เมนู

10. ผสฺสมูลกสุตฺตํ

[258] ‘‘ติสฺโส อิมา, ภิกฺขเว, เวทนา ผสฺสชา ผสฺสมูลกา ผสฺสนิทานา ผสฺสปจฺจยาฯ กตมา ติสฺโส? สุขา เวทนา, ทุกฺขา เวทนา, อทุกฺขมสุขา เวทนาฯ สุขเวทนิยํ, ภิกฺขเว, ผสฺสํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ สุขา เวทนาฯ ตสฺเสว สุขเวทนิยสฺส ผสฺสสฺส นิโรธา, ยํ ตชฺชํ เวทยิตํ สุขเวทนิยํ ผสฺสํ ปฏิจฺจ อุปฺปนฺนา สุขา เวทนา, สา นิรุชฺฌติ, สา วูปสมฺมติฯ ทุกฺขเวทนิยํ, ภิกฺขเว, ผสฺสํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ ทุกฺขา เวทนาฯ ตสฺเสว ทุกฺขเวทนิยสฺส ผสฺสสฺส นิโรธา, ยํ ตชฺชํ เวทยิตํ ทุกฺขเวทนิยํ ผสฺสํ ปฏิจฺจ อุปฺปนฺนา ทุกฺขา เวทนา, สา นิรุชฺฌติ, สา วูปสมฺมติฯ อทุกฺขมสุขเวทนิยํ, ภิกฺขเว, ผสฺสํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ อทุกฺขมสุขา เวทนาฯ ตสฺเสว อทุกฺขมสุขเวทนิยสฺส ผสฺสสฺส นิโรธา, ยํ ตชฺชํ เวทยิตํ อทุกฺขมสุขเวทนิยํ ผสฺสํ ปฏิจฺจ อุปฺปนฺนา อทุกฺขมสุขา เวทนา, สา นิรุชฺฌติ, สา วูปสมฺมติฯ เสยฺยถาปิ , ภิกฺขเว, ทฺวินฺนํ กฏฺฐานํ สงฺฆฏฺฏนสโมธานา [สงฺขตฺตา ตสฺส สโมธานา (สฺยา. กํ.) สงฺฆตฺตา ตสฺส สโมธานา (ก.) สํ. นิ. 2.62 ปสฺสิตพฺพํ] อุสฺมา ชายติ, เตโช อภินิพฺพตฺตติฯ เตสํเยว กฏฺฐานํ นานาภาวา วินิกฺเขปา, ยา ตชฺชา อุสฺมา, สา นิรุชฺฌติ, สา วูปสมฺมติฯ เอวเมว โข, ภิกฺขเว, อิมา ติสฺโส เวทนา ผสฺสชา ผสฺสมูลกา ผสฺสนิทานา ผสฺสปจฺจยาฯ ตชฺชํ ผสฺสํ ปฏิจฺจ ตชฺชา เวทนา อุปฺปชฺชนฺติฯ ตชฺชสฺส ผสฺสสฺส นิโรธา ตชฺชา เวทนา นิรุชฺฌนฺตี’’ติฯ ทสมํฯ

สคาถาวคฺโค ปฐโม

ตสฺสุทฺทานํ –

สมาธิ สุขํ ปหาเนน, ปาตาลํ ทฏฺฐพฺเพน จ;

สลฺเลน เจว เคลญฺญา, อนิจฺจ ผสฺสมูลกาติฯ

2. รโหคตวคฺโค

1. รโหคตสุตฺตํ

[259] อถ โข อญฺญตโร ภิกฺขุ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข โส ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อิธ มยฺหํ, ภนฺเต, รโหคตสฺส ปฏิสลฺลีนสฺส เอวํ เจตโส ปริวิตกฺโก อุทปาทิ – ‘ติสฺโส เวทนา วุตฺตา ภควตาฯ สุขา เวทนา, ทุกฺขา เวทนา, อทุกฺขมสุขา เวทนา – อิมา ติสฺโส เวทนา วุตฺตา ภควตาฯ วุตฺตํ โข ปเนตํ ภควตา – ‘ยํ กิญฺจิ เวทยิตํ ตํ ทุกฺขสฺมิ’นฺติฯ กิํ นุ โข เอตํ ภควตา สนฺธาย ภาสิตํ – ‘ยํ กิญฺจิ เวทยิตํ ตํ ทุกฺขสฺมิ’’’นฺติ?

‘‘สาธุ สาธุ, ภิกฺขุ! ติสฺโส อิมา, ภิกฺขุ, เวทนา วุตฺตา มยาฯ สุขา เวทนา, ทุกฺขา เวทนา, อทุกฺขมสุขา เวทนา – อิมา ติสฺโส เวทนา วุตฺตา มยาฯ วุตฺตํ โข ปเนตํ, ภิกฺขุ, มยา – ‘ยํ กิญฺจิ เวทยิตํ, ตํ ทุกฺขสฺมิ’นฺติฯ