เมนู

อุปมาเภทโต จ ปน คิลานสาลูปโม รูปุปาทานกฺขนฺโธ, เคลญฺญูปโม เวทนุปาทานกฺขนฺโธ, เคลญฺญสมุฏฺฐานูปโม สญฺญุปาทานกฺขนฺโธ, อสปฺปายเสวนูปโม สงฺขารุปาทานกฺขนฺโธ , คิลานูปโม วิญฺญาณุปาทานกฺขนฺโธฯ อปิจ จารกการณอปราธการณการกอปราธิกูปมา เอเต ภาชนโภชนพฺยญฺชนปริเวสกภุญฺชกูปมา จาติ อยเมตฺถ อุปมาเภโทฯ เอวํ ปาฬิมุตฺตกวินิจฺฉยนโย เญยฺโยฯ

ขนฺธวิภงฺคมาติกตฺถวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อายตนวิภงฺคมาติกตฺถวณฺณนา

อายตนวิภงฺคมาติกาย ปน อตฺถโต ตาว – ทฺวาทสายตนานีติ เอตฺถ อายตนโต, อายานํ ตนนโต, อายตสฺส จ นยนโต อายตนานิฯ จกฺขุรูปาทีสุ หิ ตํตํทฺวารารมฺมณา จิตฺตเจตสิกา ธมฺมา เสน เสน อนุภวนาทินา กิจฺเจน อายตนฺติ อุปฏฺฐหนฺติ ฆเฏนฺติ วายมนฺติ, เต จ ปน อายภูเต ธมฺเม เอตานิ ตโนนฺติ วิตฺถาเรนฺติ, อิทญฺจ อตีว อายตํ สํสารทุกฺขํ นยนฺเตว, ปวตฺตยนฺตีติ วุตฺตํ โหติ, ตสฺมา ‘‘อายตนานี’’ติ วุจฺจนฺติฯ

อปิจ นิวาสฏฺฐานฏฺเฐน, อากรฏฺเฐน, สโมสรณฏฺฐานฏฺเฐน, สญฺชาภิเทสฏฺเฐน, การณฏฺเฐน จ สาสเน, โลเก จ ‘‘อายตน’’นฺติ วุจฺจนฺติฯ จกฺขุอาทีสุ หิ เต เต จิตฺตเจตสิกา ธมฺมา ตทายตฺตวุตฺติตาย นิวสนฺติ, เตสุ จ อากรภูเตสุ อากิณฺณา วตฺถารมฺมณวเสน จ สโมสรนฺติ, จกฺขาทโยว เนสํ สญฺชาติเทโส, การณญฺจ, ตสฺมา นิวาสฏฺฐานาทินา อตฺเถน จกฺขาทีนิ อายตนานีติ เวทิตพฺพานิฯ

จกฺขายตนนฺติอาทีสุ จกฺขตีติ จกฺขุ, รูปํ อสฺสาเทติ, วิภาเวติ จาติ อตฺโถฯ รูปยตีติ รูปํ