‘‘กตโม จ, ภิกฺขุ, อนฺโตปูติภาโว? อิธ, ภิกฺขุ, เอกจฺโจ ทุสฺสีโล โหติ ปาปธมฺโม อสุจิสงฺกสฺสรสมาจาโร ปฏิจฺฉนฺนกมฺมนฺโต อสฺสมโณ สมณปฏิญฺโญ อพฺรหฺมจารี พฺรหฺมจาริปฏิญฺโญ อนฺโตปูติ อวสฺสุโต กสมฺพุชาโตฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขุ, ‘อนฺโตปูติภาโว’’’ติฯ

เตน โข ปน สมเยน นนฺโท โคปาลโก ภควโต อวิทูเร ฐิโต โหติฯ อถ โข นนฺโท โคปาลโก ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘อหํ โข, ภนฺเต, น โอริมํ ตีรํ อุปคจฺฉามิ, น ปาริมํ ตีรํ อุปคจฺฉามิ, น มชฺเฌ สํสีทิสฺสามิ, น ถเล อุสฺสีทิสฺสามิ, น มํ มนุสฺสคฺคาโห คเหสฺสติ, น อมนุสฺสคฺคาโห คเหสฺสติ, น อาวฏฺฏคฺคาโห คเหสฺสติ, น อนฺโตปูติ ภวิสฺสามิฯ ลเภยฺยาหํ, ภนฺเต, ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ, ลเภยฺยํ อุปสมฺปท’’นฺติฯ ‘‘เตน หิ ตฺวํ, นนฺท, สามิกานํ คาโว นิยฺยาเตหี’’ติ [นียฺยาเทหีติ (สี.), นิยฺยาเทหีติ (สฺยา. กํ. ปี.)]ฯ ‘‘คมิสฺสนฺติ, ภนฺเต, คาโว วจฺฉคิทฺธินิโย’’ติฯ ‘‘นิยฺยาเตเหว ตฺวํ, นนฺท, สามิกานํ คาโว’’ติฯ อถ โข นนฺโท โคปาลโก สามิกานํ คาโว นิยฺยาเตตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ เอตทโวจ – ‘‘นิยฺยาติตา [นิยฺยาตา (สฺยา. กํ. ก. สี. อฏฺฐ.)], ภนฺเต, สามิกานํ คาโวฯ ลเภยฺยาหํ, ภนฺเต, ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ, ลเภยฺยํ อุปสมฺปท’’นฺติฯ อลตฺถ โข นนฺโท โคปาลโก ภควโต สนฺติเก ปพฺพชฺชํ, อลตฺถ อุปสมฺปทํฯ อจิรูปสมฺปนฺโน จ ปนายสฺมา นนฺโท เอโก วูปกฏฺโฐ…เป.… อญฺญตโร จ ปนายสฺมา นนฺโท อรหตํ อโหสีติฯ จตุตฺถํฯ

5. ทุติยทารุกฺขนฺโธปมสุตฺตํ

[242] เอกํ สมยํ ภควา กิมิลายํ [กิมฺพิลายํ (สี. ปี.), กิมฺมิลายํ (สฺยา. กํ.)] วิหรติ คงฺคาย นทิยา ตีเรฯ อทฺทสา โข ภควา มหนฺตํ ทารุกฺขนฺธํ คงฺคาย นทิยา โสเตน วุยฺหมานํฯ ทิสฺวาน ภิกฺขู อามนฺเตสิ – ‘‘ปสฺสถ โน ตุมฺเห, ภิกฺขเว, อมุํ มหนฺตํ ทารุกฺขนฺธํ คงฺคาย นทิยา โสเตน วุยฺหมาน’’นฺติ? ‘‘เอวํ ภนฺเต’’…เป.… เอวํ วุตฺเต, อายสฺมา กิมิโล ภควนฺตํ เอตทโวจ – กิํ นุ โข, ภนฺเต, โอริมํ ตีรํ…เป.… กตโม จ, กิมิล, อนฺโตปูติภาโวฯ อิธ, กิมิล, ภิกฺขุ อญฺญตรํ สํกิลิฏฺฐํ อาปตฺติํ อาปนฺโน โหติ ยถารูปาย อาปตฺติยา น วุฏฺฐานํ ปญฺญายติฯ อยํ วุจฺจติ, กิมิล, อนฺโตปูติภาโวติฯ ปญฺจมํฯ