เมนู

เอวญฺเจตํ, ภิกฺขุ, ภิกฺขุโน สุตํ โหติ – ‘สพฺเพ ธมฺมา นาลํ อภินิเวสายา’ติฯ โส สพฺพํ ธมฺมํ อภิชานาติ, สพฺพํ ธมฺมํ อภิญฺญาย สพฺพํ ธมฺมํ ปริชานาติ, สพฺพํ ธมฺมํ ปริญฺญาย สพฺพนิมิตฺตานิ อญฺญโต ปสฺสติ, จกฺขุํ อญฺญโต ปสฺสติ , รูเป… จกฺขุวิญฺญาณํ… จกฺขุสมฺผสฺสํ… ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อญฺญโต ปสฺสติ…เป.… มนํ อญฺญโต ปสฺสติ, ธมฺเม… มโนวิญฺญาณํ… มโนสมฺผสฺสํ… ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อญฺญโต ปสฺสติฯ เอวํ โข, ภิกฺขุ, ชานโต เอวํ ปสฺสโต ภิกฺขุโน อวิชฺชา ปหียติ, วิชฺชา อุปฺปชฺชตี’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. สมฺพหุลภิกฺขุสุตฺตํ

[81] อถ โข สมฺพหุลา ภิกฺขู เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ…เป.… เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต ภิกฺขู ภควนฺตํ เอตทโวจุํ – ‘‘อิธ โน, ภนฺเต, อญฺญติตฺถิยา ปริพฺพาชกา อมฺเห เอวํ ปุจฺฉนฺติ – ‘กิมตฺถิยํ, อาวุโส, สมเณ โคตเม พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ? เอวํ ปุฏฺฐา มยํ, ภนฺเต, เตสํ อญฺญติตฺถิยานํ ปริพฺพาชกานํ เอวํ พฺยากโรม – ‘ทุกฺขสฺส โข, อาวุโส, ปริญฺญตฺถํ ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติฯ กจฺจิ มยํ, ภนฺเต, เอวํ ปุฏฺฐา เอวํ พฺยากรมานา วุตฺตวาทิโน เจว ภควโต โหม, น จ ภควนฺตํ อภูเตน อพฺภาจิกฺขาม, ธมฺมสฺส จานุธมฺมํ พฺยากโรม, น จ โกจิ สหธมฺมิโก วาทานุวาโท คารยฺหํ ฐานํ อาคจฺฉตี’’ติ?

‘‘ตคฺฆ ตุมฺเห, ภิกฺขเว, เอวํ ปุฏฺฐา เอวํ พฺยากรมานา วุตฺตวาทิโน เจว เม โหถ, น จ มํ อภูเตน อพฺภาจิกฺขถ, ธมฺมสฺส จานุธมฺมํ พฺยากโรถ, น จ โกจิ สหธมฺมิโก วาทานุวาโท คารยฺหํ ฐานํ อาคจฺฉติฯ ทุกฺขสฺส หิ, ภิกฺขเว, ปริญฺญตฺถํ มยิ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติฯ สเจ ปน โว, ภิกฺขเว, อญฺญติตฺถิยา ปริพฺพาชกา เอวํ ปุจฺเฉยฺยุํ – ‘กตมํ ปน ตํ, อาวุโส, ทุกฺขํ, ยสฺส ปริญฺญาย สมเณ โคตเม พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติ? เอวํ ปุฏฺฐา ตุมฺเห, ภิกฺขเว, เตสํ อญฺญติตฺถิยานํ ปริพฺพาชกานํ เอวํ พฺยากเรยฺยาถ – ‘จกฺขุ โข, อาวุโส, ทุกฺขํ, ตสฺส ปริญฺญาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติฯ รูปา…เป.… ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ ทุกฺขํฯ

ตสฺส ปริญฺญาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติ…เป.… มโน ทุกฺโข…เป.… ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ ทุกฺขํฯ ตสฺส ปริญฺญาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสติฯ อิทํ โข ตํ, อาวุโส, ทุกฺขํ, ตสฺส ปริญฺญาย ภควติ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี’ติฯ เอวํ ปุฏฺฐา ตุมฺเห, ภิกฺขเว, เตสํ อญฺญติตฺถิยานํ ปริพฺพาชกานํ เอวํ พฺยากเรยฺยาถา’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. โลกปญฺหาสุตฺตํ

[82] อถ โข อญฺญตโร ภิกฺขุ เยน ภควา…เป.… เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข โส ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ –

‘‘‘โลโก, โลโก’ติ, ภนฺเต, วุจฺจติฯ กิตฺตาวตา นุ โข, ภนฺเต, โลโกติ วุจฺจตี’’ติ? ‘‘‘ลุชฺชตี’ติ โข, ภิกฺขุ, ตสฺมา โลโกติ วุจฺจติฯ กิญฺจ ลุชฺชติ? จกฺขุ โข, ภิกฺขุ, ลุชฺชติฯ รูปา ลุชฺชนฺติ, จกฺขุวิญฺญาณํ ลุชฺชติ, จกฺขุสมฺผสฺโส ลุชฺชติ , ยมฺปิทํ จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ ลุชฺชติ…เป.… ชิวฺหา ลุชฺชติ…เป.… มโน ลุชฺชติ, ธมฺมา ลุชฺชนฺติ, มโนวิญฺญาณํ ลุชฺชติ, มโนสมฺผสฺโส ลุชฺชติ, ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ ลุชฺชติฯ ลุชฺชตีติ โข, ภิกฺขุ, ตสฺมา โลโกติ วุจฺจตี’’ติฯ นวมํฯ

10. ผคฺคุนปญฺหาสุตฺตํ

[83] อถ โข อายสฺมา ผคฺคุโน…เป.… เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข อายสฺมา ผคฺคุโน ภควนฺตํ เอตทโวจ –

‘‘อตฺถิ นุ โข, ภนฺเต, ตํ จกฺขุ, เยน จกฺขุนา อตีเต พุทฺเธ ปรินิพฺพุเต ฉินฺนปปญฺเจ ฉินฺนวฏุเม ปริยาทินฺนวฏฺเฏ สพฺพทุกฺขวีติวฏฺเฏ ปญฺญาปยมาโน ปญฺญาเปยฺย…เป.… อตฺถิ นุ โข, ภนฺเต, สา ชิวฺหา, ยาย ชิวฺหาย อตีเต พุทฺเธ ปรินิพฺพุเต ฉินฺนปปญฺเจ ฉินฺนวฏุเม ปริยาทินฺนวฏฺเฏ สพฺพทุกฺขวีติวฏฺเฏ ปญฺญาปยมาโน ปญฺญาเปยฺย…เป.… อตฺถิ นุ โข โส, ภนฺเต, มโน, เยน มเนน อตีเต พุทฺเธ ปรินิพฺพุเต ฉินฺนปปญฺเจ ฉินฺนวฏุเม ปริยาทินฺนวฏฺเฏ สพฺพทุกฺขวีติวฏฺเฏ ปญฺญาปยมาโน ปญฺญาเปยฺยา’’ติ?