ทิพฺพจกฺขุญาณเมว หิ จุติยํ, อุปปตฺติยญฺจ รูปํ วิภาเวนฺตํ จุตูปปาเต ปวตฺตตฺตา ‘‘จุตูปปาตญาณ’’นฺติ วุจฺจติ, อวเสสรูปวิภาวนกาเล ‘‘ทิพฺพจกฺขู’’ติ วุจฺจติ, ตสฺมา ปรมตฺถโต นามทฺวเยน อาคตํ เอกเมว ญาณํ, ทิพฺพจกฺขุญาณํ จุตูปปาตญาณนฺติ ปน พฺยญฺชนโตเยว นานนฺติฯ กตฺถจิ มโนมยญาณนฺติปิ วิสุํ อภิญฺญาญาณํ อาคตํ, ตํ อตฺถโต อิทฺธิวิธญาณเมวฯ ทิพฺพจกฺขุญาณวณฺณนาฯ

[1103] อิธาติ อิมสฺมิํ สาสเนฯ อเนน ตเรนาติ อเนน อภิธมฺมาวตารนามเกน ตเรนฯ

อิติ อภิธมฺมตฺถวิกาสินิยา นาม

อภิธมฺมาวตารสํวณฺณนาย

อภิญฺญานิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

17. สตฺตรสโม ปริจฺเฉโท

อภิญฺญารมฺมณนิทฺเทสวณฺณนา

[1104-5] ปญฺจ อิทฺธิวิธาทีนีติ –

‘‘อิทฺธิวิธํ ทิพฺพโสตํ, ปรจิตฺตวิชานนา;

ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติ, ทิพฺพจกฺขูติ ปญฺจธา’’ติฯ –

เอวมาคตา ปญฺจฯ สตฺตาภิญฺญา อิมา ปนาติ อตีตํสญาณสฺส ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาเณ, มโนมยญาณสฺส จ อิทฺธิวิธญาเณ อนฺโตคธตฺตา วุตฺตํฯ อตีตํสญาณํ นาม ปเรสํ ปจฺจุปฺปนฺนภเว ยาว ปฏิสนฺธิปริโยสานํ ปวตฺตจิตฺตารมฺมณํ ญาณํฯ มโนมยญาณมฺปิ นาม มโนมยกายาภินิมฺมานาทิวสปฺปวตฺตํ อิทฺธิวิธญาณํฯ