7. ปฐมสมฺพหุลสุตฺตํ

[265] อถ โข สมฺพหุลา ภิกฺขู เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต ภิกฺขู ภควนฺตํ เอตทโวจุํ – ‘‘กตมา นุ โข, ภนฺเต, เวทนา, กตโม เวทนาสมุทโย, กตโม เวทนานิโรโธ, กตมา เวทนานิโรธคามินี ปฏิปทา? โก เวทนาย อสฺสาโท, โก อาทีนโว, กิํ นิสฺสรณ’’นฺติ? ‘‘ติสฺโส อิมา, ภิกฺขเว, เวทนา – สุขา เวทนา, ทุกฺขา เวทนา, อทุกฺขมสุขา เวทนา – อิมา วุจฺจนฺติ, ภิกฺขเว, เวทนาฯ ผสฺสสมุทยา เวทนาสมุทโย; ผสฺสนิโรธา เวทนานิโรโธฯ อยเมว อริโย อฏฺฐงฺคิโก มคฺโค เวทนานิโรธคามินี ปฏิปทา, เสยฺยถิทํ – สมฺมาทิฏฺฐิ…เป.… สมฺมาสมาธิฯ ยํ เวทนํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ สุขํ โสมนสฺสํ, อยํ เวทนาย อสฺสาโทฯ ยา เวทนา อนิจฺจา ทุกฺขา วิปริณามธมฺมา, อยํ เวทนาย อาทีนโวฯ โย เวทนาย ฉนฺทราควินโย ฉนฺทราคปฺปหานํ, อิทํ เวทนาย นิสฺสรณํฯ

‘‘อถ โข ปน, ภิกฺขเว, มยา อนุปุพฺพสงฺขารานํ นิโรโธ อกฺขาโตฯ ปฐมํ ฌานํ สมาปนฺนสฺส วาจา นิรุทฺธา โหติ…เป.… ขีณาสวสฺส ภิกฺขุโน ราโค นิรุทฺโธ โหติ, โทโส นิรุทฺโธ โหติ, โมโห นิรุทฺโธ โหติฯ อถ โข ปน, ภิกฺขเว, มยา อนุปุพฺพสงฺขารานํ วูปสโม อกฺขาโตฯ ปฐมํ ฌานํ สมาปนฺนสฺส วาจา วูปสนฺตา โหติ…เป.… ขีณาสวสฺส ภิกฺขุโน ราโค วูปสนฺโต โหติ, โทโส วูปสนฺโต โหติ, โมโห วูปสนฺโต โหติฯ ฉยิมา, ภิกฺขเว, ปสฺสทฺธิโยฯ ปฐมํ ฌานํ สมาปนฺนสฺส วาจา ปฏิปฺปสฺสทฺธา โหติฯ ทุติยํ ฌานํ สมาปนฺนสฺส วิตกฺกวิจารา ปฏิปฺปสฺสทฺธา โหนฺติฯ ตติยํ ฌานํ สมาปนฺนสฺส ปีติ ปฏิปฺปสฺสทฺธา โหติฯ จตุตฺถํ ฌานํ สมาปนฺนสฺส อสฺสาสปสฺสาสา ปฏิปฺปสฺสทฺธา โหนฺติฯ สญฺญาเวทยิตนิโรธํ สมาปนฺนสฺส สญฺญา จ เวทนา จ ปฏิปฺปสฺสทฺธา โหนฺติฯ ขีณาสวสฺส ภิกฺขุโน ราโค ปฏิปฺปสฺสทฺโธ โหติ, โทโส ปฏิปฺปสฺสทฺโธ โหติ, โมโห ปฏิปฺปสฺสทฺโธ โหตี’’ติฯ สตฺตมํฯ

8. ทุติยสมฺพหุลสุตฺตํ

[266] อถ โข สมฺพหุลา ภิกฺขู เยน ภควา เตนุปสงฺกมิํสุ…เป.… เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต ภิกฺขู ภควา เอตทโวจ – ‘‘กตมา นุ โข, ภิกฺขเว, เวทนา, กตโม เวทนาสมุทโย, กตโม เวทนานิโรโธ, กตมา เวทนานิโรธคามินี ปฏิปทา? โก เวทนาย อสฺสาโท, โก อาทีนโว, กิํ นิสฺสรณ’’นฺติ? ‘‘ภควํมูลกา โน, ภนฺเต, ธมฺมา…เป.…’’ ‘‘ติสฺโส อิมา, ภิกฺขเว, เวทนา – สุขา เวทนา, ทุกฺขา เวทนา, อทุกฺขมสุขา เวทนา – อิมา วุจฺจนฺติ, ภิกฺขเว, เวทนา…เป.… ผสฺสสมุทยา…เป.…ฯ (ยถา ปุริมสุตฺตนฺเต, ตถา วิตฺถาเรตพฺโพฯ) อฏฺฐมํฯ