เมนู

12. ทฺวาทสโม ปริจฺเฉโท

ปญฺญตฺตินิทฺเทสวณฺณนา

เอตฺถาติ ยถาอุทฺทิฏฺฐธมฺมานํ นิทฺเทสปริโยสาเนฯ เอตฺตกเมวาติ จิตฺตเจตสิกรูปนิพฺพานมตฺตเมวฯ ปญฺญาเปตพฺพโตติ ปรมตฺถธมฺมา วิย สกสกสภาววเสน อปญฺญายมานา หุตฺวา โลกสงฺเกตวเสน ปญฺญาปิยมานตฺตาฯ ปญฺญาปนโตติ ปรมตฺถวเสน วิชฺชมานาวิชฺชมานธมฺมานํ ปกาสนวเสน ปญฺญาปนโตฯ ตตฺถ ‘‘ปญฺญาเปตพฺพโต’’ติ อิมินา ปญฺญาปียติ ปกาเรน ญาปียตีติ ปญฺญตฺตีติ เอวํ กมฺมสาธนวเสน อตฺถปญฺญตฺติภูตา อุปาทาปญฺญตฺติ วุตฺตาฯ ‘‘ปญฺญาปนโต’’ติ อิมินา ปญฺญาเปติ ปกาเรน ญาเปตีติ ปญฺญตฺตีติ เอวํ กตฺตุสาธนวเสน ตสฺสา อภิธายกภูตา นามปญฺญตฺตีติ เวทิตพฺพํฯ ปณฺณตฺติทุกนิทฺเทเส ‘‘สงฺขา…เป.… โวหาโร’’ติ (ธ. ส. 1313-1314) จตูหิ ปเทหิ อุปาทาปญฺญตฺติ วุตฺตาฯ ‘‘นามํ…เป.… อภิลาโป’’ติ (ธ. ส. 1313-1314) ฉหิ ปเทหิ นามปญฺญตฺติ กถิตาติ อาจริยานํ อิจฺฉิตตฺตา วุตฺตํ ‘‘เตเนวาหา’’ติอาทิฯ เตสํ เตสํ ธมฺมานนฺติ เหฏฺฐา อภิธมฺมมาติกาย วุตฺตานํ กุสลากุสลาทิธมฺมานํฯ สงฺขาติ ‘‘อหํ มมา’’ติอาทินา สงฺขายมานตาฯ สมญฺญาติ สงฺเกตวเสน ญายมานตาฯ ปญฺญตฺตีติ อสงฺกรวเสน อเนกธา วิภชิตฺวา ปญฺญาปิยมานตาฯ โวหาโรติ ปากฏํ กตฺวา วุจฺจมานตา, กถนวเสน อุปยุชฺชมานตา วาฯ อตฺถาภิมุขํ นมตีติ นามํฯ ตํ ปน อนฺวตฺถรุฬฺหีวเสน ทุวิธํ, สามญฺญคุณกิตฺติมโอปปาติกนามวเสน จตุพฺพิธํฯ นามกมฺมนฺติ นามกรณํฯ นามเธยฺยนฺติ นามฐปนํ, นามเธยฺยนฺติ วา เสฏฺฐานํ นามํฯ อกฺขรทฺวาเรน อตฺถํ นีหริตฺวา อุตฺติ กถนํ นิรุตฺติพฺยญฺชนนฺติ ปากฏกรณํฯ อภิลาโปติ อภิลาปนํฯ