ปรมตฺถโต อนุปลพฺภนโต หิ สตฺโต อตฺถีติ วชฺชิตพฺพเมว, โลกสงฺเกตโตว อุปลพฺภนโต นตฺถีติปิ วชฺชิตพฺพเมวาติฯ สุฏฺฐุตรํ ปริสุทฺธํ กโรตีติ สมฺพนฺโธฯ ทิฏฺฐิคตานิ มลานีติ ทิฏฺฐิคตสงฺขาตานิ มลานิฯ อเสสํ นิสฺเสสโต นาสํ วินาสํ วิกฺขมฺภนํ อุเปนฺติฯ ตถา เหตํ ทิฏฺฐิมลวิโสธนโต ทิฏฺฐิวิสุทฺธีติ วุจฺจติฯ

อิติ อภิธมฺมตฺถวิกาสินิยา นาม

อภิธมฺมาวตารสํวณฺณนาย

ทิฏฺฐิวิสุทฺธินิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

19. เอกูนวีสติโม ปริจฺเฉโท

กงฺขาวิตรณวิสุทฺธินิทฺเทสวณฺณนา

[1227] อนนฺตรํ นิทฺทิฏฺฐาย ทิฏฺฐิวิสุทฺธิยา วิสยภาเวน ทสฺสิตตฺตา ‘‘เอตสฺสา’’ติ วุตฺตํ, น ตทญฺญโต วิเสสนตฺถํ ตทญฺญสฺส จ อภาวโตฯ อชฺฌตฺตํ วา หิ วิปสฺสนาภินิเวโส โหตุ พหิทฺธา วา, อตฺถสิทฺธิยํ ปน ลกฺขณโต สพฺพมฺปิ นามรูปํ อนวเสสโต ปริคฺคหิตเมว โหตีติฯ ชานิตฺวา เหตุปจฺจเยติ เหตุปจฺจเย ปริคฺคณฺหิตฺวา, เหตุปจฺจเย ปริคฺคณฺหนเหตูติ วุตฺตํ โหติฯ ปจฺจยปริคฺคหณเหตุ หิสฺส อทฺธตฺตเย กงฺขาวิตรณํ โหตีติฯ วิตริตฺวาติ อติกฺกมิตฺวา, วิกฺขมฺเภตฺวาติ อตฺโถฯ ตํ ปน ญาณํ ตถาวิคตํ วสิภาวปฺปตฺตํ ฌานํ วิย โยคิโน สนฺตาเน ปพนฺธวเสน ปวตฺตตีติ กตฺวา วุตฺตํ ‘‘ฐิต’’นฺติฯ