นิพฺพานาพฺยากตวณฺณนา

นิพฺพานาพฺยากตํ ปน ภูมิโต โลกุตฺตรเมว, ธมฺมโตปิ จ เอกเมว, เภโท นตฺถิ, ลกฺขณาทิโต ปน สนฺติลกฺขณํ นิพฺพานํ, นิวตฺติลกฺขณํ, อสงฺขตลกฺขณํ วา, อจฺจุติรสํ , อนิมิตฺตปจฺจุปฏฺฐานํ, อสงฺขตตาย ปนสฺส การกเหตุวิรหโต ปทฏฺฐานํ นตฺถิ, ปาปกเหตุวเสน ปเนตํ ‘‘ทุกฺขนิโรธคามินิปฏิปทา’’ติอาทิวจนโต (วิภ. 206) ‘‘อริยมคฺคปทฏฺฐาน’’นฺติ วตฺตุํ วฏฺฏติฯ สงฺคหโต ปน เภทาภาวา ขนฺเธสุ สงฺคหํ น คจฺฉติ, อายตนาทีสุ ธมฺมายตนธมฺมธาตูสุ สงฺคหํ คจฺฉติฯ สุญฺญโต ปน อตฺตสุญฺญํ, สลกฺขณธารณโต อนตฺตกํ ธมฺมมตฺตํ, อสงฺขตตาย วา อจฺจนฺตตฺตา จ อนิจฺจตาสุญฺญํ, ทุกฺขตาสุญฺญํ, ราคาทิสุญฺญํ, นิมิตฺตสุญฺญนฺติ ปวตฺตํ สุญฺญนฺติ คเหตพฺพํฯ

เภทโต ปน สนฺติลกฺขณาทิสภาวโต เอกวิธมฺปิ การณปริยายโต สอุปาทิเสสนิพฺพานธาตุ, อนุปาทิเสสนิพฺพานธาตุ เจติ ทุวิธํ โหติฯ สรสวเสน ปน ปริกปฺปิตาการเภทโต สุญฺญตํ อนิมิตฺตํ อปฺปณิหิตนฺติ ติวิธํ โหติฯ สงฺขตธมฺมเภทมุปาทาย ปฏิกฺขิปิตพฺพาการโต น จิตฺตํ, น เจตสิกํ, น รูปํ, น อตีตํ, น อนาคตํ, น ปจฺจุปฺปนฺนํ, น มคฺโค, น ผลนฺติอาทินา อนนฺตปฺปการํ โหติฯ

นิพฺพานาพฺยากตํ นิฏฺฐิตํฯ

เอวํ อิมสฺมิํ กุสลตฺติเก อวุตฺโต สภาวธมฺโม นาม นตฺถิฯ