โส ขฺวาหํ, อาวุโส, อปเรน สมเยน สพฺพโส อากาสานญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม อนนฺตํ วิญฺญาณนฺติ วิญฺญาณญฺจายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหาสิํฯ ยญฺหิ ตํ, อาวุโส, สมฺมา วทมาโน วเทยฺย…เป.… มหาภิญฺญตํ ปตฺโต’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. อากิญฺจญฺญายตนปญฺหาสุตฺตํ

[338] ‘‘‘อากิญฺจญฺญายตนํ, อากิญฺจญฺญายตน’นฺติ วุจฺจติฯ กตมํ นุ โข อากิญฺจญฺญายตนนฺติ? ตสฺส มยฺหํ, อาวุโส, เอตทโหสิ – ‘อิธ ภิกฺขุ สพฺพโส วิญฺญาณญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม นตฺถิ กิญฺจีติ อากิญฺจญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อิทํ วุจฺจติ อากิญฺจญฺญายตน’นฺติฯ โส ขฺวาหํ, อาวุโส, สพฺพโส วิญฺญาณญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม นตฺถิ กิญฺจีติ อากิญฺจญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรามิฯ ตสฺส มยฺหํ, อาวุโส, อิมินา วิหาเรน วิหรโต วิญฺญาณญฺจายตนสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติฯ

‘‘อถ โข มํ, อาวุโส, ภควา อิทฺธิยา อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจ – ‘โมคฺคลฺลาน, โมคฺคลฺลาน! มา, พฺราหฺมณ, อากิญฺจญฺญายตนํ ปมาโท, อากิญฺจญฺญายตเน จิตฺตํ สณฺฐเปหิ, อากิญฺจญฺญายตเน จิตฺตํ เอโกทิํ กโรหิ, อากิญฺจญฺญายตเน จิตฺตํ สมาทหา’ติฯ โส ขฺวาหํ, อาวุโส, อปเรน สมเยน สพฺพโส วิญฺญาณญฺจายตนํ สมติกฺกมฺม นตฺถิ กิญฺจีติ อากิญฺจญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหาสิํฯ ยญฺหิ ตํ, อาวุโส, สมฺมา วทมาโน วเทยฺย…เป.… มหาภิญฺญตํ ปตฺโต’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. เนวสญฺญานาสญฺญายตนปญฺหาสุตฺตํ

[339] ‘‘‘เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ, เนวสญฺญานาสญฺญายตน’นฺติ วุจฺจติฯ กตมํ นุ โข เนวสญฺญานาสญฺญายตนนฺติ? ตสฺส มยฺหํ, อาวุโส, เอตทโหสิ – ‘อิธ ภิกฺขุ สพฺพโส อากิญฺจญฺญายตนํ สมติกฺกมฺม เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อิทํ วุจฺจติ เนวสญฺญานาสญฺญายตน’นฺติฯ โส ขฺวาหํ, อาวุโส, สพฺพโส อากิญฺจญฺญายตนํ สมติกฺกมฺม เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหรามิฯ ตสฺส มยฺหํ, อาวุโส, อิมินา วิหาเรน วิหรโต อากิญฺจญฺญายตนสหคตา สญฺญามนสิการา สมุทาจรนฺติฯ

‘‘อถ โข มํ, อาวุโส, ภควา อิทฺธิยา อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจ – ‘โมคฺคลฺลาน, โมคฺคลฺลาน! มา, พฺราหฺมณ, เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ ปมาโท, เนวสญฺญานาสญฺญายตเน จิตฺตํ สณฺฐเปหิ, เนวสญฺญานาสญฺญายตเน จิตฺตํ เอโกทิํ กโรหิ, เนวสญฺญานาสญฺญายตเน จิตฺตํ สมาทหา’ติฯ โส ขฺวาหํ, อาวุโส, อปเรน สมเยน สพฺพโส อากิญฺจญฺญายตนํ สมติกฺกมฺม เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหาสิํฯ ยญฺหิ ตํ, อาวุโส, สมฺมา วทมาโน วเทยฺย…เป.… มหาภิญฺญตํ ปตฺโต’’ติฯ อฏฺฐมํฯ

9. อนิมิตฺตปญฺหาสุตฺตํ

[340] ‘‘‘อนิมิตฺโต เจโตสมาธิ, อนิมิตฺโต เจโตสมาธี’ติ วุจฺจติฯ กตโม นุ โข อนิมิตฺโต เจโตสมาธีติ? ตสฺส มยฺหํ, อาวุโส, เอตทโหสิ – ‘อิธ ภิกฺขุ สพฺพนิมิตฺตานํ อมนสิการา อนิมิตฺตํ เจโตสมาธิํ อุปสมฺปชฺช วิหรติฯ อยํ วุจฺจติ อนิมิตฺโต เจโตสมาธี’ติฯ โส ขฺวาหํ, อาวุโส, สพฺพนิมิตฺตานํ อมนสิการา อนิมิตฺตํ เจโตสมาธิํ อุปสมฺปชฺช วิหรามิฯ ตสฺส มยฺหํ, อาวุโส, อิมินา วิหาเรน วิหรโต นิมิตฺตานุสาริ วิญฺญาณํ โหติฯ

‘‘อถ โข มํ, อาวุโส, ภควา อิทฺธิยา อุปสงฺกมิตฺวา เอตทโวจ – ‘โมคฺคลฺลาน, โมคฺคลฺลาน! มา, พฺราหฺมณ, อนิมิตฺตํ เจโตสมาธิํ ปมาโท, อนิมิตฺเต เจโตสมาธิสฺมิํ จิตฺตํ สณฺฐเปหิ, อนิมิตฺเต เจโตสมาธิสฺมิํ จิตฺตํ เอโกทิํ กโรหิ, อนิมิตฺเต เจโตสมาธิสฺมิํ จิตฺตํ สมาทหา’ติฯ โส ขฺวาหํ, อาวุโส, อปเรน สมเยน สพฺพนิมิตฺตานํ อมนสิการา อนิมิตฺตํ เจโตสมาธิํ อุปสมฺปชฺช วิหาสิํฯ ยญฺหิ ตํ, อาวุโส, สมฺมา วทมาโน วเทยฺย – ‘สตฺถารานุคฺคหิโต สาวโก มหาภิญฺญตํ ปตฺโต’ติ, มมํ ตํ สมฺมา วทมาโน วเทยฺย – ‘สตฺถารานุคฺคหิโต สาวโก มหาภิญฺญตํ ปตฺโต’’’ติฯ นวมํฯ