สาธุ…เป.… อุตฺตริํ ปญฺหํ อปุจฺฉิ – ‘‘สญฺญาเวทยิตนิโรธสมาปตฺติยา วุฏฺฐิตํ ปน, ภนฺเต , ภิกฺขุํ กติ ผสฺสา ผุสนฺติ’’? ‘‘สญฺญาเวทยิตนิโรธสมาปตฺติยา วุฏฺฐิตํ โข, คหปติ, ภิกฺขุํ ตโย ผสฺสา ผุสนฺติ – สุญฺญโต ผสฺโส, อนิมิตฺโต ผสฺโส, อปฺปณิหิโต ผสฺโส’’ติฯ

สาธุ…เป.… อุตฺตริํ ปญฺหํ อปุจฺฉิ – ‘‘สญฺญาเวทยิตนิโรธสมาปตฺติยา วุฏฺฐิตสฺส ปน, ภนฺเต, ภิกฺขุโน กิํนินฺนํ จิตฺตํ โหติ, กิํโปณํ, กิํปพฺภาร’’นฺติ? ‘‘สญฺญาเวทยิตนิโรธสมาปตฺติยา วุฏฺฐิตสฺส โข, คหปติ, ภิกฺขุโน วิเวกนินฺนํ จิตฺตํ โหติ วิเวกโปณํ วิเวกปพฺภาร’’นฺติฯ

‘‘สาธุ, ภนฺเต’’ติ โข จิตฺโต คหปติ อายสฺมโต กามภุสฺส ภาสิตํ อภินนฺทิตฺวา อนุโมทิตฺวา อายสฺมนฺตํ กามภุํ อุตฺตริํ ปญฺหํ อปุจฺฉิ – ‘‘สญฺญาเวทยิตนิโรธสมาปตฺติยา ปน, ภนฺเต, กติ ธมฺมา พหูปการา’’ติ? ‘‘อทฺธา โข ตฺวํ, คหปติ, ยํ ปฐมํ ปุจฺฉิตพฺพํ ตํ ปุจฺฉสิฯ อปิ จ ตฺยาหํ พฺยากริสฺสามิฯ สญฺญาเวทยิตนิโรธสมาปตฺติยา โข, คหปติ, ทฺเว ธมฺมา พหูปการา – สมโถ จ วิปสฺสนา จา’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. โคทตฺตสุตฺตํ

[349] เอกํ สมยํ อายสฺมา โคทตฺโต มจฺฉิกาสณฺเฑ วิหรติ อมฺพาฏกวเนฯ อถ โข จิตฺโต คหปติ เยนายสฺมา โคทตฺโต เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ โคทตฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข จิตฺตํ คหปติํ อายสฺมา โคทตฺโต เอตทโวจ – ‘‘ยา จายํ, คหปติ, อปฺปมาณา เจโตวิมุตฺติ, ยา จ อากิญฺจญฺญา เจโตวิมุตฺติ, ยา จ สุญฺญตา เจโตวิมุตฺติ, ยา จ อนิมิตฺตา เจโตวิมุตฺติ, อิเม ธมฺมา นานตฺถา นานาพฺยญฺชนา อุทาหุ เอกตฺถา พฺยญฺชนเมว นาน’’นฺติ? ‘‘อตฺถิ, ภนฺเต, ปริยาโย ยํ ปริยายํ อาคมฺม อิเม ธมฺมา นานตฺถา เจว นานาพฺยญฺชนา จฯ อตฺถิ ปน, ภนฺเต, ปริยาโย ยํ ปริยายํ อาคมฺม อิเม ธมฺมา เอกตฺถา พฺยญฺชนเมว นาน’’นฺติฯ

‘‘กตโม จ, ภนฺเต, ปริยาโย ยํ ปริยายํ อาคมฺม อิเม ธมฺมา นานตฺถา เจว นานาพฺยญฺชนา จ? อิธ, ภนฺเต, ภิกฺขุ เมตฺตาสหคเตน เจตสา เอกํ ทิสํ ผริตฺวา วิหรติ, ตถา ทุติยํ, ตถา ตติยํ, ตถา จตุตฺถํ [จตุตฺถิํ (?)]ฯ