15. สกฺกายปญฺหาสุตฺตํ

[328] ‘‘‘สกฺกาโย , สกฺกาโย’ติ, อาวุโส สาริปุตฺต, วุจฺจติฯ กตโม นุ โข, อาวุโส, สกฺกาโย’’ติ? ‘‘ปญฺจิเม, อาวุโส, อุปาทานกฺขนฺธา สกฺกาโย วุตฺโต ภควตา, เสยฺยถิทํ – รูปุปาทานกฺขนฺโธ, เวทนุปาทานกฺขนฺโธ, สญฺญุปาทานกฺขนฺโธ, สงฺขารุปาทานกฺขนฺโธ, วิญฺญาณุปาทานกฺขนฺโธ ฯ อิเม โข, อาวุโส, ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา สกฺกาโย วุตฺโต ภควตา’’ติฯ ‘‘อตฺถิ ปนาวุโส, มคฺโค อตฺถิ ปฏิปทา, เอตสฺส สกฺกายสฺส ปริญฺญายา’’ติ? ‘‘อตฺถิ โข, อาวุโส, มคฺโค อตฺถิ ปฏิปทา, เอตสฺส สกฺกายสฺส ปริญฺญายา’’ติฯ ‘‘กตโม ปนาวุโส, มคฺโค กตมา ปฏิปทา, เอตสฺส สกฺกายสฺส ปริญฺญายา’’ติ? ‘‘อยเมว โข, อาวุโส, อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค, เอตสฺส สกฺกายสฺส ปริญฺญาย , เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฏฺฐิ สมฺมาสงฺกปฺโป สมฺมาวาจา สมฺมากมฺมนฺโต สมฺมาอาชีโว สมฺมาวายาโม สมฺมาสติ สมฺมาสมาธิฯ อยํ โข, อาวุโส, มคฺโค อยํ ปฏิปทา, เอตสฺส สกฺกายสฺส ปริญฺญายา’’ติฯ ‘‘ภทฺทโก, อาวุโส, มคฺโค ภทฺทิกา ปฏิปทา, เอตสฺส สกฺกายสฺส ปริญฺญายฯ อลญฺจ ปนาวุโส สาริปุตฺต, อปฺปมาทายา’’ติฯ ปนฺนรสมํฯ

16. ทุกฺกรปญฺหาสุตฺตํ

[329] ‘‘กิํ นุ โข, อาวุโส สาริปุตฺต, อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย ทุกฺกร’’นฺติ? ‘‘ปพฺพชฺชา โข, อาวุโส, อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย ทุกฺกรา’’ติฯ ‘‘ปพฺพชิเตน ปนาวุโส, กิํ ทุกฺกร’’นฺติ? ‘‘ปพฺพชิเตน โข, อาวุโส, อภิรติ ทุกฺกรา’’ติฯ ‘‘อภิรเตน ปนาวุโส, กิํ ทุกฺกร’’นฺติ? ‘‘อภิรเตน โข, อาวุโส, ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปตฺติ ทุกฺกรา’’ติฯ ‘‘กีวจิรํ ปนาวุโส, ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโน ภิกฺขุ อรหํ อสฺสา’’ติ? ‘‘นจิรํ, อาวุโส’’ติฯ โสฬสมํฯ

ชมฺพุขาทกสํยุตฺตํ สมตฺตํฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

นิพฺพานํ อรหตฺตญฺจ, ธมฺมวาที กิมตฺถิยํ;

อสฺสาโส ปรมสฺสาโส, เวทนา อาสวาวิชฺชา;

ตณฺหา โอฆา อุปาทานํ, ภโว ทุกฺขญฺจ สกฺกาโยฯ

อิมสฺมิํ ธมฺมวินเย ทุกฺกรนฺติฯ

5. สามณฺฑกสํยุตฺตํ

1. สามณฺฑกสุตฺตํ

[330] เอกํ สมยํ อายสฺมา สาริปุตฺโต วชฺชีสุ วิหรติ อุกฺกเจลายํ คงฺคาย นทิยา ตีเรฯ อถ โข สามณฺฑโก [สามณฺฑกานิ (สี.)] ปริพฺพาชโก เยนายสฺมา สาริปุตฺโต เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมตา สาริปุตฺเตน สทฺธิํ สมฺโมทิฯ สมฺโมทนียํ กถํ สารณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข สามณฺฑโก ปริพฺพาชโก อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ เอตทโวจ –

‘‘‘นิพฺพานํ, นิพฺพาน’นฺติ, อาวุโส สาริปุตฺต, วุจฺจติฯ กตมํ นุ โข, อาวุโส, นิพฺพาน’’นฺติ? ‘‘โย โข, อาวุโส, ราคกฺขโย โทสกฺขโย โมหกฺขโย – อิทํ วุจฺจติ นิพฺพาน’’นฺติฯ ‘‘อตฺถิ ปนาวุโส, มคฺโค อตฺถิ ปฏิปทา, เอตสฺส นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายา’’ติ? ‘‘อตฺถิ โข, อาวุโส, มคฺโค อตฺถิ ปฏิปทา, เอตสฺส นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายา’’ติฯ

‘‘กตโม ปนาวุโส, มคฺโค กตมา ปฏิปทา เอตสฺส นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายา’’ติ? ‘‘อยเมว โข, อาวุโส, อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค, เอตสฺส นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยาย, เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฏฺฐิ สมฺมาสงฺกปฺโป สมฺมาวาจา สมฺมากมฺมนฺโต สมฺมาอาชีโว สมฺมาวายาโม สมฺมาสติ สมฺมาสมาธิฯ อยํ โข, อาวุโส, มคฺโค อยํ ปฏิปทา, เอตสฺส นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายา’’ติฯ ‘‘ภทฺทโก, อาวุโส, มคฺโค ภทฺทิกา ปฏิปทา, เอตสฺส นิพฺพานสฺส สจฺฉิกิริยายฯ อลญฺจ ปนาวุโส สาริปุตฺต, อปฺปมาทายา’’ติฯ ปฐมํฯ

(ยถา ชมฺพุขาทกสํยุตฺตํ, ตถา วิตฺถาเรตพฺพํ)ฯ