นิคมนกถาวณฺณนา

[1400-2] สพฺพธมฺเมสุ อปฺปฏิหตคติตาย สุนฺทรา มติ อิมสฺสาติ สุมติ, ตสฺส สุมติสฺส ภควโต มติวิจารํ ญาณจารํ โพเธตีติ สุมติมติวิจารโพธโนฯ วิรุทฺธา มติ เยสํ เต วิมติโน, วิรุทฺธา มตีติ จ วิรุทฺธทสฺสนนฺติ อตฺโถฯ เตสํ วิโมหํ วินาเสตีติ วิมติวิโมหวินาสโนฯ ยโต ยสฺมา นามโต สุมตินา ภิกฺขุนา มานโต พหุมาเนน อายาจิตสมฺมานโต อายาจิโต หุตฺวา สมฺมา อวนโต สทาเยว มโต อยํ, ตโต ตสฺมา มยา รจิโต อภิธมฺมาวตาโรฯ ตถา หิ ภาวนา สาธูนํ สมฺภาวนา หิตวิภาวนา หิตปฺปกาสนโต สทา โตสทาติ โยชนาฯ

[1403-14] อยุตฺตํ วา วิรุทฺธํ วาติ เอตฺถ ‘‘อฏฺฐกถาย วิมุขภูตํ อยุตฺตํ นาม, ปาฬิยา วิมุขภูตํ วิรุทฺธ’’นฺติ วทนฺติฯ พฺยปฺปถานนฺติ จ วาจนามคฺคานนฺติ อตฺโถฯ ติวิธาติ เอโก พฺยปฺปโถ สทฺทสมฺปนฺโน, น อตฺถสมฺปนฺโน, เอโก อตฺถสมฺปนฺโน, น สทฺทสมฺปนฺโน, เอโก อุภยสมฺปนฺโนติ ติปฺปการาติ อตฺโถฯ หิตเมว อตฺโถติ หิตตฺโถ, ตํ อตฺตโน กาเมตีติ หิตตฺถกาโมฯ อสํกิณฺณกุลากุเลหิ อสมฺภินฺนกุเลหิ สํกิณฺเณฯ เกลาโสเยว สิขโรติ เกลาสสิขโร, โส หิ หิมวโต จตุราสีติยา กูฏสหสฺสานํ ปาโมกฺโข รชตมโย มหาสิขโรฯ ตทากาเรหิ สพฺพเสเตหิ ปาสาเทหิ ปฏิมณฺฑิตตฺตา เกลาส…เป.… มณฺฑิโตฯ กณฺหทาเสนาติ เอวํนามเกน อุปาสเกนฯ ปาจีนปาสาเทติ ปาจีนทิสาภาคสนฺนิสฺสิเต ปาสาเทฯ อยนฺติ อยมภิธมฺมาวตาโรฯ

นิฏฺฐิตายํ อภิธมฺมตฺถวิกาสินี นาม

อภิธมฺมาวตารสํวณฺณนาฯ

นิคมนกถา

[1]

รมฺเม ปุลตฺถินคเร นคราธิราเช,

รญฺญา ปรกฺกมภุเชน มหาภุเชน;

การาปิเต วสติ เชตวเน วิหาเร,

โย รมฺมหมฺมิยวรูปวนาภิราเมฯ

[2]

สมฺปนฺนสีลทมสํยมโตสิเตหิ,

สมฺมานิโต วสิคเณหิ คุณากเรหิ;

ปตฺโต มุนินฺทวจนาทิสุ เนกคนฺถ-

ชาเตสุ จาจริยตํ มหิตํ วิทูหิฯ

[3].

ญาณานุภาวมิห ยสฺส จ สูจยนฺตี,

สํวณฺณนา จ วินยฏฺฐกถาทิกานํ;

สารตฺถทีปนิมุขา มธุรตฺถสาร-

สนฺทีปเนน สุชนํ ปริโตสยนฺตีฯ

[4]

ตสฺสานุกมฺปมวลมฺพิย สาริปุตฺต-

ตฺเถรสฺส ถามคตสารคุณากรสฺส;

โย สาสเน ชินวรสฺส รติํ อุฬารํ,

ปปฺโปติ นนฺทิปริเวณนิวาสวาสีฯ

[5]

ส สาธยํ โสตุหิตํ อนปฺปกํ,

สุมงฺคโลทีริตนามวิสฺสุโต;

อกาภิธมฺมตฺถวิกาสินิํ อิมํ,

ปกาสยนฺติํ มธุรตฺถสมฺปทนฺติฯ

อภิธมฺมาวตารฏีกา สมตฺตาฯ