโส, กิํ โวทาน’’นฺติฯ ตตฺร วทาม – ขณฺฑาทิภาโว สีลสฺส สํกิเลโส, อขณฺฑาทิภาโว โวทานํฯ โส ปน ขณฺฑาทิภาโว ลาภยสาทิเหตุเกน เภเทน จ สตฺตวิธเมถุนสํโยเคน จ สงฺคหิโตฯ