1. อทนฺตอคุตฺตสุตฺตํ

[94] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘ฉยิเม , ภิกฺขเว, ผสฺสายตนา อทนฺตา อคุตฺตา อรกฺขิตา อสํวุตา ทุกฺขาธิวาหา โหนฺติฯ กตเม ฉ? จกฺขุ, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ อทนฺตํ อคุตฺตํ อรกฺขิตํ อสํวุตํ ทุกฺขาธิวาหํ โหติ…เป.… ชิวฺหา, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ อทนฺตํ อคุตฺตํ อรกฺขิตํ อสํวุตํ ทุกฺขาธิวาหํ โหติ…เป.… มโน, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ อทนฺตํ อคุตฺตํ อรกฺขิตํ อสํวุตํ ทุกฺขาธิวาหํ โหติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ผสฺสายตนา อทนฺตา อคุตฺตา อรกฺขิตา อสํวุตา ทุกฺขาธิวาหา โหนฺติ’’ฯ

‘‘ฉยิเม, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนา สุทนฺตา สุคุตฺตา สุรกฺขิตา สุสํวุตา สุขาธิวาหา โหนฺติฯ กตเม ฉ? จกฺขุ, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ สุทนฺตํ สุคุตฺตํ สุรกฺขิตํ สุสํวุตํ สุขาธิวาหํ โหติ…เป.… ชิวฺหา, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ สุทนฺตํ สุคุตฺตํ สุรกฺขิตํ สุสํวุตํ สุขาธิวาหํ โหติ…เป.… มโน, ภิกฺขเว, ผสฺสายตนํ สุทนฺตํ สุคุตฺตํ สุรกฺขิตํ สุสํวุตํ สุขาธิวาหํ โหติฯ อิเม โข, ภิกฺขเว, ฉ ผสฺสายตนา สุทนฺตา สุคุตฺตา สุรกฺขิตา สุสํวุตา สุขาธิวาหา โหนฺตี’’ติฯ อิทมโวจ ภควา…เป.… เอตทโวจ สตฺถา –

‘‘สเฬว [ฉเฬว (ก.)] ผสฺสายตนานิ ภิกฺขโว,

อสํวุโต ยตฺถ ทุกฺขํ นิคจฺฉติ;

เตสญฺจ เย สํวรณํ อเวทิสุํ,

สทฺธาทุติยา วิหรนฺตานวสฺสุตาฯ

‘‘ทิสฺวาน รูปานิ มโนรมานิ,

อโถปิ ทิสฺวาน อมโนรมานิ;

มโนรเม ราคปถํ วิโนทเย,

น จาปฺปิยํ เมติ มนํ ปโทสเยฯ

‘‘สทฺทญฺจ สุตฺวา ทุภยํ ปิยาปฺปิยํ,

ปิยมฺหิ สทฺเท น สมุจฺฉิโต สิยา;

อโถปฺปิเย โทสคตํ วิโนทเย,

น จาปฺปิยํ เมติ มนํ ปโทสเยฯ