เมนู

4. ปถวีกสิณนิทฺเทโส

[51] อิทานิ ยํ วุตฺตํ ‘‘สมาธิภาวนาย อนนุรูปํ วิหารํ ปหาย อนุรูเป วิหาเร วิหรนฺเตนา’’ติ เอตฺถ ยสฺส ตาวาจริเยน สทฺธิํ เอกวิหาเร วสโต ผาสุ โหติ, เตน ตตฺเถว กมฺมฏฺฐานํ ปริโสเธนฺเตน วสิตพฺพํฯ สเจ ตตฺถ ผาสุ น โหติ, โย อญฺโญ คาวุเต วา อฑฺฒโยชเน วา โยชนมตฺเตปิ วา สปฺปาโย วิหาโร โหติ, ตตฺถ วสิตพฺพํฯ เอวญฺหิ สติ กมฺมฏฺฐานสฺส กิสฺมิญฺจิเทว ฐาเน สนฺเทเห วา สติสมฺโมเส วา ชาเต กาลสฺเสว วิหาเร วตฺตํ กตฺวา อนฺตรามคฺเค ปิณฺฑาย จริตฺวา ภตฺตกิจฺจปริโยสาเนเยว อาจริยสฺส วสนฏฺฐานํ คนฺตฺวา ตํทิวสมาจริยสฺส สนฺติเก กมฺมฏฺฐานํ โสเธตฺวา ทุติยทิวเส อาจริยํ วนฺทิตฺวา นิกฺขมิตฺวา อนฺตรามคฺเค ปิณฺฑาย จริตฺวา อกิลมนฺโตเยว อตฺตโน วสนฏฺฐานํ อาคนฺตุํ สกฺขิสฺสติฯ โย ปน โยชนปฺปมาเณปิ ผาสุกฏฺฐานํ น ลภติ, เตน กมฺมฏฺฐาเน สพฺพํ คณฺฐิฏฺฐานํ ฉินฺทิตฺวา สุวิสุทฺธํ อาวชฺชนปฏิพทฺธํ กมฺมฏฺฐานํ กตฺวา ทูรมฺปิ คนฺตฺวา สมาธิภาวนาย อนนุรูปํ วิหารํ ปหาย อนุรูเป วิหาเร วิหาตพฺพํฯ

อนนุรูปวิหาโร

[52] ตตฺถ อนนุรูโป นาม อฏฺฐารสนฺนํ โทสานํ อญฺญตเรน สมนฺนาคโตฯ ตตฺริเม อฏฺฐารส โทสา – มหตฺตํ, นวตฺตํ, ชิณฺณตฺตํ, ปนฺถนิสฺสิตตฺตํ, โสณฺฑี, ปณฺณํ, ปุปฺผํ, ผลํ, ปตฺถนียตา, นครสนฺนิสฺสิตตา, ทารุสนฺนิสฺสิตตา, เขตฺตสนฺนิสฺสิตตา, วิสภาคานํ ปุคฺคลานํ อตฺถิตา, ปฏฺฏนสนฺนิสฺสิตตา, ปจฺจนฺตสนฺนิสฺสิตตา, รชฺชสีมสนฺนิสฺสิตตา, อสปฺปายตา, กลฺยาณมิตฺตานํ อลาโภติ อิเมสํ อฏฺฐารสนฺนํ โทสานํ อญฺญตเรน โทเสน สมนฺนาคโต อนนุรูโป นามฯ น ตตฺถ วิหาตพฺพํฯ

กสฺมา? มหาวิหาเร ตาว พหู นานาฉนฺทา สนฺนิปตนฺติ, เต อญฺญมญฺญํ ปฏิวิรุทฺธตาย วตฺตํ น กโรนฺติฯ โพธิยงฺคณาทีนิ อสมฺมฏฺฐาเนว โหนฺติฯ อนุปฏฺฐาปิตํ ปานียํ ปริโภชนียํฯ